Do narzędzi z napędem stosowanych w warsztatach samochodowych należą m. in.: klucze, wiertarki, rozwiertaki do zgrzein, wkrętarki, szlifierki (wysokoobrotowe, taśmowe, kątowe, oscylacyjne), polerki, młotki, pilarki, wyrzynarki do szyb, pistolety do przedmuchiwania, nitownice oraz pistolety do pompowania kół.

Praca narzędziami z napędem elektrycznym

Praca przy użyciu elektronarzędzi jest dużo lżejsza i znacznie wydajniejsza.

Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy elektronarzędziami są brak uziemienia elektronarzędzia, brak lub zły stan osłon, nieużywanie środków ochrony indywidualnej lub nieumiejętne posługiwanie się elektronarzędziami.

Przyczynami wypadków porażenia prądem są zazwyczaj otwarty uchwyt odciążki na doprowadzeniu przewodu lub we wtyku narzędzia elektrycznego, względnie w gnieździe lub we wtyku przewodu przedłużającego, złamanie żyły ochronnej w przewodzie łączącym lub przedłużającym, uszkodzenie izolacji narzędzia elektrycznego lub przewodu przedłużającego.

Każdorazowo przed przystapieniem do pracy elektronarzędziem należy sprawdzić jego stan techniczny i poprawność zamocowania wszystkich jego elementów. Jeśli elektronarzędzie w czasie pracy wykazuje nadmierny hałas, drgania itp. lub nierównomierny ruch, silne iskrzenie kolektora, złe funkcjonowanie wyłącznika, uszkodzenie izolacji itp., trzeba je oddać do dokładnego przeglądu i ewentualnej naprawy.

Przewód elektryczny przy doprowadzeniu do korpusu lub rękojeści narzędzia powinien mieć odgiętkę i odciążkę, zabezpieczające go przed załamaniem i przetarciem. Z tych samych powodów nie powinno się dopuszczać do skręcenia lub załamywania się przewodów zasilających.

Przewody zasilające należy umieszczać na bezpiecznej wysokości lub osłaniać je mostkami.

Zestawy gniazdo-wtyczka, do zasilania elektronarzędzi, muszą być przystosowane do podłączenia do układu ochronnego oraz mieć konstrukcję odporną na uszkodzenia mechaniczne i wilgoć.

Nie wolno sztukować przewodów przez skręcanie i izolowanie ich końców. Przewody zasilające gniazdo wtyczkowe muszą mieć bezpieczniki i wyłącznik w bezpośredniej bliskości tego gniazda.

Do ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym, uchwyty elektronarzędzi są zrobione z materiału izolacyjnego. Pracownik powinen pracować w rękawicach i butach gumowych, ewentualnie stać na dywaniku. Ma to szczególne znaczenie przy pracy w miejscach wilgotnych, np. na mokrej podłodze.

Pod żadnym pozorem nie wolno pracować elektronarzędziami na wolnym powietrzu w czasie deszczu. W przypadku, gdy elektronarzędzia lub wtyki są wilgotne (leżały na ziemi, blisko kranów wodnych itp.), nie wolno ich używać, lecz należy zgłosić ten fakt elektrykowi, który je wymieni lub osuszy.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania należy systematycznie dokonywac przegłądów elektronarzędzia samodzielnie lub przez punkty serwisowe, zgodnie z jego instrukcją obsługi.

Nie wolno używać elektronarzędzi niezgodnie z ich przeznaczeniem, a także smarować i czyścić ich w czasie pracy. Czynności te wykonuje się po całkowitym zatrzymaniu części obracających się i wyłączeniu narzędzia spod napięcia.

Pracować należy zawsze w odzieży roboczej, dopasowanej do figury, zapiętej i niepostrzępionej.

Podczas pracy w niebezpiecznych warunkach, np. w pobliżu dużych mas metalowych (kotły, zbiorniki) i w pomieszczeniach wilgotnych, należy stosować narzędzia elektryczne zasilane prądem o napięciu nie wyższym niż 24 V.

Przewody trzeba chronić przed mechanicznymi uszkodzeniami, wysoką temperaturą i wpływami chemikaliów rozpuszczających gumę.

Z elektronarzędziem należy, obchodzić się ostrożnie, nie machać nim, nie przenosić trzymając za przewód, nie wyszarpywać wtyków ciągnąc za przewód z gniazda itp. Nie należy przeciążać elektronarzędzi ponad określony przez producenta maksymalny czas pracy, czego objawem mogą być swąd, dudnienie, iskrzenie szczotek, drgania lub zmniejszenie prędkości obrotowej.

Nie powinno się pracować elektronarzędziem stojąc na drabinach, przypadkowych rusztowaniach i chwiejnych podstawach. Pracę rozpoczyna się po uzyskaniu przez elektronarzędzie normalnej prędkości obrotowej. Jeśli prędkość obrotowa silnika zmaleje, trzeba zmniejszyć nacisk lub przerwać pracę.

Ważne jest takie ułożenie przedmiotu obrabianego, aby wykonanie pracy było najłatwiejsze.

