Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami

Programy zarządzające bazą danych. Wybrane informacje

Realizacja bazy danych, której systematykę przedstawiono w artykule pt. „Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami” w Bezpieczeństwie Pracy nr 4/2000 wymagała szczegółowego przeanalizowania struktur baz danych, opracowanych w ramach Strategicznego Programu Rządowego oraz opracowania zestawu programów służących do wprowadzania i modyfikacji danych w poszczególnych ośrodkach opracowujących wybrane moduły bazy danych (ITB, AGH, CIOP), a także programu zarządzającego zintegrowaną bazą danych przeznaczonego do prezentacji materiałów, wyrobów i ustrojów w niej opisanych, z możliwością wydruku kart katalogowych.

Struktura bazy danych

Struktura baz danych spełnia następujące warunki:

• wiernie oddaje systematykę przyjętą dla prezentowanych wyrobów, materiałów i ustrojów,
  
• zapewnia pełny opis prezentowanych materiałów, wyrobów i ustrojów,
  
• umożliwia szybkie odnalezienie wyrobu, materiału i ustroju spełniającego zadane warunki,
  
• pozwala na łatwe podzielenie bazy na poszczególne moduły grupowe lub ich zestawy, jak też ich integrację. Schemat powiązań bazy danych przedstawiono na rys. 1.

Rys. 1. Schemat powiązań bazy danych

Zgodnie z założeniami, przyjętymi na początku pracy, bazy danych zrealizowano w systemie INTERBASE v. 5.01, a oprogramowanie wykonano w technologii RAD wykorzystując system tworzenia aplikacji DELPHI 4.0 Professional.

Ze względu na to, że dane są wprowadzane do bazy w sposób rozproszony przez trzy ośrodki badawcze (CIOP, AGH, ITB) zastosowano odrębne tablice danych o producentach wyrobów, materiałów i ustrojów dla każdego modułu danych (według systematyki podanej w BP nr 4/2000). Takie rozwiązanie ułatwia integrowanie danych poszczególnych modułów w jedną bazę.

Grafika przedstawiająca materiał, wyrób, ustrój (szkic, schemat, fotografia), archiwizowana jest w odrębnych katalogach, zachowując w bazie jedynie powiązanie nazwą pliku z elementem opisywanym. Takie rozwiązanie zmniejsza wielkość pliku bazy danych i ułatwia utrzymanie bazy.


Programy wprowadzania i modyfikacji danych

Pierwszą realizacją i weryfikacją przyjętych struktur danych były programy wprowadzania i modyfikacji danych dla poszczególnych modułów (wg systematyki omówionej w BP nr 4/2000).

Opracowano 7 programów wprowadzania i modyfikacji danych dla poszczególnych modułów:

• BazaMod1 - dla materiałów, wyrobów i ustrojów dźwiękochłonnych,
  
• BazaMod2 - dla materiałów, wyrobów i ustrojów przeciwdrganiowych,
  
• BazaMod3 - dla przegród i ich elementów,
  
• BazaMod4 - dla obudów dźwiękochłonno-izolacyjnych,
  
• BazaMod5 - dla kabin dźwiękoizolacyjnych,
  
• BazaMod6 - dla ekranów przeciwhałasowych,
  
• BazaMod7 - dla tłumików akustycznych. Każdy program identyfikuje się unikalną ikoną.

Przygotowano program instalujący otoczenie baz danych wraz z programami i bazami danych. Ze względu na jednolitą obsługę programów, dalej zostanie opisany tylko program BazaMod3.

Po uruchomieniu programu, na ekranie monitora pojawia się plansza startowa (rys. 2). Po zainicjowaniu i zaktywizowaniu bazy danych na ekranie pojawia się okno dialogowe z zestawieniem grup w module (rys. 3).


Rys. 3. Plansza startowa programu BazaMod3



Rys. 3. Zestawienie grup w module BazaMod3


Wyboru grupy dokonuje się przez dwukrotne kliknięcie przyciskiem myszy na wybranej nazwie grupy.

Po wybraniu grupy na ekranie monitora wyświetlane jest okno dialogowe służące do wprowadzania i modyfikacji danych dla wybranych typów w grupie (rys. 4).


