-
definicja: ryzyko zawodowe to prawdopodobienstwo wystapienia niepozadanych zdarzen zwiazanych z wykonywana praca, powodujacych straty, w szczegolnosci wystapienia u pracownikow niekorzystnych skutkow zdrowotnych w wyniku zagrozen zawodowych wystepujacych w srodowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy wg
(? 2 pkt 7) rozporzadzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzesnia 1997 r. w sprawie ogolnych przepisow bhp z pozn. zm., (tekst jedn. Dz. U. 2003 r., nr 169, poz. 1650) ze zm.
- obowiazki pracodawcy zwiazane z:
- informowaniem pracownikow o ryzyku zawodowym ocena i dokumentowaniem ryzyka zawodowego wystepujacego przy okreslonych pracach
- stosowaniem niezbednych srodkow profilaktycznych zmniejszajacych ryzyko
Pracodawca w szczegolnosci jest obowiazany:
1) zapewnic organizacje pracy i stanowisk pracy w sposob zabezpieczajacy pracownikow przed zagrozeniami wypadkowymi oraz oddzialywaniem czynnikow szkodliwych dla zdrowia i uciazliwosci – m.in. przez
- przeprowadzanie badan i pomiarow czynnikow szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy
- monitorowanie czynnikow rakotworczych lub mutagennych
- nadzor nad wykonywaniem recznych prac transportowych
2) zapewnic likwidacje zagrozen dla zdrowia i zycia pracownikow glownie przez stosowanie nastepujacych zasad zapobiegania:
- zapobieganie zagrozeniom,
- przeprowadzanie oceny ryzyka zwiazanego z zagrozeniami, ktore nie moga byc wykluczone,
- likwidowanie zagrozen u zrodel ich powstawania,
- dostosowywanie warunkow i procesow pracy do mozliwosci pracownika, w szczegolnosci przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobor maszyn i innych urzadzen technicznych oraz narzedzi pracy – z uwzglednieniem zmniejszenia uciazliwosci pracy, zwlaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z gory tempie, oraz ograniczenia negatywnego wplywu takiej pracy na zdrowie pracownika,
- stosowanie nowych rozwiazan technicznych,
- zastepowanie niebezpiecznych procesow technologicznych, urzadzen, substancji i innych materialow – bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi,
- nadawanie priorytetu srodkom ochrony zbiorowej przed srodkami ochrony indywidualnej,
- instruowanie pracownikow w zakresie bezpieczenstwa i higieny pracy.
***
Obowiazki pracodawcy zwiazane z prowadzeniem badan i pomiarow czynnikow szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy reguluja m.in.:
- Rozporzadzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badan i pomiarow czynnikow szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy, Dz.U 2005 Nr 73 poz. 645 ze zm. (Dz.U. 2007 nr 241 poz.1772)
- Rozporzadzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy zwiazanej z wystepowaniem w miejscu pracy czynnikow chemicznych, Dz.U. 2005 nr 11 poz. 86
- Rozporzadzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyzszych dopuszczalnych stezen i natezen czynnikow szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy, Dz. U. nr 217 poz. 1833 ze zm. (Dz. U. 2005 nr 212 poz. 1769), (Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142) oraz (Dz.U. 2009 nr 105 poz.873)
Badania i pomiary czynnikow szkodliwych dla zdrowia (z wyjatkiem czynnikow o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym):
1)
nie sa przeprowadzane jezeli wyniki dwoch ostatnio przeprowadzonych badan i pomiarow czynnika szkodliwego dla zdrowia nie przekroczyly 0,1 wartosci (okreslonej w odrebnych przepisach) najwyzszego dopuszczalnego stezenia lub natezenia tego czynnika
2)
co najmniej raz na dwa lata – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stezen i natezen czynnikow szkodliwych powyzej 0,1 lecz ponizej 0,5 wartosci najwyzszych dopuszczalnych stezen i natezen okreslonych w odrebnych przepisach
3)
raz w roku - przy stwierdzeniu stezen i natezen czynnikow powyzej 0,5 wartosci najwyzszych dopuszczalnych stezen i natezen okreslonych w odrebnych przepisach
4) w razie stwierdzenia
przekroczen wartosci najwyzszych dopuszczalnych stezen czynnika chenicznego nalezy podjac jak najszybciej dzialania majace na celu ograniczenie narazenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzic pomiary stezen - harmonogram dzialan korygujacych powinien okreslic zakres i termin zakonczenia dzialan.
Badania i pomiary czynnikow szkodliwych dla zdrowia o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym:
1)
co najmniej raz na szesc miesiecy – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stezen i natezen czynnikow rakotworczych lub mutagennych powyzej 0,1 lecz ponizej 0,5 wartosci ich najwyzszych dopuszczalnych stezen i natezen okreslonych w odrebnych przepisach
2)
co najmniej raz na trzy miesiace - przy stwierdzeniu stezen i natezen czynnikow rakotworczych lub mutagennych powyzej 0,5 wartosci ich najwyzszych dopuszczalnych stezen i natezen okreslonych w odrebnych przepisach
3)
w kazdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach wystepowania czynnikow rakotworczych lub mutagennych na stanowisku pracy
4)
w razie stwierdzenia przekroczen wartosci najwyzszych dopuszczalnych stezen czynnika chenicznego rakotworczego lub mutagennego nalezy podjac jak najszybciej dzialania majace na celu ograniczenie narazenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzic pomiary stezen -
harmonogram dzialan korygujacych powinien okreslic zakres i termin zakonczenia dzialan.
