Eliminowanie lub ograniczanie zagrozen mechanicznych poprzez zastosowanie oslon lub innych urzadzen ochronnych przy okreslonej maszynie powinno byc dokonane na podstawie wynikow oceny ryzyka zawodowego zwiazanego z  tymi zagrozeniami w odniesieniu do badanego stanowiska pracy.

Zapobieganie  to obejmuje:

• eliminowanie zagrozen poprzez rozwiazania konstrukcyjne
• stosowanie technicznych srodkow ochronnych przed niewyeliminowanymi zagrozeniami mechanicznymi.
• stosowanie innych srodkow zmniejszajacych ryzyko zwiazane z zagrozeniami mechanicznymi

Podstawowe srodki zapobiegania zagrozeniom mechanicznym  dostepne na stronie http://www.ciop.pl/6563.html

Najczesciej stosowanymi srodkami ochrony zbiorowej przed upadkiem z wysokosci stanowia balustrady, natomiast najczesciej stosowanymi srodkami ochrony przed wpadnieciem osob do  otworow  i zaglebien stanowia pokrywy. W sytuacji, gdy  ze wzgledow technologicznych np. podczas budowy budynku otwory nie moga byc zakryte pokrywami lub wowczas, gdy pokrywy sa odchylone lub zdjete to strefy niebezpieczne rowniez powinny byc  wygrodzone balustradami. Balustrada sklada sie z poreczy umieszczonej na wysokosci 1.1 m , poprzeczki umieszczonej w polowie wysokosci  oraz kraweznika o wysokosci 0,15 m. Przyklady zastosowan balustrad przedstawiono na rys.

Zastosowanie balustrad

Bezposrednim  ingerencjom czlowieka w strefy niebezpieczne zapobiega stosowanie prostych  narzedzi pomocniczych przedstawionych na rysunku sluzacych do wkladania i wyjmowania oraz wprowadzania elementow do  strefy niebezpiecznej.

Reczne narzedzia pomocnicze

Eliminowaniu lub ograniczaniu zwiazanych z procesem pracy ingerencji czlowieka w strefach niebezpiecznych sluza przede wszystkim:

• mechanizacja i automatyzacja
• stosowanie systemow diagnozowania niesprawnosci
• wydluzanie okresow miedzy wymaganymi regulacjami, smarowaniami i innymi czynnosciami zwiazanymi z obsluga techniczna
• wydluzanie okresow miedzynaprawczych.

Automatyzacje mozna na przyklad realizowac poprzez stosowanie robotow, manipulatorow, urzadzen przenoszacych, zdmuchiwaczy. Mechanizacje mozna na przyklad realizowac poprzez stosowanie zeslizgow, podajnikow, bebnow odwijajacych itp.. Nalezy uwazac, zeby stosowanie tych urzadzen nie powodowalo dalszych zagrozen (np. pochwyceniem, zgnieceniem) miedzy urzadzeniami a czesciami maszyny lub obrabianymi przedmiotami/materialami.

Innymi srodkami zmniejszajacymi ryzyko zwiazane z zagrozeniami mechanicznymi sa:

• srodki bezpiecznego dojsc (schody, drabiny, klamry, pomosty) i dostepu (otwory) do miejsc obslugi technicznej,
• wyposazenie do latwego przenoszenia maszyn i ich ciezkich czesci z zachowaniem bezpieczenstwa (np. haki, zaczepy, sruby oczkowe, rowki prowadzace dla widel wozkow podnosnikowych) ,
• srodki do odlaczania energii (np. rozlaczniki glowne zamykane na klucz) i rozpraszania energii zgromadzonej np. w sprezynach, zbiornikach pod cisnieniem
• srodkami zmniejszajace skutki zdarzen zagrazajacych takie jak: urzadzenia do zatrzymania awaryjnego oraz srodki do uwalniania i ratowania osob np. uwiezionych w maszynie,
• informowanie i ostrzeganie o zagrozeniach przy pomocy urzadzen sygnalizacji swietlnej i dzwiekowej, stosowanie barw i znakow bezpieczenstwa, piktogramow, komunikatow slownych umieszczanych bezposrednio na maszynach i innym wyposazeniu stanowisk pracy oraz instrukcje bezpieczenstwa i higieny pracy dostepne i zrozumiale dla pracownikow,
• stosowanie przez pracownikow odziezy i obuwia roboczego ograniczajacych sytuacje zagrozenia mechanicznego np. obcisle kombinezony, zapiete rekawy i nogawki ograniczaja pochwycenie.

Gdy omowione ww. srodki nie pozwalaja na osiagniecie akceptowalnego poziomu ryzyka nalezy stosowac srodki ochronny indywidualnej. W zakresie ochrony przed zagrozeniami mechanicznymi beda to przede wszystkim srodki ochrony przed upadkiem z wysokosci, przed spadajacymi przedmiotami, ostrymi elementami.

