Przepisy dotyczące użytkowania maszyn ujmuje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy wraz z nowelizacją z 2003 r. wprowadzają do prawa polskiego dyrektywy 89/655/EWG, 95/63/WE i 2001/45/WE. Weszła ona w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Maszyny wprowadzone do użytkowania przed wejściem Polski do UE, tj.: 01.05.2004 r. powinny obecnie spełniać wymagania techniczne ujęte w tym rozporządzeniu. Wszystkie maszyny więc również nowe lub zmodyfikowane, zainstalowane po tej dacie, powinny spełniać wszystkie wymagania organizacyjne ujęte w ww. rozporządzeniu.

Wymagania te stanowią, że pracodawca powinien przede wszystkim zapewnić pracownikom:

• właściwe maszyny do wykonywania danej pracy (zakres zastosowania powinien odpowiadać przeznaczeniu podanemu przez producenta maszyny w jej instrukcji (dokumentacji techniczno ruchowej) lub być prawidłowo przystosowane do tego celu, które mogą być użytkowane bez pogorszenia bezpieczeństwa lub zdrowia pracownika,)
• maszyny dostosowane do środowiska pracy,
• odpowiednie rozwiązania mające na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z użytkowaniem maszyn.

Pracodawca powinien zatem kupować maszyny:

• nowe i zmodyfikowane z krajów Unii Europejskiej oraz Islandii, Lichtensteinu i Norwegii, a także Szwajcarii,
• wszystkie (nowe, zmodyfikowane i używane) z innych krajów,

spełniające wymagania zasadnicze ujęte w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 20.12.2005 r. wdrażającym do prawa polskiego dyrektywę 98/37/WE, a od 29.12.2009 r. w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 21.10.2008 r. wdrażające do prawa polskiego nową dyrektywę maszynową 2006/42/WE, a także w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. wdrażającym do prawa polskiego dyrektywę 2006/95/WE dotyczącą wymagań zasadniczych dla sprzętu elektrycznego (zastąpiła dyrektywę 73/23/EWG) oraz ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 o kompatybilności elektromagnetycznej, która wdraża dyrektywę 204/108/WE (zastąpiła dyrektywę 89/336/EWG). Potwierdzeniem tej zgodności powinna być deklaracja zgodności WE i oznakowanie CE na maszynie.

Deklaracja zgodności WE powinna być wystawiona przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela dla każdej maszyny, przekazywanej do obrotu lub bezpośrednio użytkownikowi. Może być wystawiona jedna deklaracja dla danej serii produkcyjnej, zawierająca numery fabryczne każdej maszyny z tej serii.

Deklaracja jest dokumentem, w którym producent lub jego upoważniony przedstawiciel potwierdza na własną odpowiedzialność, że dana maszyna wprowadzana do obrotu jest zgodna z postanowieniami dyrektywy 98/37/WE - rozporządzenia MG z 20.12.2005 r. (a od 29.12.2009 r. dyrektywy 2006/42/WE - rozporządzenia MG z 21.10.2008 r.) i wszystkich innych dyrektyw, których wymagania odnoszą się do danej maszyny.

Treść deklaracji zgodności WE dla omawianych maszyn obejmuje:

• nazwę i adres producenta lub upoważnionego przedstawiciela,
• pełną identyfikację maszyny (nazwa, typ, nr fabryczny, rok produkcji),
• zgodność z dyrektywą maszynową i innymi dyrektywami dotyczącymi maszyny (odpowiednimi rozporządzeniami),
• numer, nazwę jednostki notyfikowanej i nr wydanego certyfikatu – dotyczy pras, w tym pras krawędziowych, do obróbki metali na zimno z ręcznym podawaniem i odbieraniem, których ruchome elementy robocze przekraczają prędkość 30 mm/s i skok 6 mm,
• zgodność z normami zharmonizowanymi – jeśli wykorzystano w procesie oceny,
• imię, nazwisko i podpis osoby uprawnionej,
• datę wystawienia,

oraz może być podany zakres zastosowania, podstawowe parametry, a także fotografie.

Deklaracja zgodności jak i instrukcja obsługi maszyny powinny być napisane w tym samym języku.

Instrukcja obsługi powinna być sporządzana przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej oraz w języku kraju użytkownika. Maszyny importowane oddawane do eksploatacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinny być wyposażone w instrukcję oryginalną producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz w instrukcję przetłumaczoną, jeżeli ma to zastosowanie, na język polski. Tłumaczenie instrukcji powinno być wykonane przez producenta lub przez jego upoważnionego przedstawiciela albo przez osobę wprowadzającą maszynę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pracodawca powinien zapewnić utrzymanie maszyny nowej lub zmodyfikowanej, z UE oraz Islandii, Lichtensteinu i Norwegi w stanie zgodności z wymaganiami zasadniczymi, natomiast maszyny wprowadzone do użytkowania przed 01.05.2004 r. w stanie z technicznymi minimalnymi wymaganiami bhp (rozdział 3 niżej wymienionego rozporządzenia MG). Ponadto pracodawca powinien zapewnić, właściwe pod względem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ich użytkowanie zgodnie z wymaganiami organizacyjnymi ujętymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002r sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. nr 191 poz. 1596 zmiana Dz. U. 2003 nr 178 poz.1745).

Przepisy tego rozporządzenia zobowiązują pracodawcę do:

• zastosowania odpowiednich rozwiązań aby w czasie całego swego „życia”, maszyny poprzez odpowiednią konserwację, były utrzymywane w stanie zgodności z postanowieniami ww. przepisów,
• zapewnienia kontroli:
  • wstępnej (po zainstalowaniu, ale przed pierwszym uruchomieniem),
  • po zmontowaniu maszyn,
  • okresowej lub badań ustalonych przez pracodawcę w terminach i zakresie określonych na podstawie wskazań producenta z uwzględnieniem intensywności użytkowania (np.: na jedną lub trzy zmiany) i warunków (np.: sprzyjających korozji),
  • specjalnej, każdorazowo, gdy zaistnieją szczególne okoliczności, które mogą pogorszyć warunki związane z bezpieczeństwem, np. w przypadku modyfikacji, wypadków, dłuższego przestoju, wówczas gdy maszyny narażone są na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować  powstanie sytuacji niebezpiecznych, czyli praktycznie wszystkich maszyn do obróbki plastycznej.

Kontrole (badania) powinny być przeprowadzane przez osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje. Według interpretacji Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej osobami takimi są osoby prawne lub fizyczne, kompetentne do wykonywania zadań wynikających z zakresu kontroli tych „maszyn”. Powinny one przede wszystkim znać: budowę kontrolowanych maszyn, zakres kontroli, sposoby jej dokonywania oraz kryteria oceny jej wyników. Mogą to być osoby zatrudnione w zakładzie pracodawcy, których niezbędne kwalifikacje do kompetentnego wykonywania czynności związanych z kontrolą najłatwiej jest sprawdzić lub jednostki instalujące urządzenia ochronne. Wyniki kontroli powinny być: rejestrowane i zachowywane przez 5 lat do dyspozycji zainteresowanych (zwłaszcza organów nadzoru i kontroli warunków pracy).

Pracodawca jest obowiązany udostępnić operatorom maszyn stały dostęp do aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącej obsługi tych maszyn oraz urządzeń stanowiących wyposażenie dodatkowe stanowisk pracy. Instrukcje, te powinny być zrozumiałe dla operatorów maszyn, wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w dających się przewidzieć sytuacjach anormalnych (awaryjnych i innych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia) na podstawie wniosków wynikających z doświadczenia własnego i innych użytkowników tych maszyn