   
|
Dane liczbowe dotyczace wszystkich zakladów, które wedlug ocen Inspekcji Ochrony Srodowiska stwarzaja zagrozenie wystapienia powaznej awarii zostaly przedstawione na rys. 1. Na dzien 31.12.2012 r. liczba wszystkich zakladów (lacznie ZZR, ZDR oraz zaklady niesevesowskie) wynosila 1226, co oznacza, ze liczba niesevesowskich zakladów stwarzajacych zagrozenie powazna awaria przemyslowa, wynosila 858. Raport o wystepowaniu zdarzen o znamionach powaznej awarii w 2012 r. [1] opublikowany w lipcu 2011 r. jest na szczescie kolejnym raportem opracowywanym i publikowanym przez GIOS. Rys. 1. Liczba wszystkich zakladów stwarzajacych zagrozenie wystapienia powaznej awarii przemyslowej (lacznie z zakladami ZDR i ZZR) w poszczególnych województwach (stan na dzien 31grudnia 2012 r., wedlug danych GIOS [1]) W Polsce zagrozenie powaznymi awariami przemyslowymi jest bardzo duze. Wedlug stanu na dzien 31 grudnia 2012 r. ogólem liczba ZDR wynosila 177, liczba ZZR – 191, a laczna liczba zakladów podlegajacych przepisom o przeciwdzialaniu powaznym awariom przemyslowym – 368(wedlug raportu Glównego Inspektoratu Ochrony Srodowiska GIOS) [1]. Rys. 2. Liczba zakladów kategorii ZDR oraz ZZR w województwach (liczba ZDR/liczba ZZR); stan na dzien 31 grudnia 2012 r. (wedlug danych GIOS [1]) Wielkosc zagrozen powaznymi awariami przemyslowymi, mierzona liczba ZDR, pozwala na dokonanie porównan miedzy krajami UE. Tak okreslany potencjal zagrozen sytuuje Polske w pierwszej dziesiatce panstw Unii Europejskiej, co ilustruje rys. 3, opracowany na podstawie przyjetego w dniu 9 sierpnia 2010 r. raportu Komisji Europejskiej, oceniajacego postep we wdrazaniu Dyrektywy Seveso II w latach 2006-2008 r. [2].
Rys. 3. Porównanie wielkosci zagrozen powaznymi awariami przemyslowymi w panstwach Unii Europejskiej, wedlug danych Komisji Europejskiej [2] Wedlug raportu Komisji Europejskiej [2], opracowanego na podstawie sprawozdan krajów czlonkowskich za lata 2006-2008 [3], liczba zakladów kategorii ZDR w 27 krajach UE wynosila 4528 (stan na koniec 2008 r.), co oznacza wzrost w stosunku do poprzednich trzech lat o 14% (z 3949). Gdyby nie wliczac Rumunii i Bulgarii, wzrost ten dla 25 ówczesnych krajów UE wynosi 10%. Wzrost liczby zakladów zwiazany jest prawdopodobnie z wprowadzeniem dyrektywy 2003/105/WE [4] zmieniajacej dyrektywe 96/82/WE. Powazna awaria – powazna awaria przemyslowa Zgodnie z definicja zawarta w Dyrektywie Seveso II [5,4], powazna awaria jest to zdarzenie, takie jak powazna emisja, pozar lub eksplozja, w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji dowolnego zakladu objetego zakresem zastosowania tej dyrektywy, prowadzace do powstania, natychmiast lub z opóznieniem, powaznego niebezpieczenstwa dla zdrowia ludzkiego i/lub srodowiska, zwiazanego z obecnoscia jednej badz wielu substancji niebezpiecznych. Jest to de facto definicja powaznej awarii przemyslowej w rozumieniu przepisów polskich, gdyz przepisy Dyrektywy Seveso II wylaczaja calkowicie transport substancji niebezpiecznych z zakresu jej obowiazywania. Przepisy ustawy Prawo ochrony srodowiska [6] – wprowadzily nastepujace definicje:
