Głównym zadaniem indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jest zabezpieczenie ludzi na stanowiskach pracy, na których nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań ochronnych (np. ochron grupowych). Stosowanie indywidualnych systemów chroniących przed upadkiem z wysokości nie wyklucza niestety całkowicie ryzyka urazu spowodowanego zjawiskami towarzyszącymi powstrzymywaniu spadania. Jednym z najgroźniejszych zjawisk związanych ze stosowaniem takiego sprzętu jest zderzenie z elementami konstrukcyjnymi stanowiska pracy lub podłoża podczas powstrzymywania spadania z wysokości.

Do podstawowych czynników wpływających na ryzyko zderzenia użytkownika sprzętu ochronnego z elementami konstrukcyjnymi stanowiska pracy należą:

kształt i wymiary stanowiska pracy, obecność niebezpiecznych elementów poniżej stanowiska pracy, usytuowanie punktu kotwiczenia, rodzaj zastosowanego sprzętu ochronnego a szczególnie podzespołu łącząco-amortyzującego.

  Rys.1 Działanie indywidualnego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości

Dla potrzeb zapewnienia odpowiednich warunków użytkowania indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, a co za tym idzie bezpieczeństwa użytkownikowi, konieczna jest prawidłowa ocena całkowitej drogi spadania. Znajomość tej drogi pozwala na ocenę czy na danym stanowisku pracy jest wystarczająca przestrzeń na bezpieczne powstrzymanie spadania z wysokości.

Droga spadania w przypadku indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości składa się (jak to pokazano na rys.1.) z dwóch podstawowych składników:

drogi swobodnego spadania, drogi powstrzymywania spadania.

Droga swobodnego spadania jest to dystans jaki przebywa pracownik od chwili utraty kontaktu z podłożem do napięcia się podzespołu łącząco-amortyzującego (łączącego szelki bezpieczeństwa z punktem kotwiczenia na konstrukcji nośnej stanowiska pracy). Dystans ten zależy od: odległości między punktem kotwiczenia a klamrą zaczepową szelek bezpieczeństwa oraz długości i rodzaju podzespołu łącząco-amortyzującego.


Droga powstrzymywania spadania jest to dystans jaki przebywa pracownik od chwili napięcia podzespołu łącząco-amortyzującego do zajęcia najniższej chwilowej pozycji podczas spadania.

Uwaga !

Na końcu powstrzymywania spadania pracownik zajmuje chwilowo najniższą pozycję. Jest ona niższa niż:
- wynikałoby to z początkowej długości podzespołu łącząco-amortyzującego,
- pozycja w stanie stabilnego zawieszenia po powstrzymaniu spadania.

Dystans ten zależy od: wydłużenia podzespołu łącząco-amortyzującego, wydłużenia szelek bezpieczeństwa i przemieszczenia się w nich użytkownika.
W praktyce o wielkości drogi powstrzymywania spadania decyduje głównie wydłużenie podzespołu łącząco-amortyzującego. Problem ten jest szczególnie istotny w przypadku podzespołów łącząco- amortyzujących zawierających elementy włókiennicze np. amortyzatorów włókienniczych oraz urządzeń samozaciskowych z giętkimi prowadnicami wykonanymi z lin włókienniczych. Problem ten jest tym bardziej istotny im w danym sprzęcie zastosowano dłuższy element włókienniczy. Z tego powodu najdłuższej drogi powstrzymywania spadania należy się spodziewać dla urządzeń samozaciskowych stosowanych z dużą czynną długością prowadnicy (odcinkiem prowadnicy pomiędzy punktem kotwiczenia a mechanizmem samozaciskowym - jak to przedstawiono na rys.2a).


Dla potrzeb prawidłowej oceny wysokości obszaru, wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska pracy, niezbędnego dla bezpiecznego powstrzymywania spadania wygodne jest posłużenie się zależnością:

                                                      Rys. 2

Wysokość obszaru wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska i podłoża = Całkowita droga spadania + 0,5m

Uwaga !

Podstawowym źródłem danych o wielkości drogi powstrzymywania spadania powinny być informacje pochodzące od producenta stosowanego sprzętu ochronnego, np. zawarte w instrukcji użytkowania.

Należy pamiętać, że parametry ochronne sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości zależą od warunków atmosferycznych, w których jest on stosowany. Do najważniejszych z tych czynników należą: temperatura, wilgotność i opady atmosferyczne. Czynniki te mogą również wpływać na wielkość drogi powstrzymywania spadania. Zgodnie z rys.3 wzrost temperatury i wilgotności oraz zamoczenie sprzętu na skutek opadów atmosferycznych może doprowadzić do istotnego wzrostu wydłużenia podzespołu łącząco-amortyzującego a co za tym idzie wzrostu całkowitej drogi spadania.

Rys. 3 Wpływ warunków atmosferycznych panujących podczas użytkowania na drogę powstrzymywania spadania typowego urządzenia samozaciskowego z giętką prowadnicą wykonaną z liny poliamidowej

Porady praktyczne

Punkt kotwiczenia indywidualnego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości powinien być lokalizowany w pionie nad głową użytkownika co minimalizuje efekt wahadła podczas powstrzymywania spadania i zmniejsza wielkość drogi swobodnego spadania Podzespoły łącząco-amortyzujące powinny być tak dobierane aby minimalizować wielkość drogi swobodnego spadania użytkownika ( najmniejsze drogi swobodnego spadania można osiągnąć stosując amortyzatory włókiennicze połączone z linkami bezpieczeństwa o regulowanej długości, urządzenia samohamowne lub urządzenia samozaciskowe) Zastosowanie konkretnego systemu ochronnego powinno być poprzedzone porównaniem potencjalnej całkowitej drogi spadania z wysokością obszaru wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska pracy i podłoża Podczas szacowania wielkości drogi spadania należy uwzględniać wpływ warunków panujących na stanowisku pracy