   
|
Przepisy wprowadzone w latach 2001 – 2003 – ustawa Prawo ochrony środowiska [1], tytuł IV „Poważne awarie” i inne postanowienia tej ustawy oraz przepisy szczegółowe zawarte w rozporządzeniach ministrów właściwych do spraw gospodarki oraz środowiska – ustanowiły w Polsce system przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Przepisy Dyrektywy Seveso II [2,3] są podstawą polskich regulacji prawnych dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Aktualnie obowiązują następujące akty prawa krajowego regulujące zagadnienia przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym:
Na aktualny stan regulacji prawnych Polski dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym składają się także przepisy konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (Konwencji Helsińskiej):
Ponadto, niektóre przepisy dotyczące systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, w szczególności postanowienia odnoszące się do wykonywania przez Inspekcję Ochrony Środowiska zadań z zakresu kontroli i nadzoru, zostały zawarte w ustawie o IOŚ [18]. Natomiast postanowienia odnoszące się do niektórych zadań PSP w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom zawiera rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną [19]. W przepisach polskich, zgodnie z wymaganiami przepisów Dyrektywy Seveso II, zostały ustalone obowiązki i zadania wskazanych w ustawie POŚ [1] podmiotów oraz procedury i dokumenty, które składają się na system przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym Główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym (tzn. w obiektach stacjonarnych) przedstawiono poniżej:
Podobnie jak w Dyrektywie Seveso II, również w polskich przepisach zostały określone wymagania i procedury dotyczące zadań różnych kompetentnych władz. Jest ich wiele, do najbardziej istotnych należą:
Wprowadzone w 2001 r. przez POŚ przepisy stanowiły implementację postanowień Dyrektywy Seveso II [2] do prawodawstwa polskiego i charakteryzowały się dużą zgodnością z wymaganiami tej dyrektywy. Jednakże występowały pewne różnice, które były skomentowane m.in. przez współautora niniejszego rozdziału [20-22]. Najbardziej istotne z merytorycznego punktu widzenia różnice dotyczyły zakresu obowiązywania przepisów, programu zapobiegania awariom w połączeniu z systemem bezpieczeństwa w zakładach oraz niektórych kwestii związanych z celami oraz zawartością raportów o bezpieczeństwie. Zmiany wprowadzone w okresie (październik 2005 r. – marzec 2006 r.) do prawa krajowego [5,9,10], związane głównie z wymaganiami dyrektywy 2003/105/WE, zmieniającej Dyrektywę Seveso II, usunęły tylko część z tych odmienności. Niektóre różnice nadal pozostały, co sprawia, że potrzeba dalszego doskonalenia polskich przepisów dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom jest w dalszym ciągu aktualna. Potrzeba ich udoskonalenia wynika nie tylko potrzeby pełnej zgodności przepisów polskich z unijnymi, lecz jest potrzebna także z innych przyczyn. Zmiana wymagań dotyczących planów operacyjno-ratowniczych, dokonana w roku 2008 [13], zbliżyła wymagania polskich przepisów w zakresie informowania społeczeństwa do standartów unijnych, spowodowała jednak powstanie pewnych niejasności dotyczących praktycznej realizacji wprowadzonych wymagań. Zagadnienia te zostaną omówione poniżej. Zakres obowiązywania przepisów Ustawą o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska [5] został wprowadzony do art. 248 ustawy POŚ [1] ustęp 2a, zawierający wykaz wyłączeń: przepisu o zaliczaniu zakładów do kategorii zakładów zwiększonego ryzyka (ZZR) i zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii (ZDR) nie stosuje się do:
