PROBLEMY ZAWODOWE PRACOWNIKÓW STARSZYCH Informacje ogólne Starzenie się społeczeństwa postrzegane jest głównie jako proces demograficzny, wpływający na politykę ludnościową oraz generujący określone problemy organizacyjne i koszty ekonomiczne państwa czy jednostki, związane z zapewnieniem skutecznego systemu opieki nad osobami starszymi. W Polsce, w związku z toczącą się w ostatnich latach debatą na temat systemu emerytalnego, rośnie powszechność wiedzy dotyczącej zmian struktury wiekowej społeczeństwa, w tym szczególnie jego części pracującej. Odsetek ludzi starszych w aktywnej zawodowo części społeczeństwa będzie wzrastał nie tylko z powodów demograficznych, lecz także ze względu na zmiany wprowadzone w ramach reformy ubezpieczeń społecznych, które zakładają, że wysokość świadczeń emerytalnych będzie ściśle związana z liczbą przepracowanych lat i będzie wzrastała wraz z każdym rokiem przepracowanym po osiągnięciu wieku emerytalnego [Ustawa z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. 1996 nr 100, poz. 461) ]. Będzie więc można zaobserwować tendencję do wydłużania aktywności zawodowej poza ustawowy wiek emerytalny (obecnie w Polsce 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Tym istotniejsze staje się poznanie czynników środowiska pracy i cech pracy, które mogą przedwcześnie obniżać zdolność do pracy. Według Ilmarinena [Aging and Work: the role of ergonomics for maintaining work ability during aging. W: Advances in industrial ergonomics and safety pod redakcją Bittner A., Champney P., Taylor &Francis, 1995 ]  czynniki środowiska pracy z jednej strony wpływają na jakość życia mierzoną ograniczeniami w codziennej aktywności, a z drugiej – jakość życia w tzw. trzecim wieku może być lepsza przez poprawę warunków pracy w okresie aktywności zawodowej człowieka.                                                                                   więcej... Serwis niniejszy stanowi część materiału dotyczącego aktywności zawodowej osób starszych, opracowanego między innymi na podstawie wyników badań przeprowadzonych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym w ramach projektu celowego zamawianego pt. „Aktywność zawodowa pracowników w aspekcie starzejącego się społeczeństwa”.

Przepisy Prawne		Książki		Artykuły

KSIĄŻKI i BROSZURY

Praca w zimnym środowisku a wiek pracownika
- Anna Marszałek

		Poradnik zawiera informacje na temat sposobów zapewnienia bezpieczeństwa pracy w zimnym środowisku, obejmujące zarówno analizę warunków środowiska termicznego, jak i działania służące zabezpieczeniu przed nadmiernymi stratami ciepła. Omówiono wpływ zimnego środowiska na organizm człowieka, również w warunkach pracy zawodowej, z uwzględnieniem zmian funkcjonalnych organizmu, związanych z wiekiem osoby eksponowanej. W załącznikach podano wzory kwestionariuszy do oceny stanu zdrowia osób przewidzianych do pracy oraz pracujących w takich warunkach. Format: B5 - 16,5 x 24 cm Stron: 34 ISBN: 978-83-7373-092-2 Cena: 10,00 zł Rok wydania: 2010 Status: dostepny

PRACA ZMIANOWA A WIEK
- K. Zużewicz, M. Konarska

		Zawarte w poradniku wskazówki dotyczą aspektów zdrowotnych starszego wiekiem (powyżej 45. roku życia) pracownika zmianowego, problemów jego zmęczenia oraz kwestii organizacji pracy minimalizującej negatywny wpływ pracy zmianowej i nocnej na samopoczucie oraz zdrowie tego pracownika. Przedstawione zalecenia dotyczące rozwiązań organizacyjnych, opracowane przez fizjologów pracy i organizatorów pracy, służą poprawie bezpieczeństwa pracy i komfortu życia pracowników zmianowych w starszym wieku. Format: 17 x 25 cm - B5 Stron: 43 ISBN: 978-83-7373-047-2 Rok wydania: 2008 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

ZAPOBIEGANIE WCZEŚNIEJSZEJ NIEZDOLNOŚCI DO PRACY. Założenia merytoryczne
- J. Bugajska, T. Makowiec-Dąbrowska, M. Konarska

