Badanie procesu emisji nanoobiektów oraz ocena narażenia zawodowego podczas wytwarzania i stosowania nanomateriałów

Kierownik tematu:

dr inż. Elżbieta Jankowska

Okres realizacji:01.01.2011-31.01.2013

Opracowanie metodyki badania pyłowości nanoobiektów.

Kierownik tematu:

dr inż. Elżbieta Jankowska

Okres realizacji:01.01.2011-31.01.2013

Badanie emisji nanocząstek w wybranych procesach pracy.

Kierownik tematu:

dr inż. Elżbieta Jankowska

Okres realizacji:01.06.2011-30.05.2013

Badanie zjawisk jednoczesnego oddziaływania cząstek aerozoli cieczy i ciał stałych na sprawność układów filtracyjnych w procesach obróbki mechanicznej.

Kierownik tematu:

mgr inż. Tomasz Jankowski

okres realizacji:01.01.2011-31.12.2013

Opracowanie metody badania skuteczności działania wyciagów laboratoryjnych na stanowiskach pracy.

Kierownik tematu:

mgr inż. Tomasz Jankowski

okres realizacji:01.01.2011-31.12.2013

Badanie narażenia na nanocząstki w wybranych procesach.

Kierownik tematu:

dr inż. Elżbieta Jankowska
tel. 623-32-67, e-mail: eljan@ciop.pl
Wykonawcy: dr inż. Elżbieta Jankowska, dr Małgorzata Pośniak, dr inż. Wojciech Zatorski, Maria Paluszkiewicz

Słowa kluczowe:

nanocząstki, stężenie i rozkład wymiarowy cząstek, ocena narażenia

Streszczenie projektu:

Celem głównym niniejszego projektu było badanie potencjalnego narażenia na nanocząstki w wybranych, poniżej przedstawionych procesach:
-mieszania proszków Ag/TiO2 i Ag/SiO2 podczas wytwarzania kosmetyków,
-otrzymywania pianek poliuretanowych zawierających nanopłyki Nanofilu,
-mieszania nanopłytek Nanofilu,
-palenia proszku nanopłytek Nanofilu i pianek poliuretanowych zawierających nanopłytki,
-określania parametrów nanocząstek ZnO i TiO2 stosowanych w produkcji kosmetyków,
-otrzymywania nanokompozytów z zastosowaniem sferycznych nanocząstek krzemu,
-uzyskiwania sferycznych nanocząstek krzemu, poprzez usuwanie z ich powierzchni substancji pozostałych w procesie ich otrzymywania (ucieranie surowego produktu, w celu uzyskania nanocząstek krzemu o sferycznych kształtach).
Wyniki badań projektu zostały wykorzystane w projekcie europejskim NANOSH i będą stanowiły podstawę do wprowadzania dobrych praktyk w zakresie ochrony pracowników przed narażeniem na nanocząstki.

Okres realizacji: 01.07.2007 – 30.11.2009

Badanie wpływu parametrów powietrza na stężenie i skład pyłów drobnodyspersyjnych.

Kierownik tematu:
dr inż. Elżbieta Jankowska
tel. 623-32-67, e-mail: eljan@ciop.pl
Wykonawcy: dr inż. Elżbieta Jankowska, dr Małgorzata Pośniak, mgr Edyta Walicka, Maria Paluszkiewicz

Słowa kluczowe:
stężenie i rozkład wymiarowy cząstek, parametry chemiczne cząstek drobnych, parametry powietrza.

Streszczenie projektu:
Zadanie badawcze było ukierunkowane na określenie wpływu podstawowych parametrów powietrza (temperatury, wilgotności względnej i prędkości powietrza) na stężenie i rozkład wymiarowy cząstek drobnych pyłów utrzymujących się w powietrzu pomieszczeń pracy, a także określenie głównych niebezpiecznych substancji chemicznych, wchodzących w skład pyłów drobnodyspersyjnych emitowanych w wybranych procesach.
Opracowano i zweryfikowano metodyki pomiarowe do badania stężeń masowych cząstek drobnych pyłów metodami filtracyjnymi i metodą fotometryczną, stężeń liczbowych i rozkładów wymiarowych cząstek metodami licznikowymi, parametrów chemicznych cząstek drobnych pyłów (głównych niebezpiecznych substancji chemicznych z zastosowaniem techniki chromatografii gazowej z detekcją masową, wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną oraz absorpcyjnej spektrometrii atomowej) oraz parametrów powietrza (prędkości powietrza oraz jego wilgotności i temperatury).
Badania przeprowadzone w ramach realizacji zadania badawczego obejmowały określenie:
-wpływu źródła ciepła i nawiewu powietrza na parametry powietrza oraz stężenie i rozkład wymiarowy cząstek drobnych w powietrzu w pomieszczeniu biurowym,
-wpływu źródła ciepła i przepływu powietrza na parametry powietrza oraz stężenie i rozkład wymiarowy cząstek drobnych w powietrzu w komorze z laminarnym przepływem powietrza,
-wpływu wilgotności względnej powietrza, temperatury i źródła ciepła oraz parametrów początkowych cząstek na stężenie i rozkład wymiarowy cząstek drobnych i bardzo drobnych w powietrzu w kanale wentylacyjnym,
-wpływu rodzaju aktywności osób (obecności zwiększonej liczby osób w pomieszczeniu, palenia papierosów) na stężenie i skład cząstek drobnych w powietrzu w pomieszczeniu laboratoryjnym i biurowym,
-wpływu rodzaju źródła emisji cząstek drobnych (spawania, spalania oleju w silnikach Diesla, przygotowywania surowców i wytwarzania wyrobów z zastosowaniem nanocząstek) na stężenie i skład cząstek drobnych w powietrzu w pomieszczeniach usługowych i produkcyjnych.
W wyniku realizacji zadania badawczego opracowano Zasady monitorowania jakości powietrza w pomieszczeniach pracy i doboru środków ochrony zbiorowej, których stosowanie umożliwi zapewnienie wymaganego stopnia czystości powietrza w pomieszczeniach pracy w odniesieniu do stężenia cząstek drobnych emitowanych lub zawieszonych w pomieszczeniu pracy. Opracowano również elementy stanowiska pomiarowego do badań materiałów filtracyjnych i filtrów powietrza w ustalonych warunkach powietrza i stałych warunkach generowania aerozolu testowego złożonego z cząstek drobnych i bardzo drobnych, w tym o wymiarach nanometrycznych.