Wprowadzone zmiany likwidują wadliwe merytorycznie i niezgodne z wymaganiami Dyrektywy Seveso II postanowienia przepisów polskich, dotyczące zakresu ich obowiązywania. W szczególności chodzi tu o obiekty wojskowe [20]. Powyższy zapis, łącznie z postanowieniem art. 2 POŚ [1], stanowiącym, iż „przepisów ustawy (…) nie stosuje się do spraw uregulowanych w przepisach Prawa atomowego” [23], sprawia, że obecnie zakres obowiązywania polskich przepisów jest identyczny z zakresem ustalonym przez regulacje UE [2,3]. Kwestie dotyczące programu zapobiegania awariom i systemu bezpieczeństwa System przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym określa dwa główne cele. Są to: zmniejszenie ryzyka poważnej awarii przemysłowej oraz minimalizacja skutków w razie jej zaistnienia. Najważniejsze zadania w tym zakresie należą do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, to znaczy do zakładów kategorii ZDR oraz ZZR. Głównymi instrumentami systemu, które mają zapewnić osiągnięcie tych celów są: program zapobiegania awariom (PZA) oraz system bezpieczeństwa, według Dyrektywy Seveso II – system zarządzania bezpieczeństwem (SZB). Zgodnie z terminologią przyjętą w Dyrektywie Seveso II, polityka zapobiegania awariom (major accident prevention policy - MAPP), ustalona w art. 7, na którą składają się (według polskiej terminologii) PZA oraz system bezpieczeństwa, dotyczy obu kategorii zakładów, to jest ZZR oraz ZDR. Według tego artykułu, MAPP ma być opracowana w postaci odrębnego dokumentu, który powinien spełniać wymagania przedstawione w załączniku III do Dyrektywy Seveso II [2], a operator zakładu zobowiązany jest do jej wdrożenia. Natomiast według wymagań przepisów polskich (art. 251, ust.1 ustawy [1]) prowadzący zakłady obu kategorii, tj. ZZR oraz ZDR mają obowiązek sporządzenia programu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. W programie tym ma być również przedstawiony system zarządzania zakładem gwarantujący ochronę ludzi i środowiska. Przepisy art. 251, ust. 2 określają zawartość programu zapobiegania awariom (PZA). Z kolei w art. 252 ustawy POŚ [1] ustalono, że prowadzący zakład o dużym ryzyku (ZDR) jest obowiązany do opracowania i wdrożenia systemu bezpieczeństwa stanowiącego element ogólnego systemu zarządzania i organizacji zakładu. Równocześnie w ust. 2 tegoż art. 252 zostały określone elementy systemu bezpieczeństwa. Na podstawie zapisów art. 253 dotyczącego raportu o bezpieczeństwie zakładów kategorii ZDR (ust. 2, pkt. 2), który zawiera postanowienie, iż raport o bezpieczeństwie powinien wykazać, że „zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu bezpieczeństwa, o którym mowa w art. 252”, można formułować następujące wnioski [4]:
Należy w związku z powyższym stwierdzić, że postanowienia ustawy [1] dotyczące systemu bezpieczeństwa nie są dostatecznie precyzyjne. Zgodnie z zapisem zawartym w preambule załącznika III do Dyrektywy Seveso II: „wymagania ustalone w dokumencie wymienionym w art.7 [tj. MAPP w zakładach kategorii ZZR – przyp. autora] powinny być odpowiednie do zagrożeń poważnymi awariami, jakie stwarza zakład”. Oznacza to, że rozwiązania przyjęte w zakładach kategorii ZZR, dotyczące spełnienia wymagań załącznika III, w tym również w odniesieniu do systemu bezpieczeństwa, powinny być adekwatne do wielkości zagrożenia awarią i wielkości jej skutków (tzw. zasada proporcjonalności). Natomiast w przepisach ustawy Prawo ochrony środowiska [1], część wymagań dotyczących według Dyrektywy Seveso II polityki zapobiegania awariom (MAPP) odłączono od tego elementu systemu przeciwdziałania poważnym awariom, tworząc wymagania odnoszące się do odrębnego pojęcia – systemu bezpieczeństwa. Taka konstrukcja przepisów polskich nie oznaczałaby niezgodności z przepisami UE (wymaganiami Dyrektywy Seveso II [2]), gdyby nie fakt, że:
Tak więc, w obszarze omawianych zagadnień zaistniała istotna różnica między przepisami Dyrektywy Seveso II i regulacjami polskimi. W przeciwieństwie do wymagań UE, w Polsce system bezpieczeństwa dotyczy tylko zakładów kategorii ZDR. W efekcie zakłady kategorii ZZR podlegają znacznie łagodniejszym wymaganiom niż ZZR w Unii Europejskiej – zakłady kategorii ZZR zostały de facto zwolnione z obowiązku posiadania systemu zarządzania bezpieczeństwem. Ostatnio, w wyniku postanowień ustawy [5], art. 251 POŚ został m,in. zmieniony zapis ustępu 1. Zgodnie z nowym brzmieniem ust. 1, prowadzący ZZR oraz ZDR sporządza program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym (PZA), w którym przedstawia system bezpieczeństwa gwarantujący ochronę ludzi i środowiska, stanowiący element ogólnego systemu zarządzania zakładem. Jest to bardzo istotna zmiana! Nowy zapis wprowadza wymóg