MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH CHIRURG

Chirurdzy mogą skaleczyć się igłami, ostrymi narzędziami lub ostrymi krawędziami np. szkła, kości itp. Chirurdzy mogą zostać porażeni prądem elektrycznym w wyniku kontaktu z wadliwie działającym wyposażeniem lub instalacją. Chirurdzy mogą ulec poparzeniom skóry (rąk, palców) w zetknięciu z gorącymi powierzchniami, gotującą się wodą lub gorącą parą pochodzącą z autoklawów lub z urządzeń dostarczających gorące powietrze do osuszania. Chirurdzy mogą być narażeni na wdychanie dużych ilości gazów anestezyjnych i środków dezynfekujących.

Czynniki mogące powodować wypadki	Igły, ostre narzędzia i krawędzie, stłuczone szkło - możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia i przekłucia
	Gorące powierzchnie, gorące gazy i ciecze pochodzące z autoklawów, gorące powietrze z urządzeń osuszających - możliwość poparzeń
	Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
Czynniki fizyczne	Promieniowanie jonizujące i niejonizujące emitowane przez różne urządzenia wykorzystywane w czasie badań diagnostycznych i zabiegów m. in. promieniowanie laserowe, promieniowanie X - możliwość napromieniowania
Czynniki chemiczne i pyły	Gazy anestezyjne takie jak eter, halotan, bromek etylu, chlorek etylu, podtlenek azotu, metoksy fluoran - możliwość przypadkowego zatrucia
	Środki dezynfekcyjne (m.in. trikrezol, jodyna, alkohol izopropylowy) - możliwość chorób układu oddechowego w wyniku ich wdychania
	Unoszące się w powietrzu aerozole zawierające m. in. cząstki związków myjących, czyszczących i dezynfekcyjnych, w tym także alkalii - możliwość podrażnienia błony śluzowej nosa, gardła i oczu
	Detergenty (mydła), środki dezynfekcyjne - możliwość chorób skóry
	Lateksowe rękawice i inne gumowe części oraz umieszczany wewnątrz rękawic talk - możliwość uczuleń
Czynniki biologiczne	HPV (ludzki wirus Papilloma) - możliwość zakażenia wśród chirurgów stosujących laser gazowy typu CO2
	Mikroorganizmy chorobotwórcze pochodzące z płynów ustrojowych chorych lub będących nosicielami pacjentów, w tym wirus HIV i wirus WZW typu B oraz C - możliwość chorób zakaźnych w wyniku zakażenia
	Inne czynniki chorobotwórcze - możliwość infekcji w wyniku zranienia podczas operacji
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Praca wykonywana przez wiele godzin w wymuszonej pozycji ciała, zwłaszcza stojącej - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
	Odpowiedzialność za życie pacjentów, kontakt z ciężko poszkodowanymi pacjentami, w szczególności ofiarami wypadków i przemocy - możliwość stresu pourazowego
	Praca poza normalnymi godzinami (praca w nocy, w święta itd.), długie godziny pracy a czasami nienormowany czas pracy jak również kontakt z chorymi a zwłaszcza ofiarami wypadków - możliwość stresu psychicznego, problemów rodzinnych i objawów "wypalenia" zawodowego

	Należy stosować bezpieczne zasady użytkowania i przechowywania ostrych narzędzi.
	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
	Podczas ekspozycji na promieniowanie należy nosić dozymetr. Należy zapoznać się z  zasadami bezpieczeństwa aby wyeliminować narażenie do minimum.
	W czasie pracy z laserem należy chronić oczy okularami specjalnie do tego przeznaczonymi.
	Należy zainstalować klimatyzację w sali operacyjnej w celu wyeliminowania przegrzania, usunięcia szkodliwych gazów, par i zapachów.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	W przypadku uczulenia na lateks należy stosować rękawice wykonane z innych materiałów, a także unikać kontaktu z innymi produktami zawierającymi lateks.
	Należy unikać palenia papierosów, jedzenia i picia w czasie pracy oraz stosować rutynowo środki ochrony indywidualnej takie jak rękawice, ochrony oczu (okulary, tarcze) oraz odzież ochronną.
	Należy myć ręce i inne eksponowane części ciała po kontakcie z krwią lub innymi płynami ustrojowymi.
	Należy stosować specjalnie dobrane obuwie ortopedyczne aby zapobiegać zmęczeniu nóg podczas wielogodzinnej pracy stojącej.
	Należy zapewnić specjalistyczną pomoc dla pracowników narażonych na zespół stresu pourazowego.

