Logo CIOP CIOPMapa serwisu English version
CIOPWsteczPoziom wyżejCIOP
.. | Obowiązki ogólne | Wymagania | Ochrona zdrowia | Ryzyko zawodowe | Posiłki i napoje profilaktyczne | Wypadki przy pracy | Choroby zawodowe | Szkolenia | Środki ochrony indywidualnej | Odzież i obuwie robocze | Służba BHP | Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów bhp

Ryzyko zawodowe


- definicja: ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy  wg (§ 2 pkt 7) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp z późn. zm., (tekst jedn. Dz. U. 2003 r., nr 169, poz. 1650) ze zm.

- obowiązki pracodawcy związane z:

  • informowaniem pracowników o ryzyku zawodowym oceną i dokumentowaniem ryzyka zawodowego występującego przy określonych pracach


  • stosowaniem niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko


Pracodawca w szczególności jest obowiązany:

1) zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości – m.in. przez

  • przeprowadzanie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

  • monitorowanie czynników rakotwórczych lub mutagennych

  • nadzór nad wykonywaniem ręcznych prac transportowych


2) zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie następujących zasad zapobiegania:
  1. zapobieganie zagrożeniom,

  2. przeprowadzanie oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, które nie mogą być wykluczone,

  3. likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania,

  4. dostosowywanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy – z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracownika,

  5. stosowanie nowych rozwiązań technicznych,

  6. zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów – bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi,

  7. nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej,

  8. instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

***

Obowiązki pracodawcy związane z prowadzeniem badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy regulują m.in.:

  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U 2005 Nr 73 poz. 645 ze zm. (Dz.U. 2007 nr 241 poz.1772)

  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, Dz.U. 2005 nr 11 poz. 86

  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz. U.  nr 217 poz. 1833 ze zm. (Dz. U. 2005 nr 212 poz. 1769), (Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142) oraz (Dz.U. 2009 nr 105 poz.873)


Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia (z wyjątkiem czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym):

1) nie są przeprowadzane jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia nie przekroczyły 0,1 wartości (określonej w odrębnych przepisach) najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia  tego czynnika

2) co najmniej raz na dwa lata – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stężeń i natężeń czynników szkodliwych powyżej 0,1 lecz poniżej 0,5 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach

3) raz w roku - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czynników powyżej 0,5  wartości najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

4) w razie stwierdzenia przekroczeń wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń czynnika chenicznego należy podjąć jak najszybciej działania mające na celu ograniczenie narażenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzić pomiary stężeń - harmonogram działań korygujących powinien określić zakres i termin zakończenia działań.


Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia o działaniu rakotwórczym lub mutagennym:

1) co najmniej raz na sześć miesięcy – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stężeń i natężeń czynników rakotwórczych lub mutagennych powyżej 0,1 lecz poniżej 0,5 wartości ich najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

2) co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czynników rakotwórczych lub mutagennych powyżej 0,5  wartości ich najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

3) w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania czynników rakotwórczych lub mutagennych na stanowisku pracy

4) w razie stwierdzenia przekroczeń wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń czynnika chenicznego rakotwórczego lub mutagennego należy podjąć jak najszybciej działania mające na celu ograniczenie narażenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzić pomiary stężeń - harmonogram działań korygujących powinien określić zakres i termin zakończenia działań.

- pracodawca prowadzi rejestr wyników wykonywanych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowisku pracy oraz karty pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia

- rejestr i karty przechowywane są - przez 40 lat; wyniki badań i pomiarów – przez 3 lata

- wyniki badań i pomiarów oraz rejestr i karty pracodawca obowiązany jest udostępnić na każde żądanie pracownikom lub ich przedstawicielom w sposób ustalony w danym zakładzie


Czynniki rakotwórcze lub mutagenne:

- wykaz czynników rakotwórczych lub mutagennych (tj. substancji, preparatów,  czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym) określa rozporządzenie Ministra zdrowia  z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, (Dz. U. 2004 r. nr 280, poz. 2771) ze zm. (Dz. U. 2005 nr 160 poz. 1356)

- pracodawca prowadzi rejestr prac w ekspozycji na czynniki rakotwórcze lub mutagenne, zawierający następujące dane:

  • wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje, preparaty lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny

  • wykaz substancji, preparatów, czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym wraz z podaniem ilościowej wielkości produkcji lub stosowania

  • uzasadnienie konieczności stosowania ww. substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

  • wykaz i opis stanowisk pracy, na których występuje narażenie na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

  • liczbę pracowników pracujacych w narażeniu, w tym liczbę kobiet

  • określenie rodzaju substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym powodujących narażenie, rodzaj kontaktu, wielkość narażenia i czas jego trwania

  • rodzaje podjętych środków i działań ograniczajacych stopień narażenia


- pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym i przechowywać go  przez okres 40 lat

- pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegawcze

- pracodawca jest obowiązany informować pracowników o zagrożeniach dla zdrowia spowodowanych przez czynniki rakotwórcze lub mutagenne oraz o podjętych działaniach zapobiegawczych zmniejszających ryzyko zawodowe

- pracodawca jest obowiązany przeszkolić pracowników w zakresie sposobu postępowania z określonym rodzajem czynnika rakotwórczego lub mutagennego

- pracodawca powinien zapewnić wyraźne i czytelne oznakowanie wszystkich instalacji i pojemników zawierających czynniki rakotwórcze lub mutagenne

Ręczne prace transportowe:

Ręczne prace transportowe obejmują każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przermieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie
Dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów, ładunków lub materiałów, a także dopuszczalne wartości sił niezbędne do przemieszczania przedmiotów określa rozporządzenie ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy recznych pracach transportowych,
(Dz. U. 2000 r. Nr 26, poz. 313)
ze zm. (Dz. U. z 2000 r., nr 82 poz. 930), (Dz.U. 2009 nr 56 poz.462), .
Przemieszczanie przedmiotów przez jednego pracownika:
- masa przedmiotów przemieszczanych nie może przekraczać
30 kg – przy pracy stałej
50 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.
- siła użyta przez pracownika (niwezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu) nie może przekraczać wartości
300 N – przy pchaniu
250 N – przy ciągnięciu
(podane wartości określają składową siły mierzoną równolegle do podłoża)
Zespołowe przenoszenie przedmiotów
Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:
25 kg – przy pracy stałej
42 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie na odległość przekraczajacą 25 m przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg.
Przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy zapewnić:

  • dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku oraz nadzór pracownika doświadczonego w zakresie stosowania odpowiednich sposobów recznego przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy, wyznaczonego w tym celu przez pracodawcę


  • odstepy pomiędzy pracownikami co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzetu pomocniczego


Na górę strony

Siedziba instytutu
Strona głównaIndeks słówStrona BIPCIOP