przedstawienia w PZA systemu bezpieczeństwa gwarantującego ochronę ludzi i środowiska. Różnica wymagań jest oczywista. Nowe brzmienie postanowienia ust. 1 art. 251 sprawia, że nastąpiło pewne zbliżenie wymagań polskich przepisów dotyczących PZA i systemu bezpieczeństwa (według Dyrektywy Seveso II – systemu zarządzania bezpieczeństwem – SZB) do wymagań unijnych dotyczących MAPP. Jednakowoż, omówione powyżej zasadnicze różnice wymagań między Dyrektywą Seveso II a POŚ nadal pozostały. Wskazane wady przepisów polskich i różnice w odniesieniu do postanowień unijnych mogą być przyczyną bardzo niekorzystnych skutków w zakładach kategorii ZZR, jeśli chodzi o ich działania w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. W kontekście przedstawionych uwag wydaje się celowym dokonanie nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska [1] w zakresie postanowień dotyczących programu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczeństwa zakładach kategorii ZZR. Nie tylko zresztą ze względu na potrzebę harmonizacji, tzn. zapewnienia zgodności przepisów polskich z wymaganiami Dyrektywy Seveso II, ale przede wszystkim ze względów merytorycznych. Raport o bezpieczeństwie i jego związek z programem zapobiegania awariom i systemem bezpieczeństwa Niezwykle istotnym zagadnieniem jest relacja między raportem o bezpieczeństwie (RoB) a PZA oraz SZB. W unijnym podejściu do przeciwdziałania zagrożeniom poważnymi awariami przemysłowymi ta relacja ma kluczowe znaczenie w odniesieniu do zakładów kategorii ZDR. W przeciwieństwie do przepisów polskich [1], Dyrektywa Seveso II wymaga (art. 7 oraz art. 9 punkt 1a) wdrożenia i ciągłej realizacji PZA oraz opracowania, wdrożenia i stałego funkcjonowania w zakładach kategorii ZDR (oraz w ZZR także) związanego z PZA systemu bezpieczeństwa (SZB). Raport o bezpieczeństwie jest de facto rodzajem sprawozdania, w którym zawarte są m.in. wymagane informacje o zakładzie, instalacjach, technologiach, substancjach niebezpiecznych i inne. RoB powinien zawierać m.in. ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, identyfikację źródeł zagrożeń, opis scenariuszy zdarzeń awaryjnych, ocenę potencjalnych skutków awarii [2,3]. Wymagania UE oraz wymagania przepisów polskich [1,10,11], dotyczące tych elementów raportu o bezpieczeństwie, są podobne. Raport o bezpieczeństwie powinien zawierać także informacje o zastosowanych rozwiązaniach w zakresie bezpieczeństwa, w tym opis technicznych, organizacyjnych i proceduralnych środków zapobiegania poważnym awariom przemysłowym oraz minimalizacji ich skutków, a także informacje odnoszące się do wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego [2,3]. Czyli – jeśli rozważyć dyskutowane sprawy wnikliwie – sprawozdanie z realizacji oraz udokumentowanie uzyskanych wyników PZA oraz SZB! Na tej podstawie można sformułować kolejne bardzo ważne stwierdzenie: istotną część raportu o bezpieczeństwie powinien stanowić opis PZA oraz SZB a także sprawozdanie z realizacji tych elementów systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, wraz z opisem wyników wdrożenia PZA i SZB. Przepisy krajowe, tzn. zarówno Prawo ochrony środowiska [1], jak i rozporządzenia ministra gospodarki w sprawie raportów o bezpieczeństwie [10,11], nie formułują wyraźnego związku między PZA i SZB z jednej, a RoB – z drugiej strony. Określenie celów RoB w aktualnych przepisach polskich [1] jest w zasadzie zgodne z wymaganiami Dyrektywy Seveso II. Jednakże, zgodnie z wymaganiami Dyrektywy Seveso II, RoB ma m.in. wykazać, że PZA został opracowany, a odpowiedni system zarządzania bezpieczeństwem, mający na celu wdrożenie PZA, zastosowano w praktyce. Zatem, nie chodzi tu o wykazanie stanu gotowości, jak wynika to z zapisów ustawy POŚ [1], lecz o potwierdzenie w RoB bardziej zaawansowanego stanu, to znaczy pełnego wdrożenia i funkcjonowania PZA i systemu bezpieczeństwa w zakładzie kategorii ZDR. Różnica wymagań jest więc zasadnicza. Zapewnienie w polskim systemie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym właściwej z merytorycznego punktu widzenia oraz zgodnej z duchem wymagań UE współzależności między PZA oraz SZB, a raportem o bezpieczeństwie, a także wprowadzenie