   
|
|
|
SUBSTANCJE CHEMICZNE O USTALONYCH WARTOŚCIACH NDS
Zbiór informacji na temat substancji chemicznych z ustalonymi wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń przedstawionych alfabetycznie. Informacje te obejmują nazwy substancji, ich synonimy, klasyfikację, informacje z zakresu pierwszej pomocy w przypadku zatrucia inhalacyjnego, zatrucia drogą pokarmową, skażenia skóry, skażenia oczu. Dla każdego związku podano właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne. Wykaz wartości NDS i metod oznaczania substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy podano w tabeli w górnym pasku menu.
|
Pentanal[110-62-3]| Synonimy | aldehyd amylowy; aldehyd walerianowy
| | Klasyfikacja substancji | F; R11
Xi; R36/37/38
| | Pierwsza pomoc |
Niezbędne leki: tlen, bromek ipratropium (Atrovent) do podawania inhalacyjnego.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w pozycji półleżącej lub siedzącej. Chronić przed utratą ciepła. Podać tlen do oddychania, najlepiej przez maskę. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Kontynuować podawanie tlenu. W razie duszności z oskrzelowymi objawami spastycznymi należy podać do inhalacji Atrovent - 1-2 rozpylenia.
Kontrolować akcję serca (EKG). Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
SKAŻENIE SKÓRY
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjąć odzież - myć skórę dużą ilością wody, najlepiej bieżącej o temperaturze pokojowej. Na ewentualne zmiany założyć jałowy opatrunek. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Zapewnić konsultację dermatologiczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza dermatologa.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej, około 15 minut (unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki).
Wezwać lekarza.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska
Zapewnić konsultację okulistyczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
W razie omyłkowego połknięcia poszkodowany powinien natychmiast wywołać u siebie wymioty. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Postępowanie objawowe.
Kontrolować akcję serca (EKG). Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza. | | Właściwości fizykochemiczne |
Informacje ogólne:
Postać: ciecz, bezbarwna
Zapach: charakterystyczny, ostry
Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska:
pH: brak danych
Masa cząsteczkowa 86,13
Temperatura wrzenia/zakres temperatur wrzenia: 103,5 °C;
Temperatura krzepnięcia/topnienia: -91,5 °C
Temperatura zapłonu: 12,2 °C (tygiel otwarty)
6 °C (tygiel zamknięty)
Temperatura samozapłonu: 222 °C
Granice wybuchowości (%)
- dolna 1,4
- górna 7,2
Właściwości utleniające: brak zdolności utleniających
Prężność par w temp. 20 °C: 34 hPa
Gęstość par względem powietrza: 3
Stężenie par nasyconych w powietrzu w temp. 25 °C: 6,6%
Lepkość w temp. 20 °C: 0,54 mPa ? s
Gęstość względna: 0,809 g/cm3
Rozpuszczalność w wodzie: 11,7 g/l wody
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach w temp. 25 °C: rozpuszcza się w etanolu, eterze etylowym, glikolu propylenowym
Współczynnik podziału n-oktanol/woda log Kow: 1,38
Inne informacje:
Współczynnik załamania światła nD˛°: 1,3944
Próg wyczuwalności zapachu: 0,098 mg/m3 | | Właściwości dodatkowe | | | Informacje toksykologiczne: |
Klasa toksyczności
Substancja drażniąca wg kryteriów klasyfikacji substancji niebezpiecznych.
Substancja nieumieszczona w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Substancja nieoceniana pod względem działania rakotwórczego na ludzi przez IARC.
- toksykokinetyka, metabolizm i rozmieszczenie
Pentanal może wchłaniać się drogą oddechową oraz pokarmową, ale brak jest danych ilościowych na ten temat. W dostępnej literaturze nie znaleziono danych dotyczących wchłaniania się pentanalu przez skórę.
- działanie ostre (toksyczność ostra, działanie drażniące i działanie żrące),
Pentanal wywoływał lekkie podrażnienie skóry u królików po naniesieniu 0,01 ml na skórę po 24 godz., silne zaś po podaniu 0,6 ml. Silne podrażnienie skóry zaobserwowano także u świnek morskich, po 24 godz. narażeniu dermalnym na pentanal w stężeniu 1%. Pentanal działa również drażniąco na oczy. Silne podrażnienie wystąpiło po podaniu 0,1 ml pentanalu po 24 godz. Po wprowadzeniu 1 kropli zarówno nierozcieńczonego aldehydu jak i jego 50% roztworu w glikolu propylenowym, zaobserwowano natychmiastowe podrażnienie oraz uszkodzenie rogówki.
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne TABELA
- działanie uczulające
Nie zaobserwowano działania uczulającego pentanalu. Wynik 48-godzinnego testu płatkowego z zastosowaniem 2% roztworu pentanalu w parafinie przeprowadzonym na ochotnikach był ujemny, jak również nie zaobserwowano reakcji uczuleniowej u 22 ochotników w teście maksymalizacji z zastosowaniem pentanalu w tym stężeniu.
- toksyczność dawki powtórzonej
U pracowników narażonych na związek przez okres 2 do 3 lat obserwowano reakcje zapalne skóry, świąd, obrzęk twarzy i powiek, zapalenie nosa, częstoskurcz, bladość, wzmożoną potliwość.
Powtarzane podawanie szczurom związku w dawce 50 mg/kg/dzień lub 250 mg/kg/dzień przez 2 lata spowodowało uszkodzenie wątroby i proliferację nabłonka przewodów żółciowych.
- działanie mutagenne
Pentanal nie wykazywał działania mutagennego u S. typhimurium, nie zaobserwowano także wzrostu częstości wymiany chromatyd siostrzanych w ludzkich limfocytach. Wyniki negatywne uzyskano również w testach naprawy DNA: z zastosowaniem B. subtilis oraz S. typhimurium, a także w teście pęknięć DNA bakteriofaga PM2. Wynik pozytywny uzyskano w teście pęknięć DNA na komórkach jajnika chomika chińskiego (CHO) oraz w teście mutacji pierwotnych z zastosowaniem komórek płuc chomika chińskiego bez aktywacji metabolicznej. W teście na nieplanową syntezę DNA (UDS) uzyskano wynik pozytywny na szczurzych hepatocytach, negatywny zaś na ludzkich hepatocytach. Powyższe wyniki nie wykluczają możliwości genotoksycznego działania pentanalu.
- działanie rakotwórcze
Związek nie był oceniany pod względem działania rakotwórczego wg IARC.
- szkodliwe działanie na rozrodczość
W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono działania embriotoksycznego i teratogennego.
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: silnie drażniące, uczulające
Drogi wchłaniania: układ oddechowy, przewód pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego:
W postaci par wywołuje ból i łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, kaszel; może wystąpić duszność, skurcz oskrzeli.
Skażenie skóry wywołuje ból i miejscowe zaczerwienienie oraz zmiany martwicze i uczuleniowe.
Skażenie oczu wywołuje ból, łzawienie i zaburzenia widzenia z ryzykiem trwałego uszkodzenia rogówki.
Objawy zatrucia przewlekłego: patrz wyżej |
|
|
|
|