Ilosciowa definicja powaznej awarii ustalona w Dyrektywie Seveso II stanowila podstawe polskiej definicji powaznej awarii, zawartej w rozporzadzeniu MS [7]. Polska definicja powaznej awarii obejmuje znacznie szersze spektrum zdarzen, niz przepisy Dyrektywy Seveso II. Zgodnie z tymi zapisami, w Polsce do kategorii powaznej awarii zalicza sie takze zdarzenia polegajace na uwolnieniu w trakcie magazynowania lub transportu dowolnej substancji niebezpiecznej dla zycia, zdrowia ludzi lub dla srodowiska,jesli zdarzenie takie spowoduje przynajmniej jeden ze skutków wymienionych w rozporzadzeniu [7]. Przy tym substancje powodujace awarie lub uczestniczace w nich nie musza byc substancjami sevesowskimi, czyli substancjami ujetymi w kryteriach kwalifikacyjnych [8]. Omawiane przepisy nie dotycza jednak zdarzen awaryjnych z udzialem substancji promieniotwórczych, uregulowanych w przepisach ustawy – Prawo atomowe [9]. Zdarzenia o znamionach powaznych awarii w Polsce W Dyrektywie Seveso II termin powazna awaria zwiazany jest scisle z niebezpiecznymi substancjami ujetymi w kryteriach kwalifikacyjnych wprowadzonych przez te dyrektywe [5,4], identycznymi zreszta z polskimi kryteriami [8]. Ponadto, Dyrektywa Seveso II dotyczy wylacznie powaznych awarii w obiektach stacjonarnych, podlegajacych jej przepisom. Czyli chodzi tu jednoznacznie o powazne awarie przemyslowe w rozumieniu przepisów polskich, które wystepuja w zakladach kategorii ZZR oraz ZDR. W Polsce Glówny Inspektorat Ochrony Srodowiska (GIOS) prowadzi rejestr zgloszonych zdarzen, spelniajacych kryteria powaznych awarii, ustalonych w rozporzadzeniu ministra srodowiska [7]. Zastosowanie terminu zdarzenie o znamionach powaznych awarii do informacji gromadzonych przez GIOS pozwala uniknac wielu nieporozumien i niejasnosci, wynikajacych z przedyskutowanych wczesniej róznic definicji terminu powazna awaria w przepisach UE oraz w przepisach polskich. Nieuwzglednienie powyzszych okolicznosci oznaczaloby m.in. i to, ze Polska bylaby absolutna „rekordzistka”, jesli chodzi o liczbe powaznych awarii. Wedlug raportu Komisji Europejskiej dotyczacego stosowania Dyrektywy Seveso II w panstwach czlonkowskich w latach 2006-2008, liczba powaznych awarii objetych Dyrektywa Seveso II zgloszonych za ostatnie 9 lat waha sie od 20 do 35 rocznie [2]. W roku 2012 organy Inspekcji Ochrony Srodowiska przyjely informacje o wystapieniu 91 zdarzen, z których 16 spelnialo kryteria powaznej awarii, a nie tylko zdarzenia o znamionach powaznej awarii [1]. Rys. 4. Liczba zdarzen o znamionach powaznych awarii na terenie województw w 2012 r. [1] Sposród 91 zdarzen 56 wystapilona terenie zakladów, w transporcie – 26, a pozostale 9 – to zdarzenia na terenie obiektów, których nie mozna zaliczyc do zakladów lub transportu oraz zanieczyszczenia wód powierzchniowych, spowodowane przez nieustalonych sprawców [1]. Biorac pod uwage tak duza liczbe zdarzen o znamionach powaznej awarii, w porównaniu z liczba powaznych awarii (zgodnych z definicja dyrektywy) warto zastanowic sie nad systemem funkcjonujacym w zakladach sevesowskich zapewniajacym duzo wieksza ochrone przed wystapieniem powaznej awarii przemyslowej, oczywiscie system w zakladach niesevesowskich powinien byc adekwatny do stwarzanych zagrozen. Bibliografia
|
     |