Projekty realizowane

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy
Kierownik projektu:
dr Jolanta Skowroń
Okres realizacji:01.01.2011 - 31.12.2013

Ocena szkodliwego działania nanomateriałów stosowanych w technologii tworzyw sztucznych metodami in vitro w celu profilaktyki zagrożeń
Kierownik projektu:
dr Lidia Zapór
Okres realizacji:01.01.2011 - 31.12.2013

Ocena toksycznego działania nanocząstek metali i tlenków metali metodami  n vitro w celu profilaktyki zagrożeń
Kierownik projektu:
dr Lidia Zapór
Okres realizacji:01.01.2011 - 31.12.2013

Ocena przydatności ustalonych linii komórkowych do badania stresu oksydacyjnego
Kierownik projektu:
dr Katarzyna Miranowicz-Dzierżawska
Okres realizacji:01.01.2011 - 31.12.2013

Projekty zrealizowane

Badanie hemolitycznego działania eterów glikolu etylenowego

Kierownik zadania:
mgr Lidia Zapór
tel. 623-46-82, e-mail:lizap@ciop.pl



Słowa kluczowe: etery glikolu etylenowego, metoksyetanol, etoksyetanol, izopropoksyetanol, butoksyetanol, fenoksyetanol.


Streszczenie projektu:
Celem zadania była ocena porównawcza hemolitycznego działania eterów glikolu etylenowego (EGEs). W ramach zrealizowanych prac porównano siłę działania hemolitycznego pięciu, stosowanych w praktyce EGEs, tj. metoksyetanolu, etoksyetanolu, izopropoksyetanolu, butoksyetanolu i fenoksyetanolu u szczurów po jednorazowym oraz 28 dniowym podawaniu tych związków drogą podskórną. Oceniono również siłę działania hemolitycznego sześciu metabolitów EGEs, a mianowicie kwasu metoksyoctowego, kwasu etoksyoctowego, kwasu propoksyoctowego, kwasu butoksyoctowego, kwasu pentoksyoctowego i kwasu fenoksyoctowego na erytrocytach ludzkich i erytrocytach szczura in vitro.
Badania wykazały zdecydowane różnice w hemolitycznym działaniu poszczególnych EGEs pomiędzy narażeniem ostrym (jednorazowym), a powtarzanym. Nasilenie zmian hematologicznych i ich dynamika zależały od dawki ksenobiotyku i czasu, jaki upłynął od jego podania. W przypadku metoksy- i etoksyetanolu szkodliwe działanie narastało z czasem narażenia. Natomiast powtarzane podawanie butoksy- i izopropoksyetanolu wywoływało tolerancję nowopowstających krwinek na hemolityczne działanie tych związków, co w efekcie osłabiało ich działanie.
Uzyskane wyniki mają praktyczne przełożenie. Wskazują, że zalecane powinno być stosowanie w praktyce izopropoksyetanolu i butoksyetanolu, które wykazują słabsze działanie hemolityczne, zamiast metoksyetanolu, etoksyetanolu i fenoksyetanolu. W ostrych zatruciach eterami glikolu etylenowego należy rozważyć stosowanie inhibitorów ADH - pirazolu i metylopirazolu, pod warunkiem wczesnego ich podania, przed wystąpieniem objawów hemolizy. W diagnostyce zatruć EGEs należy również zwrócić uwagę na ich działanie na układ leukocytarny, które jest stymulujące w zatruciu ostrym natomiast depresyjne w zatruciu podostrym.

Okres realizacji: 1. 01. 2005 – 31. 12. 2007.

Badania potencjału toksycznego pyłów zawierających metale rakotwórcze na modelach komórkowych in vitro
Kierownik projektu:
dr Lidia Zapór
Okres realizacji: 01.01.2008 - 31.12.2010

Ocena cytotoksyczności ksenobiotyków na hodowlach komórkowych in vitro z zastosowaniem metody membranowej

Kierownik zadania:
dr Jolanta Skowroń
tel. 623-46-80, e-mail:josko@ciop.pl

Słowa kluczowe:
in vitro, narażenie długotrwałe, bioreaktor.