Synonimy	Operator, kardiochirurg, neurochirurg itd., zależnie od posiadanej specjalizacji.
Definicja i/lub opis zawodu	Chirurg przeprowadza zabiegi i operacje w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia pacjentów w przebiegu ostrych i przewlekłych chorób, urazów a także w celu korekcji wrodzonych lub nabytych wad  lub deformacji. Chirurdzy również badają pacjentów w celu określenia konieczności operacji, oszacowania ryzyka związanego z operacją a także określenia najlepszego sposobu operacji. Przeglądają dokumentację pacjenta, aby zorientować się w jego ogólnym stanie, reakcjach na podawane leki, historii choroby. Sprawdzają narzędzia i urządzenia, aby upewnić się, że zostały przygotowane zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki. Przeprowadzają operację używając wielu różnorodnych narzędzi chirurgicznych i stosując odpowiednie techniki. Uczestniczą też w rehabilitacji pooperacyjnej. Chirurdzy mogą specjalizować się w różnych rodzajach chirurgii np. neurochirurgii i wtedy nazywani są neurochirurgami. Mogą wyspecjalizować się w naprawianiu, rekonstruowaniu i poprawianiu utraconych, zranionych, uszkodzonych lub zdeformowanych części ciała i wtedy nazywani są chirurgami plastycznymi. Mogą specjalizować się w korekcji lub zapobieganiu chorobom układu kostno-stawowego i nazywani są wówczas ortopedami.
Zawody pokrewne	Lekarze każdej specjalności, asystent chirurga, pielęgniarki zatrudnione w jednostkach służby zdrowia m. in. instrumentariuszki na oddziałach intensywnej terapii medycznej, pielęgniarki izby przyjęć itd.
Wykonywane czynności	Administrowanie, badanie pacjentów, bandażowanie, diagnozowanie, monitorowanie, operowanie, prowadzenie historii choroby i dokumentacji pacjenta, prowadzenie kontroli i badań śródoperacyjnych, przesyłanie próbek, przygotowywanie pacjentów i narzędzi, regulowanie, sprawdzanie urządzeń i narzędzi, sprawozdawanie, szacowanie ryzyka, usuwanie szwów,  współpracowanie z anestezjologiem i instrumentariuszką, wydawanie zleceń, zmienianie opatrunków.
Podstawowy stosowany sprzęt	Różny sprzęt i narzędzia chirurgiczne, materiały używane na sali operacyjnej zależnie od typu przeprowadzonej operacji, tace, strzykawki, igły, sprzęt anestezjologiczny, aparatura do wykonywania zdjęć rentgenowskich i ultrasonograficznych, rękawice, maski, osłony twarzy, okulary, fartuchy, endoskopy, monitory czynności serca, ciśnienia krwi itp. laser, bandaże, gazy, defibrylator, respirator, sprzęt do wykonywania biopsji, krioterapii.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Bloki i sale operacyjne w klinikach i szpitalach publicznych, prywatnych.

Piśmiennictwo

USTAWA z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity: Dz. U. 2008 r. Nr 136 poz. 857); ROZPORZĄDZENIE MZ z dnia 20 października 2005 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. 213, poz. 1779 z późn.zm); ROZPORZĄDZENIE MZ z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 51 poz. 265); ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537) Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź. zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie RM z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z póź. zm) Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.