- pracodawca prowadzi
rejestr wynikow wykonywanych badan i pomiarow czynnikow szkodliwych dla zdrowia na stanowisku pracy oraz
karty pomiarow czynnikow szkodliwych dla zdrowia
- rejestr i karty przechowywane sa - przez
40 lat; wyniki badan i pomiarow – przez
3 lata
- wyniki badan i pomiarow oraz rejestr i karty pracodawca obowiazany jest
udostepnic na kazde zadanie pracownikom lub ich przedstawicielom w sposob ustalony w danym zakladzie
Czynniki rakotworcze lub mutagenne:
-
wykaz czynnikow rakotworczych lub mutagennych (tj. substancji, preparatow, czynnikow i procesow technologicznych o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym) okresla
rozporzadzenie Ministra zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatow, czynnikow lub procesow technologicznych o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym w srodowisku pracy, (Dz. U. 2004 r. nr 280, poz. 2771) ze zm. (Dz. U. 2005 nr 160 poz. 1356)
- pracodawca prowadzi
rejestr prac w ekspozycji na czynniki rakotworcze lub mutagenne, zawierajacy nastepujace dane:
- wykaz procesow technologicznych i prac, w ktorych substancje, preparaty lub czynniki o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym sa stosowane, produkowane lub wystepuja jako zanieczyszczenia badz produkt uboczny
- wykaz substancji, preparatow, czynnikow o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym wraz z podaniem ilosciowej wielkosci produkcji lub stosowania
- uzasadnienie koniecznosci stosowania ww. substancji, preparatow, czynnikow lub procesow technologicznych o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym
- wykaz i opis stanowisk pracy, na ktorych wystepuje narazenie na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym
- liczbe pracownikow pracujacych w narazeniu, w tym liczbe kobiet
- okreslenie rodzaju substancji, preparatow, czynnikow lub procesow technologicznych o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym powodujacych narazenie, rodzaj kontaktu, wielkosc narazenia i czas jego trwania
- rodzaje podjetych srodkow i dzialan ograniczajacych stopien narazenia
- pracodawca jest obowiazany prowadzic
rejestr pracownikow narazonych na dzialanie substancji, preparatow, czynnikow lub procesow technologicznych o dzialaniu rakotworczym lub mutagennym i przechowywac go przez okres
40 lat
- pracodawca jest obowiazany stosowac srodki zapobiegawcze
- pracodawca jest obowiazany informowac pracownikow o zagrozeniach dla zdrowia spowodowanych przez czynniki rakotworcze lub mutagenne oraz o podjetych dzialaniach zapobiegawczych zmniejszajacych ryzyko zawodowe
- pracodawca jest obowiazany przeszkolic pracownikow w zakresie sposobu postepowania z okreslonym rodzajem czynnika rakotworczego lub mutagennego
- pracodawca powinien zapewnic wyrazne i czytelne oznakowanie wszystkich instalacji i pojemnikow zawierajacych czynniki rakotworcze lub mutagenne
Reczne prace transportowe:
Reczne prace transportowe obejmuja kazdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotow, ladunkow lub materialow przez jednego lub wiecej pracownikow, w tym przermieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, ukladanie, pchanie, ciagniecie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewozenie
Dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotow, ladunkow lub materialow, a takze dopuszczalne wartosci sil niezbedne do przemieszczania przedmiotow okresla
rozporzadzenie ministra Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy przy recznych pracach transportowych,
(Dz. U. 2000 r. Nr 26, poz. 313) ze zm.
(Dz. U. z 2000 r., nr 82 poz. 930), (Dz.U. 2009 nr 56 poz.462), .
Przemieszczanie przedmiotow
przez jednego pracownika:
-
masa przedmiotow przemieszczanych nie moze przekraczac
30 kg – przy pracy stalej
50 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest reczne przenoszenie przedmiotow o masie przekraczajacej 30 kg na wysokosc powyzej 4 m lub na odleglosc przekraczajaca 25 m.
-
sila uzyta przez pracownika (niwezbedna do zapoczatkowania ruchu przedmiotu) nie moze przekraczac wartosci
300 N – przy pchaniu
250 N – przy ciagnieciu
(podane wartosci okreslaja skladowa sily mierzona rownolegle do podloza)
Zespolowe przenoszenie przedmiotow
Przenoszenie przedmiotow, ktorych dlugosc przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywac sie zespolowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadala masa nie przekraczajaca:
25 kg – przy pracy stalej
42 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest zespolowe przemieszczanie na odleglosc przekraczajaca 25 m przedmiotow o masie przekraczajacej 500 kg.
Przy zespolowym przenoszeniu przedmiotow nalezy zapewnic:
- dobor pracownikow pod wzgledem wzrostu i wieku oraz nadzor pracownika doswiadczonego w zakresie stosowania odpowiednich sposobow recznego przemieszczania przedmiotow i organizacji pracy, wyznaczonego w tym celu przez pracodawce
- odstepy pomiedzy pracownikami co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzetu pomocniczego