Streszczenie projektu:
Ocenę działania cytotoksycznego chlorku benzalkonium i rezorcyny w warunkach narażenia przewlekłego, 6 tygodniowego wykonano na fibroblastach 3T3 z zastosowaniem bioreaktora membranowego INTEGRA CL 6-WELL. Do oceny cytotoksyczności badanych związków wybrano dwie metody oceny żywotności komórek, pozwalające na ocenę różnych funkcji komórkowych: test MTT, który umożliwia pomiar aktywności przemian energetycznych w komórce, głównie w jej mitochondriach oraz test KB oceniający zdolności proliferacyjne komórek w oparciu o pomiar białka całkowitego. W badaniach wstępnych wyznaczono dla każdego związku stężenie nie działające cytotoksycznie (NOEL) na fibroblasty 3T3 w warunkach narażenia ostrego – 3, 24 lub 72 godzinnego z zastosowaniem testu MTT i KB. Określono również ilość komórek stosowanych do badań dla różnych przedziałów czasowych narażenia. Zastosowany model badawczy – bioreaktor membranowy INTEGRA CL 6-WELL pozwolił na długotrwałe prowadzenie hodowli fibroblastów, chociaż silne właściwości adherencyjne komórek i tworzenie agregatów znacznie utrudniało usuwanie ich z komory wzrostowej. Ocena działania cytotoksycznego chlorku benzalkonium i rezorcyny w warunkach narażenia ostrego i przewlekłego – 6 tygodniowego uwidoczniła różne efekty tego działania zależne od mechanizmu działania związków, stężenia i czasu ekspozycji. Przeprowadzone badania są badaniami wstępnymi do oceny działania toksycznego związków metodami in vitro w warunkach narażenia przewlekłego. Wskazują na kierunek zmian zachodzących w komórkach pod wpływem długotrwałego narażenia na niskie stężenia badanych substancji.
Okres realizacji: 01.12.2000-30.11.2001

Ocena cytotoksyczności podstawowej wybranych grup związków chemicznych metodami in vitro

Kierownik zadania:
mgr Lidia Zapór
tel. 623-46-82, e-mail:lizap@ciop.pl

Słowa kluczowe:
metody in vitro; cytotoksyczność podstawowa; test NRU; test MTT; fenol; 2-metoksyfenol;  1,2-dihydroksybenzen; 1,3-dihydroksybenzen; 1,4-dihydroksybenzen; 1,3,5-trihydroksybenzen; 3, 5- dihydroksytoluen; 2-metylofenol; 3-metylofenol; 4-metylofenol; 4-etylofenol; 2,4-dimetylofenol.

Streszczenie projektu:
Celem pracy było określenie zależności pomiędzy budową chemiczną i właściwościami fizykochemicznymi związków podobnych strukturalnie a ich aktywnością biologiczną wyrażoną wskaźnikami cytotoksyczności podstawowej. Do oceny cytotoksyczności podstawowej związków o podobnej budowie chemicznej i właściwościach fizykochemicznych wybrano fenol i jego pochodne: 2-metoksyfenol, 2-metylofenol; 3-metylofenol; 4-metylofenol; 4-etylofenol, 2,4-dimetylofenol, 1,2-dihydroksybenzen, 1,3-dihydroksybenzen, 1,4-dihydroksybenzen, 1,3,5-trihydroksybenzen oraz 3,5- dihydroksytoluen.
Badania cytotoksyczności podstawowej przeprowadzono na ustalonej linii komórkowej - mysich fibroblastach płodowych 3T3. W pierwszym etapie badań zaprowadzono hodowlę mysich fibroblastów płodowych 3T3 oraz wyznaczono dla badanych substancji zakres stężeń działających cytotoksycznie po 3. godzinnym narażeniu komórek.
W drugim etapie, dla badanych substancji wyznaczono wartości IC₂₀, IC₅₀, IC₈₀ oraz przeprowadzono ocenę działania cytotoksycznego związków w zależności od ich budowy i właściwości fizykochemicznych.
Do oceny cytotoksyczności podstawowej zastosowano test pochłaniania czerwieni obojętnej oceniający integralność błon komórkowych (test NRU) oraz test redukcji soli tetrazolowej MTT (test MTT) określający aktywność metaboliczną komórek.
Porównanie cytotoksycznego działania badanych pochodnych fenolu z ich budową chemiczną i właściwościami fizykochemicznymi wykazało, że na aktywność biologiczną badanych związków wpływ miała zarówno budowa chemiczna (obecność różnych podstawników w pierścieniu fenolowym), jak i właściwości fizykochemiczne.
Wśród właściwości fizykochemicznych największy wpływ na ocenę cytotoksyczności badanych pochodnych fenolu miała rozpuszczalność substancji w wodzie oraz współczynnik podziału n-oktanol-woda (log P).
Porównano wartości IC₅₀ wyznaczone dla badanych związków na podstawie testu NRU i redukcji MTT z wartościami dawek toksycznych wyznaczonych in vivo na zwierzętach doświadczalnych (dane literaturowe). Najwyższą korelację uzyskano między wartościami IC₅₀ i LD₅₀ wyznaczonymi przy podaniu dootrzewnowym myszom oraz przy naniesieniu na skórę królika. Bardzo wysoką korelację otrzymano między wartościami IC₅₀ badanych związków a ich współczynnikiem działania drażniącego na skórę.
Uzyskane wyniki wskazują na dużą przydatność zastosowanego modelu badawczego i metod badawczych do oceny toksyczności związków o podobnej budowie i właściwościach fizykochemicznych w warunkach in vitro zwłaszcza w przypadku działania miejscowego.