		W publikacji przedstawiono dane demograficzne dotyczące populacji osób pracujących w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, zmiany zachodzące z wiekiem w organizmie człowieka i wpływające na jego możliwości wykonywania pracy, zasady monitorowania narażenia w środowisku pracy, metodę oceny zdolności do pracy opartą na pomiarze subiektywnego wskaźnika zdolności do pracy (WAI), informacje o czynnikach środowiska pracy, które mogą wpływać na subiektywnie postrzeganą zdolność do pracy, a także kierunki działań podejmowanych w celu utrzymania na dobrym poziomie zdolności do pracy osób bez względu na wiek oraz międzynarodowe uregulowania dotyczące polityki różnych państwa wobec osób starszych. Format: 16,5 x 24 cm - B5 Stron: 60 ISBN: 978-83-7373-043-4 Rok wydania: 2008 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

ADAPTACJA STANOWISK PRACY DO MOŻLIWOŚCI SIŁOWYCH I SPRAWNOŚCIOWYCH PRACOWNIKÓW STARSZYCH
- J. Kamińska, T. Tokarski, D. Roman-Liu

		Wydłużenie wieku emerytalnego i zwiększenie zatrudnienia osób starszych, oprócz niezaprzeczalnych korzyści dla zainteresowanych i dla państwa, może również sprzyjać zagrożeniom związanym ze spadkiem możliwości fizycznych tych osób. Stąd bardzo istotna jest analiza i zdefiniowanie właściwych, dopuszczalnych obciążeń dla pracowników w starszym wieku oraz dostosowanie warunków, formy i czasu pracy do ich możliwości. Format: 17 x 24 cm - B5 Stron: 28 ISBN: 978-83-7373-022-9 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

OCENA OBCIĄŻENIA WYSIŁKIEM FIZYCZNYM PRACOWNIKÓW STARSZYCH
- M. Konarska

		Celem opracowania jest udostępnienie prostych, szacunkowych metod oceny ryzyka zawodowego związanego z pracami wykonywanymi ręcznie, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zdrowotnych osób starszych. Proponowane metody mają służyć do wstępnej oceny ryzyka zawodowego wynikającego z nadmiernego wysiłku fizycznego, dynamicznego i statycznego, zbyt często wykonywanych czynności powtarzalnych i długotrwałego utrzymywania wymuszonej pozycji ciała przy pracy. Ich zastosowanie ma pomóc pracodawcy w małej firmie i pracownikowi (zwłaszcza samozatrudniającemu się) w podjęciu działań prewencyjnych i korygujących sposób wykonywania pracy. Format: 17 x 24 cm - B5 Stron: 23 ISBN: 978-83-7373-027-4 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

PRACOWNICY STARSI – MOŻLIWOŚCI I UWARUNKOWANIA FIZYCZNE
- J. Bugajska

		W publikacji przedstawiono najistotniejsze zmiany zachodzące wraz z wiekiem i wpływające na możliwości wykonywania pracy fizycznej przez osoby starsze, charakterystykę biomechanicznych czynników obciążających układ mięśniowo- szkieletowy oraz metody oceny ciężkości pracy fizycznej. W wersji tabelarycznej przedstawiono wyniki pomiarów wydatku energetycznego na współcześnie występujących, fizycznych stanowiskach pracy. Takie zestawienie wartości wydatku energetycznego umożliwi specjalistom bhp w przedsiębiorstwie wyodrębnienie tych czynności zawodowych, które stanowią szczególnie duże obciążenie dla pracownika starszego i które nie powinny być przez niego wykonywane. Format: 17,5 x 25 cm - B5 Stron: 164 ISBN: 978-83-7373-034-2 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

PRACOWNICY STARSI W WARUNKACH GORĄCEGO ŚRODOWISKA
- A. Marszałek, G. Bartkowiak, W. Kamińska, A. Stefko

		W poradniku omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące warunków pracy w środowisku gorącym, sposoby oceny tego środowiska i reakcje człowieka na nie. Przedstawiono zmiany w organizmie człowieka zachodzące z wiekiem, które mogą wpływać na tolerancję gorącego środowiska, wskazano sposoby poprawy tolerancji gorącego środowiska i wysiłku związanego z pracą w tym środowisku, a także środki ochrony indywidualnej odpowiednie do stosowania w nim. Przedstawiono także sposoby zmniejszenia dyskomfortu pracy w odzieży ochronnej w gorącym środowisku. Format: 17 x 24 cm - B5 Stron: 31 ISBN: 978-83-7373-025-0 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