Rys. 4. Okno dialogowe do wprowadzania i modyfikacji wybranych typów w grupie


W lewej górnej części okna umieszczono obiekt służący do nawigowania po tablicy. W obiekcie tym zastosowano system podpowiedzi (po ustawieniu kursora na elemencie obiektu wyświetlana jest informacja o funkcji tego elementu). Obok obiektu umieszczono przyciski, które mają przypisane następujące funkcje:

• Baza -> ASCII - tworzy kopię bezpieczeństwa danych przepisując zawartość tablicy grupy wyrobów do pliku skryptowego. Po wykonaniu zadania wyświetlana jest informacja o nazwie katalogu i pliku skryptowego,
  
• Drukuj kartę - drukowanie karty katalogowej wybranego wyrobu,
  
• Zachowaj - zapisuje do bazy wszystkie zmiany, zamyka okno dialogowe i aktywizuje okno wyboru grup,
  
• Anuluj - odrzuca wszystkie zmiany, zamyka okno dialogowe i aktywizuje okno wyboru grup. Jeśli wprowadzono jakąkolwiek zmianę danych, to wcześniej wyświetlane jest zapytanie: Czy odrzucić zmiany? W tym momencie, można jeszcze wycofać się z wyjścia bez zapisu zmian.

Poniżej przycisków wyświetlana jest informacja o grupie wyrobów. Widoczne są dwie zakładki:

• Zestawienie - pokazuje listę typów w wybranej grupie wyrobów, materiałów, ustrojów i powiązaną z nią listę wyrobów, materiałów, ustrojów w wybranym typie. Wyboru typu i wyrobu dokonuje się przez wskazanie pozycji na wykazie kursorem myszy i pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy. W tym widoku nie ma możliwości wprowadzania żadnych modyfikacji oprócz wstawienia nowego wyrobu, materiału, ustroju w wybranym typie lub usunięcie wskazanego wyrobu, materiału, ustroju z listy po uprzednim potwierdzeniu. Wstawienie nowego wyrobu, materiału, ustroju do listy powoduje automatyczne jego zainicjowanie (nadanie mu odpowiednich identyfikatorów, grupy, typu, producenta, laboratorium i indeksu katalogowego) i zaktywizowanie zakładki Dane szczegółowe.
  
• Dane szczegółowe - służy do wprowadzania i modyfikacji danych wybranego wyrobu, materiału, ustroju (rys. 5). Dane zakładki zostały podzielone na następujące zestawy: Podstawowe, Dźwięki powietrzne, Dźwięki uderzeniowe, Wykres, Marketing, Szkic stropu. Na rys. 5-9 pokazano zawartość poszczególnych zestawów danych. W zestawie Marketing informacje o producencie, przedstawicielu handlowym i laboratorium badawczym można modyfikować lub wprowadzać po naciśnięciu przycisku z rysunkiem kartoteki obok odpowiedniego pola. Wówczas zostanie otwarte nowe okno dialogowe, w którym można wskazać wybór, wprowadzić nowy element lub zmodyfikować istniejący (rys. 10).

Rys. 5. Zawartość zestawu Podstawowe


Rys. 6. Zawartość zestawu Dźwięki powietrzne


Rys. 7. Zawartość zestawu Wykres



Rys. 8. Zawartość zestawu Marketing



Rys. 9. Zawartość zestawu Szkic stropu



Rys. 10. Okno dialogowe wstawiania lub modyfikacji informacji o laboratorium badawczym

Wszystkie programy służące do wprowadzania i modyfikacji danych mają analogiczną postać i obsługę. Różnice występują w niektórych zakładkach - co spowodowane jest specyfiką grupy wyrobów, materiałów, ustrojów.

W programach obsługujących wprowadzanie danych w module I i III (ITB) umożliwiono pobranie danych o charakterystyce wyrobu z bazy pomiarowej Zakładu Akustyki ITB (rys. 6 - przycisk Pobierz dane). Po pobraniu, dane są przetwarzane przez program w celu wyznaczenia odpowiednich charakterystyk i wskaźników jednoliczbowych.

Programy zostały zweryfikowane przez użytkowników we wszystkich zespołach współpracujących w tym zadaniu.


Program zarządzania
i rozpowszechniania danych bazowych

Program prezentujący zawartość bazy danych zawiera następujące moduły:

Moduł 0 - Informacje ogólne o strukturze baz danych, jej zawartości i sposobie korzystania z niej, a także o możliwościach uzyskania dodatkowych selektywnych, ukierunkowanych informacji oferowanych przez bazę.

