Na terenie budowy zagrozenia wypadkami wystepuja przede wszystkim wskutek:
- upadku przedmiotow z wysokosci
- upadku pracownika do nie zabezpieczonego wykopu lub upadku z wysokosci
- potracenia pracownika przez srodek transportu, urzadzenie mechaniczne lub przenoszony element
- przygniecenia pracownika przez wadliwie skladowane materialy budowlane.
Zagospodarowanie terenu budowy wykonuje sie, co najmniej w zakresie:
1) ogrodzenia terenu i wyznaczenia stref niebezpiecznych
2) wykonania drog, wyjsc i przejsc dla pieszych
3) doprowadzenia energii elektrycznej oraz wody, zwanych dalej "mediami", oraz odprowadzania lub utylizacji sciekow
4) urzadzenia pomieszczen higieniczno-sanitarnych i socjalnych;
5) zapewnienia oswietlenia naturalnego i sztucznego;
6) zapewnienia wlasciwej wentylacji
7) zapewnienia lacznosci telefonicznej
8) urzadzenia skladowisk materialow i wyrobow.
Teren budowy lub robot powinien byc, w miare potrzeby, ogrodzony. Ogrodzenie powinno byc wykonane tak, aby nie stwarzalo zagrozenia dla ludzi. Wysokosc ogrodzenia powinna wynosic co najmniej 1,50 m. Jezeli ogrodzenie terenu budowy lub robot nie jest mozliwe, nalezy oznakowac granice terenu za pomoca tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewnic staly nadzor.
Strefy niebezpieczne uniemozliwiajace dostep osobom postronnym wyznacza sie przez ich ogrodzenie i oznakowanie. Strefe niebezpieczna, w ktorej istnieje zagrozenie spadania z wysokosci przedmiotow, ogradza sie balustradami. W swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od plaszczyzny obiektu budowlanego, strefa niebezpieczna nie moze wynosic mniej niz 1/10 wysokosci, z ktorej moga spadac przedmioty, lecz nie mniej niz 6 m. W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna moze byc zmniejszona pod warunkiem zastosowania innych rozwiazan technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczajacych przed spadaniem przedmiotow. Przejscia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza sie daszkami ochronnymi. Daszki ochronne powinny znajdowac sie na wysokosci nie mniejszej niz 2,4 m nad terenem w najnizszym miejscu i byc nachylone pod katem 45? w kierunku zrodla zagrozenia. Pokrycie daszkow powinno byc szczelne i odporne na przebicie przez spadajace przedmioty. W miejscach przejsc i przejazdow szerokosc daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5 m wiecej z kazdej strony niz szerokosc przejscia lub przejazdu.
Uzywanie daszkow ochronnych jako rusztowan lub miejsc skladowania narzedzi, sprzetu, materialow jest zabronione.
Drogi dojazdowe powinny miec utwardzona nawierzchnie i byc oznakowane zgodnie z przepisami o ruchu na drogach publicznych.
Przejscia dla pieszych powinny byc wyznaczone w miejscach bezpiecznych. Szerokosc drogi przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosic co najmniej 0,75 m, a dwukierunkowego - 1,2 m. Przejscia nad zaglebieniami lub obok nich powinny byc zaopatrzone w balustrady z porecza ochronna na wysokosci 1,10 m, deska kraweznikowa o wysokosci 0,15 m oraz wypelnieniem przestrzeni pomiedzy porecza a deska w sposob zabezpieczajacy pracownikow przed upadkiem z wysokosci.
Drogi komunikacyjne dla wozkow i taczek, usytuowane nad poziomem terenu powyzej 1 m rowniez zabezpiecza sie balustrada. Nachylenie tych drog nie moze byc wieksze niz: dla wozkow szynowych - 4%; dla wozkow bezszynowych - 5% i dla taczek - 10%.
Przejscia dla pracownikow znajdujace sie na pochylosciach o pochyleniu wiekszym niz 15% nalezy zaopatrzyc w listwy umocowane poprzecznie, w odstepach nie mniejszych niz 0,4 m lub w schody o szerokosci nie mniejszej niz 0,75 m, co najmniej z jednostronnym zabezpieczeniem balustrada. Pochylnie, po ktorych dokonuje sie recznego przenoszenia ciezarow, nie powinny miec spadkow wiekszych niz 10%.
Skladowanie materialow budowlanych powinno odbywac sie tylko w wyznaczonych miejscach odpowiednio wyrownanych do poziomu, utwardzonych i odwodnionych, w sposob zabezpieczajacy przed przewroceniem, zsunieciem lub rozsunieciem sie stosow materialow. Niedozwolone jest opieranie skladowanych materialow o parkany, budynki, slupy linii napowietrznych.
Przy skladowaniu nalezy zachowac co najmniej nastepujace odleglosci: 0,75 m od ogrodzen lub zabudowan, 5,0 m - od stalego stanowiska pracy.
Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje sie i przemieszcza na terenie budowy w opakowaniach producenta. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza sie tablice okreslajace dopuszczalne obciazenie regalow magazynowych, a takze dopuszczalne obciazenie powierzchni stropu. Materialy sypkie, takie jak piasek i zwir, powinny byc przechowywane w pryzmach z zachowaniem kata stoku naturalnego tych materialow. Materialy drobnicowe nalezy ukladac w stosy o wysokosci nie przekraczajacej 2 m. Materialy workowane nalezy ukladac krzyzowo do wysokosci najwyzej 10 warstw. Prefabrykaty powinny byc ukladane zgodnie z instrukcja producenta. Opieranie skladowanych materialow lub wyrobow o ploty, slupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub sciany obiektu budowlanego, jest zabronione. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze skladowanych materialow lub wyrobow jest dopuszczalne wylacznie przy uzyciu drabiny lub schodni. Podczas mechanicznego zaladunku lub rozladunku materialow lub wyrobow, przemieszczanie ich nad ludzmi lub kabina, w ktorej znajduje sie kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych czynnosci kierowca jest obowiazany opuscic kabine.
Eksploatacja urzadzen i instalacji elektroenergetycznych.
Na placach budowy urzadzenia i instalacje elektroenergetyczne sa bardzo czesto eksploatowane w trudnych warunkach a ktore wynikaja z wplywow atmosferycznych, mozliwosci uszkodzenia mechanicznego pracujacych maszyn budowlanych oraz przez niewlasciwe postepowanie zatrudnionych pracownikow.
Place budowy o duzym zapotrzebowaniu mocy i energii elektrycznej, zasilane sa czesto za pomoca przewoznych stacji transformatorowych. Stacje transformatorowe zasilane sa sieciami napowietrznymi lub kablowymi wysokiego napiecia. Wykonanie sieci napowietrznych i ukladanie kabli powinno spelniac wymaganie normy PrPN-E-05100-1-sieci napowietrzne i PN-76/E-05125 dla sieci kablowych. Eksploatacja sieci wysokiego napiecia oraz stacji transformatorowych powinna byc prowadzona przez osoby posiadajace swiadectwa kwalifikacyjne "E" - eksploatacji z wpisem wysokosci napiecia, a organizacja pracy zgodnie z instrukcja zawierajaca m.in. rozporzadzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999r. w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych.
Place budowy o mniejszym zapotrzebowaniu mocy i zuzyciu energii elektrycznej zasilane sa z sieci elektroenergetycznej niskiego napiecia zakladow energetycznych.
Energia elektryczna po terenie placow budowy jest rozprowadzana liniami o napieciu 220/380V, ktora zasila rozdzielnice stale lub przenosne, skrzynki rozdzielcze ( zaleca sie stosowanie obudow z materialow izolacyjnych z jednoczesna odpornoscia na urazy mechaniczne. Rozdzielnice moga zawierac urzadzenia do pomiaru energii elektrycznej, lacznik umozliwiajacy odlaczenie jej spod napiecia, zabezpieczenia nadmiarowo-pradowe obwodow 1 i 3 fazowych zakonczonych gniazdami wtyczkowymi, ktore powinny byc zainstalowane wewnatrz rozdzielnicy lub na zewnetrznych sciankach. Dla ochrony przeciwporazeniowej dodatkowej na poszczegolnych obwodach instaluje sie wylaczniki roznicowopradowe o czulosci 30 mA. Jezeli jest przewidziana ochrona ludzi przed dotykiem posrednim za pomoca samoczynnego odlaczenia zasilania, odpowiednio do rodzaju systemu ochronnego, napiecie bezpieczne dotyku powinno byc ograniczone do wartosci 24 V pradu przemiennego i 60V pradu stalego.
Instalacje elektryczne na placach budowy wykonywane sa przewodami ruchomymi oponowymi przemyslowymi o izolacji wzmocnionej na napiecie 750 V typ OPd o odpowiedniej liczbie zyl dla zasilania odbiornikow przenosnych 1 i 3 fazowych. Dlugosc linii wykonanych przewodami ruchomymi do poszczegolnych odbiornikow nie powinna byc wieksza niz 50 m.
Zasilanie odbiornikow stalych nalezy wykonac instalacja stala wykonana przewodami kabelkowymi w izolacji poliwinitowej prowadza je jako napowietrzne na podporach, slupach, stojakach itp. Wysokosc zawieszenia przewodow powinna byc taka, aby nie utrudniac prowadzenia robot budowlanych, transportu i ruchu.
Eksploatacja urzadzen i instalacji na placu budowy to wykonywanie okresowe ogledzin, przegladow, pomiarow i prob w terminach okreslonych przez pracownikow dozoru w instrukcji eksploatacji. Zaleca sie wykonywanie ogledzin co najmniej raz w tygodniu, przeglad co najmniej raz na szesc miesiecy oraz po kazdym usunieciu uszkodzen, po przeniesieniu na inne miejsce i przed wlaczeniem do ruchu rozdzielnicy nowo instalowanej.