STRES PRACOWNIKÓW STARSZYCH I JEGO OGRANICZANIE
- M. Widerszal-Bazyl

		W publikacji przedstawiono psychospołeczne właściwości pracy, które mogą być źródłem stresu pracowników starszych, m.in. kontrolę w pracy, czyli możliwość wpływu na własną pracę i warunki, w jakich ona przebiega, wsparcie społeczne, wymagania w pracy, niepewność pracy i konflikt praca–rodzina. Omówiono także rodzaje technik ograniczania stresu, koncentrując się na modelowaniu psychospołecznych i organizacyjnych aspektów środowiska pracy, tj. zmianie postaw ogółu pracowników wobec pracowników starszych, przyjmowaniu do pracy, dostosowywaniu wymagań do możliwości osób starszych, zapewnieniu im większej swobody w doborze metod i organizacji czasu pracy, szkoleniu starszych pracowników i szkoleniu kadry kierowniczej w zakresie „zarządzania wiekiem” oraz promocji zdrowia. Format: 16,5 x 24 cm - B5 Stron: 32 ISBN: 978-83-7373-029-8 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

PÓŹNIEJ NA EMERYTURĘ ?
- red. Irena Wójcicka

		Publikacja powstała w wyniku realizacji przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową projektu „Strategia Lizbońska szansą dla Europy i Polski” finansowanego ze środków UE (Phare 2001 – Rozwój społeczeństwa obywatelskiego). Celem tego projektu było podniesienie świadomości akceptacji społecznej dla celów i założeń Strategii Lizbońskiej, zachęcenie obywateli do aktywnego udziału w debatach nad sposobami jej realizacji w Polsce, identyfikacja potencjalnych pól konfliktów i szukanie konsensusu społecznego, wskazywanie i promowanie dobrych praktyk w zakresie implementacji oraz mobilizacja do aktywności w tym zakresie. Projekt był realizowany w okresie luty–październik 2004. Niebieskie Księgi - Rekomendacje 2004, Część XVI Status: obcy/zewnetrzny Publikacje Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej

Uregulowania prawne

Dz.U. 2011 nr 33 poz. 166 Akty uchylone lub nieobowiązujące poprzedzające wskazany dokument: Dz.U 2005 Nr 73 poz. 645 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Obowiązuje do dnia 2011-03-03 Dz.U. 2007 nr 241 poz. 1772 Obowiazuje do dnia 2011-03-03 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   ze zm.   - Dz.U. 2007 nr 49 poz. 330 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   - Dz.U. 2008 nr 108 poz. 690 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   - Dz.U. 2011 nr 173 poz. 1034 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   ze zm.   - Dz.U. 2005 nr 212 poz. 1769 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2009 nr 105 poz. 873 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2010 nr 141 poz. 950 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.   - Dz.U. 2011 nr 274 poz. 1621 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet   ze zm.   - Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom Dz. U. 1996 nr 69 poz. 332 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy   ze zm.   - Dz. U. 1997 nr 60 poz. 375 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 maja 1997 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy   - Dz. U. 1998 nr 159 poz. 1057 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 grudnia 1998 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy   - Dz. U. 2001 nr 37 poz. 451 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 kwietnia 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy   - Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1405 ze zm. (4) Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw   - Dz.U. 2010 nr 240 poz. 1611 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy Dz. U. 1983 nr 8 poz. 43 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze   ze zm.   - Dz. U. 1985 nr 7 poz. 21 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1985 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze   - Dz. U. 1991 nr 39 poz. 167 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1991 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze   - Dz. U. 1992 nr 102 poz. 520 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1992 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze   - Dz. U. 1996 nr 63 poz. 292 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 maja 1996 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze   - Dz. U. 1997 nr 61 poz. 377 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze Dz. U. 1974 nr 51 poz. 325 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 w sprawie warunków odbywania rehabilitacji zawodowej uprawniających do zasiłku wyrównawczego oraz szczegółowych zasad przyznawania tego zasiłku