Moduły grupowe, dotyczące poszczególnych grup materiałów, wyrobów i elementów:

Moduł I  - Materiały, wyroby i ustroje dźwiękochłonne
Moduł II     - Materiały, wyroby i ustroje przeciwdrganiowe
Moduł III    - Przegrody i ich elementy
Moduł IV   - Obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne
Moduł V    - Kabiny dźwiękoizolacyjne
Moduł VI    - Ekrany przeciwhałasowe
Moduł VII  - Tłumiki akustyczne

Moduł 0 zawiera przyciski z nazwami Modułów I - VII, które pozwalają na przejście do wybranego Modułu. Umieszczenie kursora "myszy" nad przyciskiem Modułu powoduje wyświetlenie ogólnej informacji o zawartości modułu, ośrodku opracowującym dany moduł.

Wejście do Modułu grupowego I - VII zapewnia uzyskanie następujących informacji:

• informacje o dokumencie normalizacyjnym, dotyczącym wyrobów danej grupy,
  
• informacje o materiałach, wyrobach, ustrojach i elementach zawartych w danej grupie,
  
• informacje ogólne o każdym z materiałów, wyrobów, ustrojów umożliwiające ogólną ocenę jego przydatności (opis ogólny, wybrane właściwości, nazwę producenta, dane o posiadanej aprobacie/certyfikacie lub o jej braku, odpowiednie charakterystyki i parametry akustyczne),
  
• informację o warunkach uzyskania danych, zawartych w kartach katalogowych materiału, wyrobu, ustroju,
  
• swobodne przechodzenie z jednych modułów do innych,
  
• możliwość uzyskania wydruku każdej dopuszczonej do publikacji informacji z danego Modułu i przesłanie jej pocztą elektroniczną do proszącego o informację, wraz z ewentualnym rachunkiem za jej uzyskanie, możliwość wydruku i przesłania karty katalogowej każdego wybranego materiału, wyrobu, ustroju, elementu.

Po wywołaniu programu wyświetlana jest wizytówka (plansza startowa) (rys. 11) do momentu aż wszystkie elementy programu wraz z bazą danych zostaną zaktywizowane. Po zainicjowaniu wyświetlane jest główne okno dialogowe programu (rys. 12).


Rys. 11. Plansza startowa programu



Rys. 12. Plansza główna programu


Po wybraniu modułu, wyświetlany jest formularz pokazujący listę grup materiałów, wyrobów, ustrojów, elementów (rys. 13).


Rys. 13. Lista grup materiałów, wyrobów, ustrojów, elementów w wybranym module

Po wybraniu grupy, wyświetlany jest formularz z dwiema zakładkami Zestawienie i Dane szczegółowe (rys. 14). Najpierw aktywna jest zawsze zakładka Zestawienie zawierająca wykaz typów w wybranej grupie i wykaz materiałów, wyrobów, ustrojów, elementów w aktywnym typie. Do nawigowania po materiałach, wyrobach, ustrojach, elementach służy obiekt umieszczony w lewym górnym rogu okna (pierwszy, poprzedni, następny i ostami element). Przycisk Drukuj kartę służy do wydrukowania karty katalogowej wybranego materiału, wyrobu, ustroju, elementu. Przykłady kart katalogowych zamieszczono w BP nr 4/2000. Przycisk Wybór grupy powoduje zamknięcie formularza i zaktywizowanie formularza wyboru grup. Dane szczegółowe opisujące materiał, wyrób, ustrój prezentowane są po wybraniu zakładki Dane szczegółowe. Wówczas analogicznie, jak w programie wprowadzania danych, poszczególne grupy informacji umieszczone są w poszczególnych zestawach tematycznych. Na rys. 15 pokazano postać zestawu Szkic w module V. Kabiny dźwiękoizolacyjne.



Rys. 14. Zakładka Zestawienie



Rys. 15. Widok zestawu Szkic w module V. Kabiny dźwiękoizolacyjne


W modułach I, III, IV, VI i VII udostępniono funkcję definiowania filtru pod względem wartości parametrów jednoliczbowych (wskaźników) wartościujących prezentowane materiały, wyroby, ustroje, elementy (np. dla ścian: wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej R_w, wskaźnik oceny akustycznej R_A1 i R_A2 (rys. 16) lub dla wyrobów dźwiękochłonnych wskaźnik pochłaniania dźwięku a_w). Po zdefiniowaniu filtra pokazywane są tylko te materiały, wyroby, ustroje, elementy, których wybrana w filtrze wielkość spełnia zadaną relację.



Rys. 16. Plansza definiowania filtrów


Na zakończenie należy stwierdzić, że jeżeli znajdą się środki na prace wdrożeniowe, już w końcu roku 2000 baza danych może być udostępniona do powszechnego odpłatnego wykorzystania.