Definicje

Innowacje (łac. innovatio – odnowienie) są rozumiane jako nowość, nowinka, wprowadzenie czegoś nowego, nowatorskiego [1].

Pod pojęciem innowacji Główny Urząd Statystyczny rozumie wdrożenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu lub też nowej metody organizacyjnej, przy czym nowe procesy lub metody organizacyjne zostają wdrożone, kiedy rozpoczyna się ich faktyczne wykorzystywanie w działalności przedsiębiorstwa [2].

Podręcznik Oslo "Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji. Pomiar działalności naukowej i technicznej" definiuje cztery typy innowacji, które obejmują szeroki zakres zmian w działalności firm: innowacje w obrębie produktów, innowacje w obrębie procesów, innowacje organizacyjne i innowacje marketingowe [3].

Realizacji celu, jakim jest poprawa bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie służą przede wszystkim innowacje procesowe i organizacyjne.

Innowacje procesowe służące poprawie bezpieczeństwa pracy obejmują wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych metod produkcji, dystrybucji i wspierania działalności w zakresie wyrobów i usług. Metody produkcji to techniki, urządzenia i oprogramowanie wykorzystywane do produkcji (wytwarzania) wyrobów lub usług, poprawiające bezpieczeństwo człowieka uczestniczącego w tych procesach. Metody dostawy dotyczą logistyki przedsiębiorstwa i obejmują urządzenia, oprogramowanie i techniki wykorzystywane do nabywania środków produkcji, alokowania zasobów w ramach przedsiębiorstwa lub dostarczania produktów końcowych, przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa pracy.

Do innowacji procesowych mających na celu poprawę bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie można zaliczyć:

nowe lub znacząco ulepszone metody tworzenia i świadczenia usług, służące poprawie bezpieczeństwa pracy znaczące zmiany w zakresie sprzętu i oprogramowania wykorzystywanego dla działalności usługowej, poprawiające bezpieczeństwo pracy zmiany w zakresie procedur i technik wykorzystywanych do świadczenia usług, wpływające na poprawę bezpieczeństwa pracy nowe lub istotnie ulepszone techniki, urządzenia i oprogramowanie w działalności pomocniczej takiej jak zaopatrzenie, czy prace konserwacyjne, wpływające na poprawę bezpieczeństwa pracy.

Innowacja organizacyjna mająca na celu poprawę bezpieczeństwa pracy to wdrożenie nowej metody organizacyjnej w przyjętych przez przedsiębiorstwo zasadach działania (w tym w zakresie zarządzania), w organizacji miejsca pracy lub w stosunkach z otoczeniem, która nie była dotychczas stosowana w przedsiębiorstwie, a wpłynie na poprawę bezpieczeństwa pracy. Innowacje organizacyjne w zakresie przyjętych przez przedsiębiorstwo zasadach działania polegają na wdrażaniu nowych metod organizowania rutynowych działań i procedur regulujących pracę przedsiębiorstwa, mających na celu poprawę bezpieczeństwa pracy.

Innowacje w zakresie organizacji miejsca pracy polegają na wdrożeniu nowych metod podziału zadań i uprawnień decyzyjnych wśród pracowników, których celem jest poprawa bezpieczeństwa pracy. Nowe metody organizacyjne w zakresie stosunków z otoczeniem polegają na wdrażaniu nowych sposobów organizacji stosunków z innymi przedsiębiorstwami lub instytucjami publicznymi, których celem jest poprawa bezpieczeństwa pracy.

Zarządzanie innowacjami jest definiowane jako zestaw działań obejmujący: zmianę strategii przedsiębiorstwa, podejmowanie decyzji w zakresie działalności innowacyjnej, organizowanie, kontrolowanie działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa i wspieranie postaw innowacyjnych skierowanych na zasoby przedsiębiorstwa i wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów przedsiębiorstwa w zakresie innowacji w sposób sprawny i skuteczny [4].

WYMAGANIA DLA INNOWACJI

Innowacje nie muszą być jedynie techniczne, mogą być różnej natury, np. organizacyjnej czy społecznej [5]. Wdrażane produkty, procesy oraz metody organizacyjne nie muszą być nowością dla rynku, na którym działa przedsiębiorstwo, ale muszą być nowością przynajmniej dla samego przedsiębiorstwa. Wdrażane produkty, procesy oraz metody organizacyjne nie muszą być opracowane przez samo przedsiębiorstwo - mogą być opracowane przez inne przedsiębiorstwo czy jednostkę o innym charakterze (np. instytut naukowo-badawczy, ośrodek badawczo-rozwojowy, szkołę wyższą itp.).

Dlatego tak ważna jest otwartość przedsiębiorstw i innych jednostek oraz gotowość do współpracy. Taka postawa wszystkich graczy rynkowych umożliwia szerszy dostęp do wiedzy i nowych technologii. Współpraca w zakresie działalności innowacyjnej oznacza aktywny udział przedsiębiorstwa we wspólnych projektach z innymi przedsiębiorstwami lub instytucjami niekomercyjnymi.

Źródła:
[1] Słownik wyrazów obcych. PWN, Warszawa 1996
[2] Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011. Główny Urząd Statystyczny – Urząd Statystyczny w Szczecinie. Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2012
[3] Podręcznik Oslo "Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji. Pomiar działalności naukowej i technicznej" (2006), Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Strategii i Rozwoju Nauki – wydanie polskie Warszawa 2008
[4] M. Karlik, Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012, s. 43.
[5] Gabor D. Innovations: Scientific, Technological and Social, New York: Oxford University Press, 1970