Prace szczególnie szkodliwe dla zdrowia kobiet źródło: opracowanie "Ochrona pracy kobiet", mgr inż. Paweł Bartuzi, mgr inż. Joanna Kamińska, CIOP-PIB

Kobiet nie wolno zatrudniać także przy innych pracach szczególnie uciążliwych jak:

1. Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym (dotyczy kobiet w ciąży i w okresie karmienia):


• ­prace w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5 lub mniejszy od - 1,5,


• ­prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15° C.


2. Prace w hałasie i drganiach (dla kobiet w ciąży), czyli prace w warunkach narażenia na hałas, którego:




• ­poziom ekspozycji odniesiony do 8-godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy przekracza wartość 65 dB,


• ­szczytowy poziom dźwięku C przekracza wartość 130 dB,


• ­maksymalny poziom dźwięku A przekracza wartość 110 dB,
  (więcej informacji w rozporządzeniu Dz. U. Nr 127, poz. 1092 ).
  


3. Prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego (przekroczenie ¼ wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń promieniowania nadfioletowego) oraz prace przy monitorach ekranowych powyżej 4h na dobę (dotyczy kobiet w ciąży). Dla kobiet karmiących piersią - prace w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące, określonych w przepisach prawa atomowego.


4. Prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości.


• prace pod ziemią we wszystkich kopalniach, z wyjątkiem pracy:
  a.  na stanowiskach kierowniczych, nie wymagającej stałego przebywania pod ziemią i wykonywania pracy fizycznej,
  b.  w służbie zdrowia,
  c.  w okresie studiów, w ramach szkolenia zawodowego,
  d.  wykonywanej dorywczo i nie wymagającej pracy fizycznej,


• ­dla kobiet w ciąży
  a.   praca na wysokości - poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem (bez potrzeby stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem), oraz wchodzenie i schodzenie po drabinach i klamrach,
  b.   prace w wykopach oraz w zbiornikach otwartych.


5. Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu.
   Dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią - prace nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwyższonego lub obniżonego ciśnienia.


6. Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią)


• ­prace stwarzające ryzyko zakażenia: wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca, wirusem różyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy, toksoplazmozą,


• ­prace przy obsłudze zwierząt dotkniętych chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi.


7. Prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.
   Kobietom w ciąży i w okresie karmienia zabronione są prace w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, określonych w odrębnych przepisach, prace w narażeniu na chloropren, 2-etoksyetanol, etylenu dwubromek, leki cytostatyczne, mangan, 2-metoksyetanol, ołów i jego związki organiczne i nie organiczne, rtęć i jej związki organiczne i nieorganiczne, styren, syntetyczne estrogeny i progesterony, węgla dwusiarczek, preparaty do ochrony roślin niezależnie od ich stężenia w środowisku pracy oraz prace w narażeniu na działanie rozpuszczalników organicznych, jeżeli ich stężenia w środowisku pracy przekraczają wartości 1/3 najwyższych dopuszczalnych stężeń.


8. Prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi (dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią)


• prace w wymuszonym rytmie pracy (na przykład na taśmie),


• ­prace wewnątrz zbiorników i kanałów,


• ­prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego, np. gaszenie pożarów, udział w akcjach ratownictwa chemicznego, usuwanie skutków awarii, prace z materiałami wybuchowymi, prace przy uboju zwierząt hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników.

  W Rozporządzeniu [2] zebrano wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, a także wykaz prac jakich nie mogą wykonywać kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią. Należy jednak zaznaczyć, że pracodawca może rozszerzyć ten wykaz w wewnętrznym regulaminie firmy lub zakładu pracy o dodatkowe prace jakich nie powinna wykonywać kobieta w ciąży i w okresie karmienia piersią.

  Według „Kodeksu Pracy” [5] pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy ww. pracach jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy, przy czym pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Ponadto kobiety w ciąży bezwzględnie nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, a także bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy. Natomiast kobiety opiekującej się dzieckiem w wieku do czterech lat nie wolno bez jej zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.

  Warunki dotyczące pomieszczeń pracy kobiet w ciąży i w okresie karmienia określa „Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy” [6]. Rozporządzenie mówi, że „… w zakładzie pracy zatrudniającym na jedną zmianę więcej niż dwadzieścia kobiet w jednym budynku należy urządzić pomieszczenie z miejscami do wypoczynku w pozycji leżącej dla kobiet w ciąży i karmiących matek, przyjmując co najmniej jedno miejsce na każdych trzysta kobiet zatrudnionych na jednej zmianie, lecz nie mniej niż jedno miejsce”.

  Pracownica, która otrzymała polecenie wykonania pracy wzbronionej kobietom, może odmówić jej wykonania. Ponadto zatrudnianie kobiet przy pracach objętych wykazem prac wzbronionych kobietom, jest naruszeniem przepisów o ochronie pracy kobiet.

---

BIBLIOGRAFIA:

[1] Choroby zawodowe w Polsce w 2005r., Neonila Szeszenia-Dąbrowska, Instytut Medycyny Pracy im prof. J. Nofera, Centralny Rejestr Chorób Zawodowych, Łódź 2006
[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr .114  poz. 545.)
[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr 127, poz. 1092)
[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. z dnia 14 września 2004 r., Nr 200, poz.2047)
[5] Kodeks Pracy - Dział ósmy - Ochrona pracy kobiet oraz mężczyzn wychowujących dziecko (Dz. U. 1974 r. Nr 24 poz. 141, tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 zmiany: Dz. U. 1998 r. Nr 106 poz. 668, Dz. U. 1998 r. Nr 113 poz. 717, Dz. U. 1999 r. Nr 99 poz. 1152, Dz.U. 2000 r. Nr 19 poz. 239, Dz.U. 2000.43.489, Dz.U. 2000.107.1127)
[6] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.)