wymogu udokumentowania w RoB rezultatów w zakresie zmniejszenia ryzyka poważnej awarii i przygotowania zakładu kategorii ZDR do minimalizacji jej skutków, osiągniętych w wyniku wdrożenia PZA oraz SZB, wymaga niewątpliwie korekty przepisów ustawy [1]. Zatwierdzenie raportu o bezpieczeństwie i kwestia akceptowalności ryzyka poważnych awarii przemysłowych Raport o bezpieczeństwie podlega, zgodnie z art. 254 ust. 2 [1], zatwierdzeniu w drodze decyzji przez komendanta wojewódzkiego PSP, po uzyskaniu opinii WIOŚ. Wszelkie przewidziane przepisami zmiany RoB podlegają identycznej procedurze zatwierdzenia. W kontekście zatwierdzenia RoB problematyka oceny i akceptowalności ryzyka poważnych awarii przemysłowych stanowi jedną z kluczowych kwestii systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. O ile pojęcie ryzyka poważnej awarii opisują powszechnie przyjęte i akceptowane definicje, to kwestie mierzenia wielkości tego ryzyka, zasad jego oceny i, w szczególności, podejmowania decyzji, czy i przy jakich uwarunkowaniach dane ryzyko możemy uznać za akceptowalne, są ciągle przedmiotem rozważań, prac badawczych i dyskusji. Ograniczając dyskusję sprawy do dwóch zasadniczych podmiotów przepisów dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, tzn. do prowadzącego zakład dużego ryzyka (ZDR) oraz do organów władzy spełniającej funkcje nadzoru i kontroli nad wykonywaniem tych przepisów, problem sprowadza się (w uproszczeniu) do udzielenia jednoznacznej odpowiedzi na dwa pytania o podstawowym znaczeniu:
Powyższe dwa pytania mają w gruncie rzeczy ten sam sens merytoryczny, chociaż różnią się zasadniczo, jeśli chodzi o kontekst prawny. W pierwszym przypadku negatywna odpowiedź na pytanie determinuje potrzebę weryfikacji PZA i SZB oraz podjęcia kolejnych działań w ZDR w celu osiągnięcia właściwego poziomu bezpieczeństwa, tzn. dalszego ograniczenia ryzyka poważnej awarii przemysłowej. W drugim przypadku dowolny wariant odpowiedzi na pytanie oznacza podjęcie decyzji administracyjnej przez uprawniony na mocy przepisów ustawy – POŚ [1] organ władzy, z wszystkimi implikacjami prawnymi wynikającymi z tej decyzji. Decyzja dotyczy zatwierdzenia raportu o bezpieczeństwie. Podstawą tej decyzji, oprócz oceny, czy RoB spełnia formalne i merytoryczne wymagania przepisów, tzn. ustawy POŚ oraz rozporządzeń ministra gospodarki w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać RoB[10,11], powinna być także ocena dotycząca akceptowalności ryzyka. Zatwierdzenie RoB jest bowiem pośrednio akceptacją poziomu ryzyka w ZDR. Na obecnym etapie realizacji wprowadzonego w Polsce systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, zarówno dla prowadzących ZDR, jak i dla komend wojewódzkich PSP oraz wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, przedstawione powyżej problemy akceptowalności ryzyka stały się nadzwyczaj aktualne. Tym bardziej, że w Polsce nie ma w tym zakresie ani doświadczeń, ani wytycznych, ani też zaleceń. Polskie przepisy, podobnie jak Dyrektywa Seveso II, nie określają wymagań dotyczących sposobów lub metod analizy i ewaluacji ryzyka poważnej awarii przemysłowej, ani też wymagań lub zaleceń w sprawie kryteriów akceptowalności tego ryzyka. Oznacza to potrzebę prac badawczych oraz dyskusji z udziałem zainteresowanych stron w celu wypracowania i przyjęcia określonego podejścia, usankcjonowanego w przyszłości na drodze legislacyjnej. Należy zaznaczyć, że wiele poruszonych powyżej zagadnień zostało szerzej omówione w monografii wydanej nakładem CIOP w 2002 roku [24]. Brak określenia terminów realizacji niektórych dokumentów systemu Stosownie do postanowień dyrektywy 2003/105/WE [3] w ustawie o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (...) [5] zostały ustalone terminy realizacji głównych dokumentów systemu. Jednakże jedna kwestia nie została rozwiązana. Przypomnijmy tutaj zapis zawarty w art. 261, ust. 1, pkt. 2 ustawy POŚ [1], który zobowiązuje prowadzącego ZDR do dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu PSP informacji niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego. Dyrektywa 2003/105/WE [3] zmieniająca Dyrektywę Seveso II zawiera postanowienia dotyczące terminów