Okres realizacji: 01.01.2005 – 30.12.2007

Filtracja aerozoli w warstwowych materiałach filtracyjnych w obszarze przepływów przejściowych.

Kierownik tematu:

mgr inż. Tomasz Jankowski
tel. 623-32-68, e-mail: tojan@ciop.pl
Wykonawcy: mgr inż. Tomasz Jankowski, Maria Paluszkiewicz

Słowa kluczowe:

filtracja aerozoli cieczy, sprawność filtracji, obszar przepływów przejściowych, materiały filtracyjne.

Streszczenie projektu:

Celem zadania badawczego było określenie wpływu zmian wybranych parametrów strukturalnych warstwowych układów włóknin na ich właściwości filtracyjne w obszarze przepływów przejściowych.
Program badań obejmował przeprowadzenie badań przebiegów zmian oporów przepływu i sprawności filtracji aerozolu atmosferycznego i aerozolu cieczy DEHS w warstwowych układach włóknin dla obszaru przepływów przejściowych oraz porównanie doświadczalnych wyników z teoretycznymi zależnościami opisującymi zmiany właściwości filtracyjnych od parametrów strukturalnych materiałów filtracyjnych, obowiązującymi w klasycznej teorii filtracji.
W ramach realizacji zadania badawczego wybrano osiem włóknin z włókien syntetycznych, które znajdują zastosowanie w materiałach filtracyjnych stosowanych w systemach wentylacyjnych. Trzy włókniny wytworzono w 100% z włókien poliestrowych (PE) techniką „spun – lace”. Pięć pozostałych włóknin wykonano w 100% z włókien polipropylenowych (PP) z użyciem metody „melt – blown”. Określono wybrane parametry strukturalne, tj.: grubość, porowatość, masę powierzchniową włóknin oraz średnicę i gęstość upakowania włókien. W ramach badań przeprowadzono pomiary oporów przepływu i sprawności filtracji aerozoli w funkcji stężenia wlotowego aerozoli i prędkości przepływu powietrza przez warstwowe układy włóknin o różnej porowatości i grubości.
Wyniki badań wskazują na funkcyjną zależność właściwości filtracyjnych od parametrów strukturalnych badanych włóknin (przede wszystkim grubości i porowatości) i parametrów procesowych, takich jak prędkość przepływu i stężenie wlotowe aerozolu.
Ponadto został zbadany aspekt ekonomiczny zmian parametrów strukturalnych warstwowych układów włóknin w odniesieniu do wzajemnych zmian oporów przepływu i sprawności filtracji aerozolu w obszarze przepływów przejściowych. Porównanie jakości warstwowych układów włóknin o różnych grubościach wykonano z wykorzystaniem współczynnika jakości (QF).
Analiza wyników badań wskazuje, że przebiegi zmian oporów przepływu aerozolu przez warstwowe układy włóknin filtracyjnych wykonane w obszarze przepływów przejściowych są zbliżone do teoretycznych przebiegów określonych zgodnie z obowiązującymi równaniami dla obszaru przepływów burzliwych.
Określenie doświadczalnych zmian właściwości filtracyjnych w aspekcie ekonomicznych zmian parametrów strukturalnych oraz ich weryfikacja z istniejącymi opisami teoretycznymi procesu filtracji w warstwach filtrujących, może mieć istotne znaczenie podczas prognozowania zastosowania warstwowych układów włóknin jako materiały filtracyjne dla danego procesu filtracji, przy zachowaniu najkorzystniejszych warunków filtracji, tzn. wysokiej sprawności filtracji i niskich oporach przepływu.