Zabrania sie (zgodnie z ? 55 ust. 1 rozporzadzenia w sprawie bezpieczenstwa i higieny pracy podczas wykonywania robot budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401)) urzadzania stanowisk pracy i skladowisk materialow lub maszyn i urzadzen budowlanych bezposrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odleglosci liczonej w poziomie od skrajnych przewodow, mniejszej niz:
1) 3 m - dla linii o napieciu znamionowym nie przekraczajacym 1 kV;
2) 5 m - dla linii o napieciu znamionowym powyzej 1 kV, lecz nie przekraczajacym 15 kV;
3) 10 m - dla linii o napieciu znamionowym powyzej 15 kV, lecz nie przekraczajacym 30 kV;
4) 15 m - dla linii o napieciu znamionowym powyzej 30 kV, lecz nie przekraczajacym 110 kV;
5) 30 m - dla linii o napieciu znamionowym powyzej 110kV.
Przy wykonywaniu robot budowlanych przy uzyciu maszyn lub innych urzadzen technicznych, bezposrednio pod linia wysokiego napiecia, nalezy uzgodnic bezpieczne warunki pracy z jej uzytkownikiem.
Przy uzywaniu urzadzen transportowych zachowanie odleglosci podanych wyzej odnosi sie do najdalej wysunietego punktu ruchomego lub stalego elementu tego urzadzenia.
Skrzynki rozdzielcze (rozdzielnice budowlane pradu elektrycznego) powinny byc zabezpieczone sie przed dostepem nieupowaznionych osob i rozmieszczone na placu budowy tak, aby odleglosc od najdalszego urzadzenia zasilanego nie przekraczala 50 m.
Podlaczeniem i konserwacja urzadzen elektrycznych moga zajmowac sie wylacznie osoby posiadajace swiadectwo kwalifikacyjne " E" - eksploatacja z podaniem wysokosci napiecia np. do 1 kV.
Kontrole urzadzen elektrycznych pod wzgledem bezpieczenstwa nalezy przeprowadzac co najmniej jeden raz w miesiacu, natomiast kontrole stanu i opornosci izolacji tych urzadzen co najmniej dwa razy do roku, w okresach najmniej korzystnych dla stanu izolacji i opornosci oraz ponadto:
1. przed uruchomieniem urzadzenia po dokonaniu zmian i napraw czesci elektrycznych i mechanicznych;
2. przed uruchomieniem urzadzenia, jezeli urzadzenie bylo nieczynne przez ponad miesiac;
3. przed uruchomieniem urzadzenia po jego przemieszczeniu.
Ogledziny i sprawdzanie poprawnosci dzialania przeciwporazeniowych wylacznikow roznicowopradowych zaleca sie przeprowadzac kazdorazowo przed przystapieniem do pracy. Ponadto urzadzenia nalezy sprawdzac przed kazdym uruchomieniem, po naprawach, przed ponownym uruchomieniem urzadzenia, ktore nie bylo uzywane przez okres jednego miesiaca lub dluzej, i po jego przemieszczeniu.
Elektronarzedzia nalezy kontrolowac co najmniej raz na 10 dni, jezeli w instrukcji producenta nie przewidziano innych terminow. Elektronarzedzia reczne powinny byc wykonane w II klasie ochronnosci, narzedzia w I klasie ochronnosci nalezy zasilac poprzez transformatory separacyjne wykonane w II klasie ochronnosci.
Oswietlenie stanowisk pracy, pomieszczen i drog komunikacyjnych powinno byc, w miare mozliwosci, swiatlem dziennym. Jezeli swiatlo naturalne jest niewystarczajace do wykonywania robot oraz w porze nocnej, nalezy stosowac oswietlenie sztuczne. W razie koniecznosci moga byc stosowane przenosne zrodla swiatla sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposob zasilania w energie elektryczna nie moga powodowac zagrozenia porazeniem pradem elektrycznym. Do oswietlenia miejscowego na stanowiskach roboczych o zwiekszonym zagrozeniu porazenia pradem i we wszystkich przypadkach umieszczenia zrodel swiatla w zasiegu reki, powinno sie uzywac opraw zasilanych napieciem bezpiecznym (24 V) za pomoca transformatorow bezpieczenstwa wykonanych w II klasie ochronnosci.
Stojaki oswietleniowe moga byc zasilane napieciem 380/220V pod warunkiem ze:
- oprawy umieszczone sa powyzej 2,5 m od powierzchni na ktorej moga znajdowac sie pracownicy,
- maja zabezpieczenie przed dotykiem posrednim osiagnietym przez:
1/ ograniczenie pradu do wartosci bezpiecznej,
2/ samoczynne odlaczenie zasilania w okreslonym czasie, gdy wartosc tego pradu moze byc rowna lub wieksza od bezpiecznej.
Ponadto sztuczne zrodla swiatla nie moga powodowac w szczegolnosci:
1) wydluzonych cieni
2) olsnienia wzroku
3) zmiany barwy znakow lub zaklocen odbioru i postrzegania sygnalow oraz znakow stosowanych w transporcie
4) zjawisk stroboskopowych