Logo CIOP CIOPMapa serwisu English version
CIOPWsteczPoziom wyżejCIOP
.. | Ręczne prace transportowe | Podstawowe informacje

Ręczne prace transportowe - podstawowe informacje


Określenie  "ręczne prace transportowe" -  oznacza każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.

Prace tego typu wykonywane są na stanowiskach wymagających przenoszenia przedmiotów o małej lub dużej masie, czynności manipulacyjnych, prac montażowych czy sterowania maszynami lub urządzeniami.


Zasady zapobiegania ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych określone są w postanowieniach polskiego prawa zawartych w:

  • Rozporządzeniu  Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. 2000 nr 26 poz. 313) ze zm. (Dz. U. 2000 nr 82 poz. 930)

  • oraz zaleceniach dyrektywy 90/269/EWG
Dotyczą one prawidłowych sposobów podnoszenia i przenoszenia, pokazują technikę oraz prawidłowe metody podnoszenia i przenoszenia, a także służą ich praktycznemu zastosowaniu w codziennej pracy i przy codziennych czynnościach poza pracą.



Dodatkowe ograniczenia dotyczące wykonywania ręcznych prac transportowych przez kobiety oraz młodocianych określono w rozporządzeniach:
  • Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545) ze zm. (Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092)

  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. 2004 nr 200 poz. 2047) ze zm. (Dz.U. 2005 nr 136 poz. 1145)



Zgodnie z ww. rozporządzeniami:
  • określenie "praca dorywcza" - oznacza ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę

  • określenia "sprzęt pomocniczy" - oznacza środki mające na celu ograniczenie zagrożeń i uciążliwości związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz ułatwienie wykonywania tych czynności; do środków tych zalicza się w szczególności: pasy, liny, łańcuchy, zawiesia, dźwignie, chwytaki, rolki, kleszcze, uchwyty, nosze, kosze, legary, ręczne wciągniki i wciągarki, krążki i wielokrążki linowe, przestawne pochylnie, taczki i wózki.

Poprawa bezpieczeństwa przy ręcznych pracach transportowych w polskim prawodawstwie polega przede wszystkim na:
  • eliminowaniu tych prac

  • dokonywaniu oceny ryzyka na  stanowiskach wymagających tego typu prac i dopasowaniu wielkości przenoszonej masy do możliwości siłowych pracownika

  • ochronie zdrowia pracownika podczas podnoszenia i przenoszenia poprzez zachowywanie przez niego prawidłowej pozycji poszczególnych części ciała podczas tych czynności, a szczególnie właściwego ułożenia kręgosłupa

Ze względu na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracowników zatrudnionych przy ręcznych pracach transportowych PRACODAWCA powinien:

  • dołożyć wszelkich starań, aby zmniejszyć zakres ręcznych prac transportowych w przedsiębiorstwie

  • oceniać ryzyko zawodowe związane z wykonywaniem ręcznych prac transportowych, w szczególności biorąc pod uwagę:
    -   masę przemieszczanych przedmiotów
    -   warunki środowiska pracy
    -   organizację środowiska pracy
    -   indywidualne predyspozycje pracownika

  • przedsięwziąć właściwe środki, aby to ryzyko zmniejszyć i gdzie to możliwe –  zapewnić sprzęt pomocniczy odpowiednio dobrany do wielkości, masy i rodzaju przemieszczanych przedmiotów, umożliwiający bezpieczne i dogodne wykonywanie pracy

Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych należy stosować się do kilku głównych zasad:

  • stosować sprzęt pomocniczy w celu zmniejszenia obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, a w szczególności kręgosłupa

  • unikać dużych skrętów i niepotrzebnego pochylania tułowia

  • dążyć do tego, aby pozycja ciała była możliwie najbardziej zbliżona do naturalnej

  • najkorzystniejszą wysokością, z której podnoszone są przedmioty, jest wysokość blatu stołu, wysokość ta powinna być dopasowana indywidualnie

  • pole podstawy układu człowiek - przedmiot  powinno być jak największe, ale nie powinno zwiększać obciążenia kończyn dolnych

  • stosować odpowiednie sposoby podczas podnoszenia przedmiotów nietypowych, o dużych rozmiarach czy dużej masie

  • przedmioty przenoszone powinny mieć uchwyty

  • przedmioty o dużych rozmiarach i dużej masie powinny być przenoszone zespołowo z zachowaniem wszystkich ww. środków bezpieczeństwa i zaleceń dotyczących sposobów podnoszenia i przenoszenia przedmiotów

Dopuszczalne masy podnoszonych i przenoszonych ładunków dla różnych kategorii pracowników:


Rodzaj pracy
MŁODOCIANE
KOBIETY
                         
Wiek 16-18 lat
Wiek od 18 lat
Praca stała
8 kg
12 kg
Praca dorywcza
14 kg
20 kg
                                 
MŁODOCIANI
MĘŻCZYŹNI
                                 
Wiek 16-18 lat
Wiek od 18 lat
Praca stała
12 kg
30 kg
Praca dorywcza
20 kg
50 kg

  • W razie konieczności podnoszenia przedmiotu trzymanego w odległości większej niż 30 cm od tułowia, należy zmniejszyć o połowę dopuszczalną masę przedmiotu przypadającą na jednego pracownika lub zapewnić wykonywanie tych czynności przez co najmniej dwóch pracowników

  • Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m

  • Podczas oburęcznego przemieszczania przedmiotów siła użyta przez pracownika niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu nie może przekraczać wartości:
    1) 300N - przy pchaniu,
    2) 250N - przy ciągnięciu

  • Ręczne przetaczanie przedmiotów o kształtach okrągłych (np. beczek, rur o dużych średnicach) jest dpouszczalne pod warunkiem spełnienia następujących wymagań:
    1) masa przedmiotów przetaczanych po terenie poziomym nie może
        przekraczać 300 kg na jednego pracownika
    2) masa przedmiotów wtaczanych na pochylnie przez jednego pracownika
        nie może przekraczać 50 kg

  • Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:
    -  25 kg – przy pracy stałej
    -  42 kg – przy pracy dorywczej

  • Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg


Na górę strony

Siedziba instytutu
Strona głównaIndeks słówStrona BIPCIOP