Materiały informacyjne dotyczące zasad bezpiecznego stosowania sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości zawierającego elementy włókiennicze
dr inż. Krzysztof Baszczyński

Wstęp

Składniki indywidualnych systemów chroniących przed upadkiem z wysokości zawierają elementy wykonane z materiałów włókienniczych. Do najczęściej spotykanych należą liny i taśmy włókiennicze stosowane w linkach bezpieczeństwa, amortyzatorach, urządzeniach samozaciskowych i samohamownych, zaczepach taśmowych, uprzężach itp. Elementy włókiennicze, ze względu na rodzaj surowców, z których są produkowane oraz strukturę, są wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne.

Przyczyny powstawania uszkodzeń mechanicznych

Główną przyczyną powstawania uszkodzeń mechanicznych elementów włókienniczych indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jest ich kontakt z obiektami o ostrych twardych krawędziach. Uszkodzenia te na stanowiskach pracy powstają w dwóch sytuacjach:
• podczas „normalnego” wykonywania pracy,
• podczas powstrzymywania spadania.
Pierwszy przypadek występuje głównie wówczas, gdy składnik sprzętu (np. zaczep taśmowy) jest opasany wokół elementu o ostrych krawędziach, co schematycznie przedstawiono na rys. 1 i 2.




Rys. 1. Przykład opasania zaczepu taśmowego wokół elementu konstrukcyjnego o ostrych krawędziach





Rys. 2. Przykład ruchów zakończenia linki bezpieczeństwa po krawędzi belki na stanowisku pracy



Efekt taki występuje również w przypadku zakotwiczenia np. linki bezpieczeństwa z amortyzatorem lub prowadnicy urządzenia samozaciskowego na stanowisku pracy w pobliżu niebezpiecznego obiektu o ostrych krawędziach. Wówczas podczas przemieszczania się użytkownika może dochodzić do ocierania się elementów włókienniczych sprzętu o ostre krawędzie i powstawania uszkodzeń. Przykład takiej sytuacji przedstawiono na rys. 3 gdzie podczas przemieszczania się użytkownika zaczep taśmowy trze o krawędź stanowiska pracy.




Rys. 3. Przykład zamocowania zaczepu taśmowego powodujący jego przecieranie o krawędź stanowiska pracy



Drugą przyczyną uszkodzeń mechanicznych elementów włókienniczych jest ich kontakt z niebezpiecznymi obiektami podczas powstrzymywania spadania z wysokości. Przykład takiej sytuacji przedstawiono na rys.4.




Rys. 4. Przykład działania brzegu stanowiska pracy na linkę bezpieczeństwa podczas powstrzymywania spadania z wysokości.

A – stan przed spadaniem, B – stan po powstrzymaniu spadania
Następstwa uszkodzeń mechanicznych
Podstawowym skutkiem uszkodzeń mechanicznych lin i taśm włókienniczych stosowanych w sprzęcie chroniącym przed upadkiem z wysokości jest obniżenie ich wytrzymałości.
Przykłady uszkodzeń mechanicznych lin i taśm włókienniczych typu:
- nacięcie brzegu,
- starcie powierzchni,
- poprucie lub przetarcie szwu
przedstawiono na rys. 5 i 6.



Rys. 5. Uszkodzenia brzegów i powierzchni taśm włókienniczych



Rys. 6. Uszkodzenia lin włókienniczych


Przedstawione uszkodzenia stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia a nawet życia użytkownika indywidualnego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości. Zagrożenie to wynika z możliwości zerwania uszkodzonego elementu włókienniczego, a w następstwie nie powstrzymanie spadania człowieka i jego upadek na podłoże lub stanowisko pracy.

Podstawowe zasady unikania zagrożeń związanych z uszkodzeniami mechanicznymi elementów włókienniczych sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości

Dla uniknięcia powstawania uszkodzeń mechanicznych konieczne jest stosowanie następujących zasad dotyczących użytkowania indywidualnych systemów chroniących przed upadkiem z wysokości:

• Punkty kotwiczenia sprzętu należy lokalizować w miejscach nie powodujących jego tarcia o twarde obiekty o ostrych krawędziach zarówno podczas przemieszczania się użytkownika, wynikającego z jego pracy, jak i podczas powstrzymywania spadania.


• Jeżeli ze względu na specyfikę stanowiska nie ma możliwości takiej lokalizacji punktu kotwiczenia należy osłonić obiekty o ostrych twardych krawędziach, z którymi potencjalnie może stykać się sprzęt ochronny, za pomocą odpowiedniego materiału np. gumy, drewna itp.


• W sytuacjach takich można również zastosować sprzęt o specjalnej konstrukcji, którego producent deklaruje odporność na działanie dodatkowych niszczących czynników mechanicznych.


• Należy prowadzić szczegółowe kontrole (zarówno poprzedzające każdorazowe stosowanie jak i okresowe) użytkowanego sprzętu pod kątem wystąpienia uszkodzeń.