realizacji głównych dokumentów [2,3], w tym także postanowienie dotyczące terminu opracowania przez ZDR i przekazania właściwym władzom informacji niezbędnej do sporządzenia zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych: „bezzwłocznie, w każdym jednak przypadku w ciągu jednego roku od dnia, od którego niniejsza dyrektywa zacznie obowiązywać dany zakład”. W tekście ustawy o zmianie POŚ [5] nie ma żadnych zapisów dotyczących dyskutowanych tutaj kwestii. Oznacza to, niestety, poważną wadę legislacyjną: w aktualnie obowiązujących przepisach polskich nie został ustanowiony ani termin opracowania przez prowadzącego ZDR informacji niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego i dostarczenia ich komendantowi wojewódzkiemu PSP, ani też termin sporządzenia i przyjęcia przez tego ostatniego przedmiotowego planu! Fakt ten oznacza niezgodność polskich uregulowań dotyczących dyskutowanych zagadnień z wymaganiami przepisów unijnych. Zdaniem autora, wymaga to pilnej naprawy w drodze odpowiednich zmian (uzupełnień) przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska. Kwestie informowania społeczeństwa w sprawach objętych planami operacyjno-ratowniczymi Zasadniczo nowym postanowieniem wprowadzonym przez rozporządzenie MG z 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze [13], jest wymóg zamieszczenia w wewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym (§ 2, pkt 5) wykazu osób i obiektów użyteczności publicznej, które mogą zostać dotknięte skutkami awarii, do których prowadzący zakład przekaże informację o występujących zagrożeniach, przewidywanych skutkach tych zagrożeń, zastosowanych środkach zapobiegawczych i działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. Zapis ten oznacza wprowadzenie obowiązku ustalenia przez prowadzącego zakład kategorii ZDR wykazu, o którym mowa, a realizacja tego obowiązku wymaga wyjaśnienia przynajmniej dwóch istotnych kwestii:
Rzecz w tym, że kwestia właściwego określenia osób i obiektów użyteczności publicznej może stanowić pewien problem, gdyż w polskich przepisach prawnych kwestia pojęcia „osoba i obiekt użyteczności publicznej” nie została jednoznacznie uregulowana. W zasadzie, jedynie w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [25] można znaleźć zapisy, które mogą stanowić prawnie usankcjonowane wskazówki w odniesieniu do dyskutowanej kwestii. Dotyczą one budynków (można więc przyjąć, że obiektów), jednakże kwestia osób pozostaje nadal niewyjaśniona. Przytoczono je poniżej (§ 3, pkt 6 rozporządzenia [25]): § 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 6) budynku użyteczności publicznej - rozumie się przez to budynek przeznaczony dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy i socjalny. Kolejna kwestia, która budzi wątpliwości – to zasady, sposób określenia tych osób i obiektów, które mogą zostać dotknięte skutkami awarii, tych, do których prowadzący zakład powinien przekazać wymagane informacje. Ściślej rzecz ujmując, chodzi o określenie odległości powiadamianych obiektów od zakładu. Niewątpliwie wiąże się to z zasięgiem różnych skutków (np.: strumień cieplny w wyniku pożaru, fala nadciśnienia o odpowiednich parametrach w wyniku wybuchu; zasięgi rozrzutu odłamków; zasięgi rozprzestrzeniania się skażeń, tzn. chmur różnych substancji toksycznych lub niebezpiecznych dla środowiska, zasięgi rozprzestrzeniania się chmur substancji łatwo palnych/wybuchowych, także mieszanin różnych substancji). W związku z powyższymi wątpliwościami celowa wydaje się oficjalna interpretacja niektórych wprowadzonych postanowień oraz przygotowanie propozycji niezbędnych rozwiązań w odniesieniu do problematyki zasięgów, w tym ewentualnie odpowiednich przepisów, regulujących w możliwie ujednolicony sposób te kwestie. Zmiany przepisów wprowadzone w roku 2010 W roku 2010 zostały wprowadzone do prawodawstwa polskiego zmiany, wynikające z dalszego dostosowania przepisów krajowych do postanowień Dyrektywy Seveso II. W związku z zarzutami zawartymi w opinii Komisji Wspólnot Europejskich, dotyczącej nieprawidłowej transpozycji art. 3 ust. 8, art. 8 ust. 1, art. 10, art. 11 ust. 4 lit. a, art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, 3 i 5, art. 20 ust. 1, art. 24 oraz załącznika V dyrektywy Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 roku (Dyrektywy Seveso II), Rząd Rzeczypospolitej Polskiej udzielił Komisji Europejskiej w dniu 14 listopada 2008 r. odpowiedzi, w myśl której „W świetle wątpliwości Komisji Europejskiej dotyczących prawidłowej transpozycji art. 3 ust. 8, art. 8 ust. 1, art. 10, art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, 3 i 5, a także załącznika V dyrektywy Rady 96/82/WE –Rzeczpospolita Polska dokona nowelizacji odpowiednich przepisów”. Wprowadzone w roku 2010 zmiany przepisów dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym dotyczą:
1) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji definicji terminu „składowanie” zawartej w art. 3 ust. 8 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono w art. 243a ustawy Prawo ochrony środowiska definicję „składowanie substancji niebezpiecznych”, o treści zgodnej z art. 3 ust. 8 dyrektywy Rady 96/82/WE. 2) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji definicji terminu „składowanie” zawartej w art. 3 ust. 8 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono odpowiednie zapisy podkreślające to stwierdzenie, tzn., w każdym przypadku zastosowania pojęcia: „instalacja” wprowadzono zapis „związana ze składowaniem substancji niebezpiecznych”. Takie wyjaśnienie zapewnia szczegółową transpozycję zapisów dyrektywy Rady 96/82/WE do ustawy Prawo ochrony środowiska, dotyczących problemu magazynowania. 3) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji art. 10 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono przepisy szczegółowo precyzujące zmiany, a mianowicie zmiany w zakładzie, instalacji, w tym magazynu, lub procesu, jak również zmiany jakości lub ilości substancji niebezpiecznych, w przypadku których wymagana jest zmiana programu zapobiegania awariom. Jednocześnie, jako konsekwencja tych zmian, zawartych w art. 257 i 258 ustawy POŚ, zostały wprowadzone odpowiednie zmiany weryfikujące treści art. 356 i 357 ustawy POŚ. Artykuły 356 i 357 określają skutki nieprzestrzegania zapisów art. 257 i 258. 4) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji art. 8 ust. 1 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono przepisy (art. 259 ustawy POŚ) precyzujące obowiązki wynikające z ustalenia w drodze decyzji grupy zakładów, które mogą spowodować występowanie „efektu domina”; jako obowiązek obligatoryjny dla właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej. 5) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji art. 13 ust. 1 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono przepisy (art. 261, ust 5 ustawy POŚ) zobowiązujące prowadzącego zakład o dużym ryzyku do dostarczenia i weryfikacji informacji na temat środków bezpieczeństwa i wymaganego zachowania w przypadku wystąpienia poważnych awarii. W ust. 6 został szczegółowo opisany sposób realizacji tych obowiązków. W ust. 7 określono obowiązki wójta, burmistrza lub prezydenta miasta dotyczące podania tych informacji do publicznej wiadomości po ich uzyskaniu. 6) Wprowadzone zostały także pewne uściślenia do postanowień art. 250 ustawy POŚ, dotyczące zawartości dokumentu zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej oraz do art. 253 ustawy POŚ, dotyczącego opracowania raportu o bezpieczeństwie. 7) W odniesieniu do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej transpozycji art. 13 ust. 3 dyrektywy Rady 96/82/WE wprowadzono (art. 270 ustawy POŚ) przepisy nakładające obowiązek informowania, że zakład zlokalizowany w pobliżu granicy innego państwa członkowskiego nie stanowi zagrożenia transgranicznego. Wprowadzone na mocy ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska [6], które zostały omówione powyżej zostały przedstawione na stronie internetowej "Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym. Przepisy polskie" w postaci tekstu jednolitego ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Zaznaczono je czcionką ciemnoczerwoną. Wprowadzone przepisy obowiązują od dnia 19 września 2010 r. W zakresie zmian przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym postanowienia dotyczą następujących kwestii:
|
     |