Zagrożenia zawodowe - Zasady oceny ryzyka zawodowego źródło: opracowanie pt. "OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻEŃ ORAZ ZASAD OCENY I OGRANICZANIA RYZYKA ZAWODOWEGO" mgr inż. Józefa Gierasimiuka  (Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy)

Ryzyko zawodowe jako swoista miara zagrożeń odzwierciedla i łączy ze sobą prawdopodobieństwo wystąpienia szkody dla zdrowia, którą może stanowić uraz lub inne pogorszenie jego stanu oraz ciężkości możliwej szkody, którą może być zarówno np. drobne skaleczenie bądź podrażnienia lub lekkie uczulenie. jak i amputacja np. kończyny lub nawet zejście śmiertelne.

Mając na względzie powyższe prawodawstwo Unii Europejskiej w tym także polskie zobowiązało pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego związanego z poszczególnymi zagrożeniami i informowania pracowników o wynikach tej oceny. Wyniki oceny tego ryzyka stanowią podstawę do podejmowania wszelkich działań w celu jego minimalizacji już od fazy projektowania maszyn. Dlatego też głównym celem oceny ryzyka zawodowego jest ustalenie, czy konieczne jest jego zmniejszenie, a jeśli tak, to jakie środki, zwłaszcza techniczne, należy zastosować.

Proces oceny ryzyka zawodowego obejmuje identyfikację zagrożeń i oszacowanie ryzyka związanego z każdym z nich oraz określenie dopuszczalności oszacowanego ryzyka, czyli ocenienie (oszacowanie), czy ryzyko w danych warunkach uznaje się za akceptowalne, czy też wymaga zmniejszenia. Spośród wielu stosowanych metod szacowania ryzyka zawodowego wybieramy możliwie najprostsze – biorąc pod uwagę specyfikę procesów pracy i zastosowane wyposażenie, a także kwalifikacje osób dokonujących oceny – ale zapewniające obiektywną ocenę.

Prawdopodobieństwo zaistnienia szkody dla zdrowia szacuje się tak, jak w PN-N-18002:2000[4] uwzględniając, zgodnie z PN-EN ISO 14121-1:2008 [5]  /zastąpiła PN-EN 1050:1999/, następujące okoliczności:

• czas narażenia, który określają kryteria takie, jak:


• potrzeba dostępu do strefy zagrożenia (np. w warunkach normalnej pracy,  konserwacji lub naprawy);


• charakter dostępu (np. ręczne podawanie materiałów);


• czas przebywania w strefie zagrożenia;


• liczba osób, których dostęp jest niezbędny;


• częstość dostępu.


• prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia zagrażającego, które można oszacować poprzez kryteria takie, jak:


• niezawodność i inne dane statystyczne;


• historia wypadku;


• historia ubytku zdrowia;


• porównanie (z podobnymi maszynami)


• możliwość uniknięcia lub ograniczenia tej szkody, zależna od:


• tego, kto jest operatorem maszyny (osoby wykwalifikowane,    niewykwalifikowane, bez obsługi);


• szybkości zaistnienia zdarzenia zagrażającego (nagłe, szybkie, powolne);


• osobniczych możliwości uniknięcia lub ograniczenia szkody (np. w zależności od refleksu, zwinności, zdolności do ucieczki – istnieje, istnieje tylko w pewnych warunkach, brak możliwości);


• świadomości ryzyka (na podstawie: ogólnej informacji; bezpośredniej  obserwacji; znaków ostrzegawczych i urządzeń sygnalizacyjnych);


• praktycznego doświadczenia i wiedzy o danej maszynie, podobnej maszynie, brak doświadczenia;