sytuacja zagrożenia – sytuacja, w której osoba jest narażona co najmniej na jedno zagrożenie. Narażenie może spowodować szkodę natychmiast lub po pewnym czasie wg PN-EN ISO 12100:2005 pkt. 3.9 [1].
ryzyko (zawodowe) – kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia szkody (urazu lub pogorszenia stanu zdrowia) i ciężkości tej szkody wg PN-EN ISO 12100-1:2005 pkt. 3.11 [1].

W związku z akcesją Polski do Unii Europejskiej przyjęta tu sekwencja:

          zagrożenie → sytuacja zagrożenia → ryzyko zawodowe

wyparła, dotychczas stosowaną w Polsce terminologiczną sekwencję:

czynnik(niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy) →zagrożenie → ryzyko zawodowe

gdzie wg PN-Z-08052:1980 [2] i PN-N-18004:2001 [3]:

niebezpieczny czynnik (n) występujący w procesie pracy – czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do urazu (natychmiast),

szkodliwy czynnik (s) występujący w procesie pracy - czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia. W zależności od poziomu oddziaływania lub innych warunków czynnik szkodliwy może stać się niebezpieczny (p.1.3.2), np. hałas.

czynnik uciążliwy (u) wg PN-18004:2001- [3] to, którego oddziaływanie na pracującego może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie nie prowadząc do trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

Natomiast zagrożenie – to oddziaływanie ww. czynników na człowieka, czyli występowało ono wówczas, gdy człowiek był narażony (eksponowany, wystawiony) na oddziaływanie czynnika (przekraczające dopuszczalne wartości parametrów charakteryzujących to oddziaływanie).

Termin zagrożenie stosować należy zamiast, stosowanego głównie przez medyków i chemików, terminu narażenie w przypadku gdy dotyczy to narażenia zdrowia lub życia.

Narażenie – jest to bowiem „wystawianie kogoś lub czegoś na niebezpieczeństwo, na działanie czegoś szkodliwego…. ” (wg Słownika języka polskiego PWN 2002 r. str. 268).

W związku z tym, że obecnie w Polsce stosowane są obie terminologie musimy pamiętać o podanych wyżej wzajemnych zależnościach terminologicznych, przedstawionych schematycznie na rys. 1.


Rys. 1. Schemat zależności między terminologią UE a terminologią polską stosowaną przed akcesją do UE

Poniżej podano również niektóre powszechnie stosowane terminy i ich definicje:
strefa zagrożenia (niebezpieczna) – strefa, w której występuje ryzyko dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownika,
pracownik narażony –  to pracownik znajdujący się w strefie zagrożenia (niebezpiecznej),
ryzyko resztkowe – ryzyko pozostające po zastosowaniu środków ochronnych.

Wyróżnia się:

• ryzyko pozostające po zastosowaniu środków ochronnych przez projektanta,


• ryzyko pozostające po zastosowaniu wszelkich środków ochronnych.

dostateczne zmniejszenie ryzyka – zmniejszenie ryzyka, które, uwzględniając aktualny stan nauki i techniki, odpowiada co najmniej wymaganiom prawnym

___________________________

Bibliografia

1. PN-EN ISO 12100-1:2005: Bezpieczeństwo maszyn. Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania. – Część 1; Podstawowa terminologia, metodyka;
2. PN-Z-08052:1980: Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy. Klasyfikacja;
3. PN-N-18004:2001: System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne;