Logo CIOP CIOPMapa serwisu English version
CIOPWsteczPoziom wyżejCIOP
.. | Plany operacyjno-ratownicze | Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy | Wymagania dotyczące wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych | Zmiany wprowadzone przez rozporządzenie zmieniające wymagania dotyczące wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych | Zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy | Wymagania dotyczące zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych | Plany działania na wypadek poważnej awarii w zakładach kategorii ZZR | Porównanie Dyrektywy Seveso II i Dyrektywy Seveso III


Plany operacyjno–ratownicze

Ogólne wymagania UE dotyczące wewnętrznych i zewnętrznych planów operacyjno–ratowniczych (awaryjnych) zostały ustalone w art. 11 oraz w załączniku IV Dyrektywy Seveso II, a w przypadku przepisów polskich – w art. 260 ustawy – Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z postanowieniem zapisanym w tym artykule, plany mają na celu zapobieganie, zwalczanie i ograniczanie skutków awarii przemysłowej. Ogólne wymagania UE oraz przepisów polskich dotyczące zawartości planów operacyjno–ratowniczych przedstawiono poniżej.

Zawartość planów awaryjnych (według Dyrektywy Seveso II – załącznik IV)


  1. Wewnętrzne plany awaryjne:
    • nazwiska lub stanowiska osób upoważnionych do uruchamiania procedur awaryjnych oraz osoby nadzorującej i koordynującej akcję usuwania skutków awarii w zakładzie,
    • nazwisko lub stanowisko osoby odpowiedzialnej za łączność z władzami odpowiadającymi za zewnętrzne plany awaryjne,
    • opis działań, które należy podjąć w odniesieniu do przewidywalnych warunków lub wydarzeń, mogących przyczynić się do wystąpienia poważnych awarii, mających na celu kontrolę tych warunków lub wydarzeń oraz ograniczanie ich skutków, w tym opis sprzętu ratowniczego i innych dostępnych środków,
    • ustalenia dotyczące ograniczania ryzyka osób w zakładzie, w tym sposobów ostrzegania oraz działań, które te osoby mają podjąć po otrzymaniu ostrzeżenia,
    • ustalenia dotyczące wczesnego ostrzegania o zdarzeniu władz odpowiedzialnych za uruchamianie zewnętrznych planów awaryjnych, rodzaju informacji, jakie należy włączyć do wstępnego ostrzeżenia, oraz ustalenia dotyczące dostarczania bardziej szczegółowych informacji, jeżeli staną się one dostępne,
    • ustalenia dotyczące szkolenia personelu w zakresie obowiązków, które powinien spełniać, a w razie konieczności, ustalenia dotyczące koordynowania tych spraw z zewnętrznymi służbami ratowniczymi,
    • ustalenia dotyczące zapewnienia pomocy w akcji ratowniczej prowadzonej na zewnątrz.
  2. Zewnętrzne plany awaryjne:
    • nazwiska lub stanowiska osób upoważnionych do uruchamiania procedur ratowniczych oraz osób upoważnionych do nadzorowania i koordynowania akcji ratowniczej za zewnątrz zakładu,
    • ustalenia dotyczące otrzymywania wczesnych ostrzeżeń o zdarzeniach i alarmie oraz procedury ogłaszania odwoływania,
    • ustalenia dotyczące koordynowania środków niezbędnych do wprowadzenia zewnętrznego planu awaryjnego,
    • ustalenia dotyczące zapewnienia pomocy w akcji ratowniczej prowadzonej wewnątrz zakładu,
    • ustalenia dotyczące akcji ratowniczej na zewnątrz zakładu,
    • ustalenia dotyczące podawania społeczeństwu niezbędnych informacji związanych z awarią oraz zalecanych sposobów postępowania,
    • ustalenia dotyczące informowania służb ratowniczych innych państw członkowskich w przypadku wystąpienia poważnej awarii o możliwych skutkach transgranicznych.

Operator zobowiązany jest do okresowych przeglądów, sprawdzania oraz – w razie konieczności – weryfikacji wewnętrznych planów awaryjnych, w okresach nie dłuższych niż 3 lata.

Operator może być zobligowany do przygotowania i przekazania społeczeństwu informacji dotyczących środków bezpieczeństwa zgodnie art. 13 i załącznikiem V do Dyrektywy Seveso II (tabela 5). Artykuł ten nie ustala jednoznacznie, kto (tzn. operator czy też kompetentna władza) powinien przygotować i dostarczyć społeczeństwu te informacje wraz z wykazem niebezpiecznych substancji, stanowiącym fragment lub załącznik do raportu bezpieczeństwa. Sprawy te powinny być zatem regulowane w prawodawstwie krajowym. Informacja powinna być przeglądana co 3 lata i w razie konieczności powtarzana i aktualizowana – nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Zawartość planów operacyjno–ratowniczych (według POŚ)


  1. Zakładane działania w celu ograniczania skutków awarii dla ludzi i środowiska;
  2. Propozycje metod i środków służących ochronie ludzi i środowiska przed skutkami awarii.
  3. Informacja o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych i o działaniach w razie awarii, która jest przedstawiana społeczeństwu, właściwym organom PSP, wojewodzie, WIOŚ, staroście, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
  4. Wskazanie sposobów usunięcia skutków awarii przemysłowej i przywrócenia środowiska do stanu poprzedniego, a gdy nie jest to możliwe – określenie zabiegów mających na celu rekultywację.
  5. Wskazanie sposobów zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysłowej.

Obowiązek szczegółowego określenia wymagań dotyczących wewnętrznych i zewnętrznych planów operacyjno–ratowniczych ustawa POŚ nałożyła na ministra gospodarki (działające w porozumieniu z ministrami: środowiska, spraw wewnętrznych oraz obrony narodowej) – art. 260 ust. 3 i 4. Postanowienia rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno–ratownicze omówiono w dalszej części niniejszego rozdziału. Wymagania przepisów polskich dotyczące zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych planów operacyjno–ratowniczych, są na tyle szczegółowe i jednoznaczne, że zdaniem autorów strony internetowej nie wymagają dodatkowych komentarzy, z jednym wszakże wyjątkiem, a mianowicie pewnych wskazanych w dalszej części tego rozdziału kwestii, związanych ze zmianami wprowadzonymi przez cytowane powyżej rozporządzenie MG z 2008 r.


Na górę strony

Siedziba instytutu
Strona głównaIndeks słówStrona BIPCIOP