Wymienione zagrożenia w różnorodny sposób oddziałują na zdrowie człowieka określone w Konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia, wg której jest to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i socjalnego, a nie tylko brak choroby lub niesprawności. Każde z nich stosownie do dróg i sposobów oddziaływania na człowieka charakteryzują określone parametry wpływające na powstawanie sytuacji zagrożenia oraz poziom ryzyka zawodowego przedstawione szczegółowo przy omawianiu poszczególnych zagrożeń.

Generalnie biorąc kryterium oceny zagrożenia chemicznego /w większości/ oraz hałasem, drganiami; promieniowaniem i polami elektromagnetycznymi stanowi dawka, odpowiednio substancji, energii wibroakustycznej, promieniowania, jaką otrzymuje człowiek podczas pracy.

Dawka ta zależna jest od występujących stężeń substancji chemicznych lub natężeń ww. zagrożeń fizycznych oraz czasu narażenia z uwzględnieniem działania ciągłego i przerywanego.

Pozostałe zagrożenia charakteryzuje najczęściej kilka parametrów, np. dla zagrożeń mechanicznych będą to:

• rodzaj, kształt, gładkość powierzchni elementów, z którymi może się stykać pracownik (elementy tnące, ostre, chropowate),


• położenie względem siebie elementów mogących podczas poruszania się tworzyć strefy niebezpieczne (np. wciągnięciem - przekładnie łańcuchowe, pasowe, zębate),


• energia wzajemnego oddziaływania danego czynnika i pracownika,


• energia kinetyczna części maszyn np. obrotowych


• energia potencjalna części, które poruszają się pod wpływem siły ciężkości / np., spadających z wysokości /, elementów sprężystych lub nad- i podciśnienia płynów


• usytuowania strefy zagrożenia w odniesieniu do strefy pracy pracownika. Np., tak, że zachodzą na siebie

Aby zminimalizować ryzyko dla zdrowia i życia człowieka istotne jest aby wartości  oddziałujące na niego nie powodowały naruszenia zdrowia człowieka (wytrzymałości i odporności części jego ciała oraz naruszenia właściwości i możliwości psychofizycznych) Możliwości te; jak przedstawia to prof. D. Koradecka w [7], wynikają z ograniczeń, jakie stawiają organizmowi człowieka wymagania homeostazy, tzn. zachowania stałości środowiska wewnętrznego organizmu określanej takimi parametrami, jak np. temperatura wewnętrzna czy pH krwi (rys. 2).



Rys. 2 Homeostaza

Tymczasem szczególnie w środowisku pracy, a nawet życia, czło¬wiek jest narażony na działanie ekstremalnych natężeń takich czynników, jak temperatura (od –200C do +70°C), hałas (do 140 dB) lub promieniowanie. Or¬ganizm wykształcił wprawdzie w toku swojego rozwoju filogenetycznego me¬chanizmy przeciwdziałające naruszaniu równowagi środowiska wewnętrznego przez uruchamianie takich procesów fizjologicznych, jak przyspieszenie czyn¬ności serca, oddechu, zmiany łożyska naczyń krążenia obwodowego krwi czy wzmożone pocenie. Mechanizmy te jednak mają z natury ograniczone możliwości kompensowania wpływu szkodliwych czynników środowiska pracy. Ponadto długotrwałe angażowanie ich powoduje znaczny wzrost kosztu fizjologicznego pracy, a to z kolei pociąga za sobą rozwój niekorzystnego zjawiska przewlekłe¬go zmęczenia. Udowodniono również wpływ tych procesów nie tylko na rozwój chorób zawodowych definiowanych jako choroby związane z ekspozycją na zagrożenia podczas pracy. Podobnie wiele chorób, tzw. parazawodowych, (np. dolegliwości mięśniowo szkieletowe) związanych pośrednio z warunkami pracy czy chorób, tzw. cywilizacyjnych (nadciśnienie, otyłość, cukrzyca), ma swoje źródło pośrednio w niewłaści¬wych warunkach pracy i życia.
Miarą wpływu zagrożeń na zdrowie, a nawet życie człowieka pracującego, jest ryzyko zawodowe.

__________________________

Bibliografia

2. PN-Z-08052:1980: Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy. Klasyfikacja;
7. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Praca zbiorowa pod red. D. Koradeckiej  Warszawa CIOP-PIB, 2008.