ARTYKUŁY

Długi czas pracy a zdrowie fizyczne pracowników "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2009, str. 6-8 dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Czas pracy w Polsce należy do najdłuższych w Europie. Jakie mogą być tego skutki dla zdrowia pracowników. Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano dokonując przeglądu istniejących w literaturze badań na ten temat. Wskazują one jednoznacznie na to, że długi czas pracy jest związany z istotnym pogorszeniem się wskaźników układów krążenia, mięśniowo-szkieletowego oraz odpornościowego. Sposoby ograniczania stresu starszych pracowników (2) "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2008, str. 6-9 dr hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Jest to druga część artykułu poświęconego zagadnieniu stresu starszych pracowników. Omówiono w niej następujące kierunki działań mających na celu obniżenie poziomu stresu w tej grupie: zmiana postaw ogółu zatrudnionych wobec starszych pracowników, przyjmowanie do pracy, dostosowanie wymagań do możliwości starszych pracowników, zapewnienie większej swobody w pracy, szkolenie starszych pracowników, szkolenie kadry kierowniczej w zakresie "zarządzania wiekiem", promocja zdrowia wśród starszych pracowników. Stres wśród pracowników starszych (1) "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/2008, str. 6-8 dr hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono wybrane dane statystyczne wskazujące na starzenie się populacji i związany z tym wzrost odsetka starszych pracowników na rynku pracy. Dane te wskazują na konieczność zwrócenia uwagi na warunki pracy starszych pracowników. Na podstawie dostępnych badań scharakteryzowano specyfikę psychospołecznych warunków pracy starszych pracowników w zakresie: zadowolenia z pracy, spostrzeganych wymagań, kontroli, wsparcia społecznego, niepewności pracy, konfliktu praca-dom. Czynniki zawodowe przedwczesnego obniżenia zdolności do pracy u osób starszych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2006, str. 20-21 dr n. med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, dr hab. n. med. Teresa Makowiec-Dąbrowska Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera Starzenie się społeczeństwa postrzegane jest głównie jako proces demograficzny, wpływający na politykę ludnościową i generujący określone problemy organizacyjne oraz koszty ekonomiczne państwa czy jednostki związane z zapewnieniem skutecznego systemu opieki nad osobami starszymi. Wraz z podejmowaniem działań promujących wydłużenie czasu aktywności zawodowej pracowników, istotne jest poznanie czynników środowiska pracy i cech pracy, które mogą przedwcześnie obniżać zdolność do pracy, a także kreowanie takich warunków środowiska i organizacji pracy, które będą sprzyjały pozostawaniu w zatrudnieniu również po przekroczeniu ustawowego wieku emerytalnego. Starzejące się społeczeństwo a aktywność zawodowa "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 12/2005, str. 4-6 dr n. med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, dr hab. n. med. Teresa Makowiec-Dąbrowska Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Według danych demograficznych w ostatnich latach obserwujemy w Polsce cechy starzenia się społeczeństwa, czyli wzrost liczby osób starszych w stosunku do osób młodszych. Równocześnie notujemy jeden z najniższych wskaźników zatrudnienia i najniższą średnią wieku przechodzenia na emeryturę wśród państw europejskich. Z tych powodów problemy aktywności ludzi starszych coraz częściej uwzględniane są w polityce państwa, a także w programach Unii Europejskiej, których celem jest tworzenie systemowych rozwiązań sprzyjających wzrostowi aktywności zawodowej ludzi starszych. Artykuł ten zapoczątkowuje serię artykułów poświęconych omówieniu najbardziej istotnych problemów związanych z wykonywaniem pracy w wieku starszym, na tle wyników badań przeprowadzonych w ramach projektu celowego zamawianego pn. Aktywność zawodowa pracowników w aspekcie starzejącego się społeczeństwa, koordynowanego przez Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB). Zmiany tolerancji pracy zmianowej - fizycznej i umysłowej - związane z wiekiem "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2004, str. 28-30 dr Krystyna Zużewicz, doc. dr hab. Maria Konarska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy "Wraz z procesami starzenia się już od ok. 45 roku życia następuje zmniejszenie sprawności psychofizycznej człowieka, pociągające za sobą ograniczenie możliwości wykonywania ciężkiej pracy fizycznej, czy prac wykonywanych w trudnych warunkach, np. pracy w nocy. Wykonywanie pracy w trudnych warunkach przez osoby starsze, przyspiesza procesy starzenia się oraz zwiększa ryzyko zawodowe wypadków przy pracy. Zmniejszenie zdolności do wykonywania pracy umysłowej zaznacza się w późniejszym wieku (od ok. 65 r.ż.) i nie tak jednoznacznie, jak w przypadku zdolności do ciężkiej pracy fizycznej i zmianowej." Dlaczego pielęgniarki wcześnie odchodzą z zawodu? "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2004, str. 31-34 dr Piotr Radkiewicz, dr Maria Widerszal-Bazyl i in. Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Kraje Unii Europejskiej, w szczególności zaś jej dawni zachodnioeuropejscy członkowie, doświadczają rosnącego niedoboru personelu medycznego średniego szczebla: pielęgniarek i położnych. Zjawisko to spowodowane jest, z jednej strony, procesami starzenia się społeczeństw europejskich, a z drugiej strony rosnącą falą przypadków przedwczesnego odchodzenia z zawodu pielęgniarskiego. Autorzy artykułu przedstawiają główne cele międzynarodowego programu badawczego NEXT, poświęconego temu zjawisku. Omawiają dane porównawcze z 10 krajów Europy (w tym Polski) dotyczące zamiaru porzucenia zawodu pielęgniarskiego oraz analizują czynniki, które mogą przyczyniać się do podejmowania takich decyzji.