LITERATURA

Bezpieczenstwo pracy i ergonomia. Red. nauk. D. Koradecka. Warszawa CIOP, 1999 Myrcha K., Gierasimiuk J.:Zarzadzanie bezpieczenstwem i higiena pracy Czynniki mechaniczne . W: Ocena ryzyka zawodowego. Podstawy metodologiczne . Pod red. W.M. Zawieski. Warszawa, CIOP 2004, s. 269-289. Maszyny i inne urzadzenia techniczne. Srodki ochrony przed zagrozeniami mechanicznymi Warszawa, CIOP 2002 – broszura wydana w wyniku projektu PHARE PL 99/IB-SO-01 Podstawy prewencji wypadkowej, Warszawa, Praca zbiorowa, CIOP- PIB 2003 K.M. Benczek, M. Glinski, M. Dabrowski, H. Karski Zasady ograniczania ryzyka zawodowego podczas obrobki drewna twardego recznymi narzedziami zmechanizowanymi Bezpieczenstwo maszyn i urzadzen produkcyjnych. analiza ryzyka metody eliminacji i ograniczania ryzyka. Warszawa, CIOP 2002 – broszura wydana w wyniku projektu PHARE PL 99/IB-SO-01 Projektowanie ukladow wychwytujacych zanieczyszczenia, emitowane przez obrabiarki do drewna. Warszawa, CIOP 2002 – broszura wydana w wyniku projektu PHARE PL 99/IB-SO-01 Rozporzadzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 wrzesnia 1997 r. w sprawie ogolnych przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy. (Tekst jednolity Dz.U.2003 Nr 169, poz. 1650, zmiana Dz.U.2007 Nr 49, poz. 330) Rozporzadzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wymagan zasadniczych dla maszyn i elementow bezpieczenstwa (Dz. U., Nr 259, poz. 2170)– transponuje do prawa polskiego Dyrektywe 98/37/WE tzw. „maszynowa”. Rozporzadzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 pazdziernika 2002 r. w sprawie minimalnych wymagan dotyczacych bezpieczenstwa i higieny pracy w zakresie uzytkowania maszyn przez pracownikow podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 zmiana Dz. U.2003 Nr 178, poz. 1745) transponuje do prawa polskiego Dyrektywy: 89/655/EWG, 95/68/WE i 2001/45/WE. PN-EN-ISO12100-1:2005 Bezpieczenstwo maszyn . Pojecia podstawowe, ogolne zasady projektowania. Czesc 1: Podstawowa terminologia, metodyka PN-EN-ISO12100-2:2005 Bezpieczenstwo maszyn Pojecia podstawowe, ogolne zasady projektowania. Czesc 2: Zasady techniczne PN-EN 294:1994 Maszyny. Bezpieczenstwo maszyn. Odleglosci bezpieczenstwa uniemozliwiajace sieganie konczynami gornymi do stref niebezpiecznych. PN-EN 349:1999 Maszyny. Bezpieczenstwo. Minimalne odstepy zapobiegajace zgnieceniu. PN-EN 418:1999 Maszyny. Bezpieczenstwo. Wyposazenie do zatrzymywania awaryjnego, aspekty funkcjonalne. Zasady projektowania. PN-EN 547-1:2000 Wymiary ciala ludzkiego. Zasady okreslania wymiarow wymaganych dla otworow wejsc i dojsc w maszynach. PN-EN 547-2:2000 Wymiary ciala ludzkiego. Zasady okreslania wymiarow otworow dostepu w maszynach. PN-EN 547-3:2000 Wymiary ciala ludzkiego. Dane antropometryczne dla wejsc i dojsc oraz otworow dostepu w maszynach. PN-EN 563:2001 Maszyny. Bezpieczenstwo. Temperatury dotykanych powierzchni. Dane ergonomiczne do ustalenia granicznych wartosci temperatury goracych powierzchni. PN-EN 811:1999 Maszyny. Bezpieczenstwo. Odleglosci bezpieczenstwa umozliwiajace sieganie konczynami dolnymi do stref niebezpiecznych. PN-EN 953:1999 Maszyny. Bezpieczenstwo. Oslony. Ogolne wymagania dotyczace projektowania i budowy oslon stalych i ruchomych. PN-EN 981:2002 Maszyny. Bezpieczenstwo - System dzwiekowych i wizualnych sygnalow niebezpieczenstwa oraz sygnalow informacyjnych; PN-EN 1005-2:2005Maszyny. Bezpieczenstwo. Mozliwosci fizyczne czlowieka. Czesc 2: Reczne przemieszczanie maszyn i ich czesci; PN-EN 1037:2001 Maszyny. Bezpieczenstwo. Zapobieganie niespodziewanemu uruchomieniu. PN-EN 1050:1999 Maszyny. Bezpieczenstwo. Zasady oceny ryzyka. EN 1088:2001 Maszyny. Bezpieczenstwo. Urzadzenia blokujace sprzezone z oslonami. Zasady projektowania i doboru. PN-EN 61310-1:2000 Bezpieczenstwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie sterowanie. Wymagania dotyczace sygnalizacji wizualnej, akustycznej i wyczuwalnej dotykiem. PN-EN 61310-2:2001 Bezpieczenstwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Wymagania dotyczace oznaczania. PN-EN 61310-3:2002 Bezpieczenstwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Wymagania dotyczace umiejscowienia i dzialania elementow sterowniczych