Okres realizacji: 01.01.2005 – 30.12.2007

Opracowanie metody badania obszarów nie wentylowanych w pomieszczeniach małych przedsiębiorstw, wyposażonych w wentylację mechaniczną ogólną, przy zastosowaniu gazów znacznikowych.

Kierownik tematu:
dr inz. Elżbieta Jankowska
tel. 623-32-67, e-mail:eljan@ciop.pl
Wykonawcy: mgr inż Tomasz Jankowski, mgr inż. Dorota Kondej, Maria Paluszkiewicz,

Słowa kluczowe:
wentylacja; małe przedsiębiorstwa; obszary nie wentylowane; znaczniki gazowe; metoda anemometryczna; metoda znaczników gazowych; metoda wizualizacji.

Streszczenie projektu:
Przedmiotem zadania badawczego było opracowanie metody badania obszarów wentylowanych i nie wentylowanych w pomieszczeniach małych przedsiębiorstw, wyposażonych w wentylację mechaniczną ogólną, przy zastosowaniu znaczników gazowych.Opracowano metodykę kompleksowego badania obszarów wentylowanych i nie wentylowanych w pomieszczeniach pracy, która obejmuje badania metodami:
1.  anemometryczną, umożliwiającą określenie rozkładu prędkości przepływu powietrza w pomieszczeniach pracy oraz kierunków przepływu strumieni powietrza nawiewanych lub wywiewanych z pomieszczeń pracy,
2.  znaczników gazowych, umożliwiającą lokalizowanie obszarów, w których może dochodzić do kumulowania się zanieczyszczeń pyłowych i gazowych emitowanych podczas procesów produkcyjnych do pomieszczeń pracy,
3.  wizualizacji, umożliwiającą określenie kierunków przepływu powietrza w pomieszczeniach pracy.Przeprowadzono badania laboratoryjne i weryfikacyjne określania obszarów wentylowanych i nie wentylowanych w pomieszczeniach pracy wyposażonych w wentylację mechaniczną ogólną oraz w różnego rodzaju urządzenia wentylacji miejscowej.
Badania weryfikacyjne przeprowadzono w pomieszczeniach pracy typowych dla małych przedsiębiorstw, a mianowicie w pomieszczeniach wyposażonych w stanowiska do obróbki mechanicznej materiałów, do spawania oraz do malowania gotowych wyrobów. Opracowana metodyka badawcza umożliwia dokonywanie kompleksowej oceny stanu powietrza w pomieszczeniach pracy wyposażonych w wentylację mechaniczną ogólną. Przedstawiona metodyka badawcza może być również stosowana do oceny współdziałania systemów wentylacji mechanicznej ogólnej z urządzeniami wentylacji mechanicznej miejscowej.
Okres realizacji: 02.11.1998 - 15.12.2001

Opracowanie metody określania skuteczności działania obudów wentylacji miejscowej wywiewnej.

Kierownik tematu:
dr inż. Maciej Gliński
tel. 623-32-66, e-mail:magli@ciop.pl
Wykonawcy: dr inż. Elżbieta Jankowska, mgr inż. Tomasz Jankowski, mgr inż. Dorota Kondej, Maria Paluszkiewicz

Słowa kluczowe:
wentylacja; obudowy wentylacji miejscowej wywiewnej; skuteczność wychwytu; natężenie emisji pyłu; ręczne zmechanizowane narzędzia; maszyny i urządzenia.

Streszczenie projektu:
Przedmiotem zadania badawczego było opracowanie metody określania skuteczności działania (skuteczności wychwytu) obudów i innych elementów odsysających wentylacji miejscowej. Zaprojektowano i wykonano stanowisko badawcze, w którego skład wchodzą między innymi: komora o wymiarach 4664 mm x 3120 mm x 2310 mm, zespół do pomiaru strumienia objętości przepływającego powietrza, laserowy analizator zapylenia oraz zespoły do oczyszczania powietrza z pyłu. Na stanowisku (w komorze), można prowadzić badania natężenia emisji pyłu oraz, po dostosowaniu wyposażenia, innych zanieczyszczeń środowiska powietrznego emitowanego do pomieszczeń z ręcznych zmechanizowanych narzędzi, maszyn i urządzeń, których wymiary pozwalają na umieszczenie ich w tej komorze, przy czym powierzchnia przekroju poprzecznego badanych urządzeń nie może być większa od 1/5 przekroju poprzecznego komory. Stanowisko spełnia warunki wymagane normą PN-EN 1093-3:2001.Badania, prowadzone zgodnie z opracowaną metodą, umożliwiają ocenę prawidłowości doboru urządzeń zabezpieczających przed emisją zanieczyszczeń, skuteczności działania elementów odsysających wentylacji miejscowej wywiewnej, ocenę prac podjętych w celu modernizacji maszyn oraz porównanie prawidłowości różnych rozwiązań technicznych maszyn o tym samym przeznaczeniu. Umożliwi to eliminowanie z rynku maszyn i urządzeń, których praca powoduje nadmierny wzrost stężeń pyłu na stanowiskach pracy.
Okres realizacji: 01.02.1998 - 30.11.2000