Praca narzędziami o napędzie pneumatycznym

Narzędzia ręczne o napędzie pneumatycznym, stosowane w warsztatach samochodowych, służą do nitowania, przewiercania, szlifowania metali, odkręcania śrub, pompowania opon malowania itp. czynności. Wykorzystują energię dynamiczną sprężonego powietrza ze sprężarek. Pracownik posługujący się narzędziami pneumatycznymi musi odpowiednio nimi kierować, wywierać niezbędny do efektywnej pracy docisk oraz przejmować i tłumić ich szkodliwe dla zdrowia drgania, odrzuty i wstrząsy, niespotykane przy pracy innymi narzędziami z napędem.

Wskutek tego może powstać u pracowników niedowład palców, prowadzący z czasem do utraty zdolności do pracy. Przy długotrwałej pracy narzędziami o napędzie pneumatycznym możliwe są również choroby mięśni, nerwów, kości i stawów. U pracowników narażonych na wstrząsy i odrzuty podczas pracy ręcznymi narzędziami udarowymi (np. młotkami), obserwuje się po pewnym okresie zmiany w układzie kostno-stawowym oraz w obwodowych naczyniach krwionośnych, określane jako choroba wibracyjna.

Pracujący narzędziami o napędzie pneumatycznym są z reguły narażeni na anemię palców na skutek oziębiania ich przez wyrzucane z narzędzia zużyte powietrze. Aby temu zapobiec, zaleca się zakładanie do tych prac grubych rękawic, wyłożonych warstwą ochronną od strony dłoni. Rękawice te mogą również amortyzowac drgania przenoszone na ręce operatora.

Długotrwałe użytkowanie tych narzędzi może powodować przytępienie słuchu pracowników oraz podrażnienie ich systemu nerwowego, a również zmniejszenie uwagi mogące prowadzić do wypadku. Z tego względu należy stosować ochronniki słuchu i ograniczać czas pracy. Konieczna jest stała kontrola stanu zdrowia pracowników posługujacych się narzędziami pneumatycznymi.

Przed rozpoczęciem pracy pracownik powinien nałożyć okulary ochronne, zwłaszcza, gdy istnieje możliwość powstania odprysków, pyłu itp. Powinien również tak umocować końcówki robocze narzędzia w uchwycie, aby nie dopuścić do ich wypadnięcia w czasie pracy. Pneumatyczne narzędzia udarowe (młotki, przecinaki i inne) powinny mieć urządzenia zabezpieczające przed wypadnięciem końcówek roboczych podczas pracy.

Rozpoczynając pracę należy stopniowo doprowadzić powietrze do narzędzia, a dopiero po stwierdzeniu jego sprawności włączyć pełny dopływ powietrza. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w jego działaniu należy natychmiast zamknąć dopływ powietrza.

Podczas przerw w pracy lub w czasie przechodzenia z jednego miejsca na drugie trzeba wyjmować końcówkę narzędzia z tulei i przechowywać ją oddzielnie. Podczas wymiany końcówki roboczej dopływ sprężonego powietrza powinien być zamknięty, aby uniknąć jej wyrzucenia podczas przypadkowego uruchomienia narzędzia.

Pracując narzędziem pneumatycznym nie należy opierać łokci o ciało w celu zwiększenia docisku. W czasie pracy narzędziem nie można prowadzić jego napraw, regulacji lub wymiany części. Przy wycinaniu nitów, oczyszczaniu odlewów itp. czynnościach należy, w celu ochrony przed odpryskami materiału, ustawiać ekrany ochronne wykonane np. z blachy, siatki metalowej, sklejki.

Przy dłuższej się przerwie w użytkowaniu narzędzia należy odłączyć zasilanie sprężonym powietrzem.

Narzędzie pneumatyczne ze szczotkami metalowymi powinno mieć osłonę w celu ochrony przed odłamkami, cząstkami rdzy itp. Należy chronić je przed upadkami i uderzeniami oraz przed zanieczyszczeniami np.: błotem, wodą, piaskiem itp. i konserwować zgodnie z instrukcja obsługi, a także zwrócić uwagę na zachowanie dobrego stanu technicznego przewodów doprowadzających sprężone powietrze.

W miejscach narażonych na uszkodzenie mechaniczne należy używać węży zbrojonych.

Węże powinny być:

• mocno przytwierdzone do łącznika narzędzia pneumatycznego za pomocą zacisków.


• gazoszczelne (w przypadku stwierdzenia nieszczelności należy natychmiast wyłączyć dopływ sprężonego powietrza)


• podgrzewane w ciepłym pomieszczeniu (nie wolno ich przedmuchiwać parą).


• zaopatrzone w odoliwiacze smarów oraz garnki kondensacyjne.

Przyłączanie i odłączanie węża od głównego przewodu powinno odbywać się przy zamkniętym zaworze powietrza. Nie wolno odcinać dopływu powietrza przez załamywanie węży. Po przyłączeniu węża należy najpierw go przedmuchać, zachowując odpowiednie środki ostrożności, aby usunąć nagromadzony w nim pył, a potem przyłączyć narzędzie pneumatyczne.

Węże nie powinny przecinać się z przewodami elektrycznymi pod napięciem, ani znajdować się w ich pobliżu.

Naprawy narzędzi pneumatycznych powinny być przeprowadzane w warsztatach serwisowych.