Mikroklimat - Artykuły

W artykule przestawiono rozważania nt. oszacowań wskaźnika PMV (Predicted Mean Vote – Przewidywana Średnia Ocena) jako wyznacznika komfortu cieplnego. Z reguły, podczas obliczeń PMV (szczególnie przy wysokim tempie metabolizmu), nie uwzględnia się strumienia mocy W wykorzystywanego na pracę mechaniczną.
W artykule zaprezentowano rozważania dotyczące różnic między wartościami wskaźnika PMV obliczonymi przy założeniu W = 0 a wartościami oszacowanymi przy założeniu W ≠ 0. Ustosunkowano się także do konieczności szacowania niepewności wskaźnika PMV.

Zimne środowisko - sposoby zabezpieczenia organizmu człowieka przed oddziaływaniem zimna

W artykule przedstawiono zasady oceny obciążenia cieplnego człowieka w zimnym środowisku dotyczące zarówno wychłodzenia ogólnego, jak i lokalnego. Opisano też czynniki wpływające na zróżnicowanie wymagań pracowników odnośnie ciepłochronności odzieży ochronnej. Wyszczególniono czynniki pozwalające zachować równowagę cieplną w zimnym środowisku.

Ocena lokalnego dyskomfortu cieplnego w pomieszczeniach biurowych

W artykule przedstawiono informacje dotyczące lokalnego dyskomfortu cieplnego i metod jego oceny, zgodnie z PN-EN ISO 7730:2006. Choć zazwyczaj aspekt ten pomijany jest w badaniach środowiska pracy, należy o nim pamiętać, bowiem dyskomfort cieplny to bardzo poważny problem, który występuje zbyt często w biurowej przestrzeni pracy. Problem dyskomfortu cieplnego można stosunkowo łatwo rozwiązać.

Ocena ryzyka zawodowego w aspekcie stresu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych

W artykule zaprezentowano metodę oceny ryzyka zawodowego w pomieszczeniach zamkniętych, która dotyczy zarówno możliwości wystąpienia obciążenia cieplnego w środowisku gorącym, jak i dyskomfortu termicznego w środowisku umiarkowanym, w rozumieniu PN-EN ISO 15265:2005. Norma ta może być stosowana w każdym środowisku pracy, w którym parametry powietrza, metabolizm pracowników lub izolacyjność cieplna ich odzieży mają stałe lub zmienne w czasie wartości.

Ocena komfortu i obciążenia cieplnego człowieka z zastosowaniem wirtualnych manekinów termicznych

W prognozowaniu obciążenia termicznego oraz modelowaniu izolacyjności cieplnej odzieży stosowanej na danym stanowisku pracy od lat stosowane są rzeczywiste manekiny termiczne umożliwiające odwzorowanie procesów wymiany ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem. Wraz z rozwojem technik numerycznego modelowania wymiany ciepła opracowywane są również wirtualne manekiny termiczne, które umożliwiają szybkie określenie ryzyka wystąpienia obciążenia termicznego na danym stanowisku pracy. W artykule przedstawiono informacje na temat konstrukcji pierwszego polskiego wirtualnego manekina termicznego, wyposażonego w moduł umożliwiający symulację również działania układu termofizjologii człowieka.

Metoda oceny ryzyka zawodowego podczas pracy w środowisku zimnym

W artykule przedstawiono metodę oceny ryzyka pracy w środowisku zimnym zgodnie z zasadami opisanymi w normie PN-EN ISO 15743:2009 Ergonomia środowiska termicznego. Zimne miejsca pracy. Ocena i zarządzanie ryzykiem (oryg.). Procedurę oceny zilustrowano praktycznym przykładem.

Izolacyjność cieplna odzieży

Na wielu stanowiskach pracy konieczne jest stosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży ochronnej, chroniących przed szkodliwym działaniem czynników fizycznych i chemicznych, występujących w środowisku pracy. Należy jednak zadbać, aby odpowiednia ochrona nie była realizowana kosztem zaburzenia równowagi cieplnej organizmu. Z tej przyczyny bardzo istotne jest poznanie izolacyjności cieplnej odzieży w celu sprawdzenia, czy nie dochodzi do stresu cieplnego organizmu pracownika.
W artykule przedstawiono informacje na temat izolacyjności cieplnej odzieży, a także różnych jej definicji podawanych w poszczególnych normach.

Ocena obciążenia termicznego podczas pracy na wybranych stanowiskach w piekarni

W artykule omówiono szczegółowo metodykę prowadzenia oceny obciążenia termicznego pracownika eksponowanego na środowisko gorące. Procedurę oceny zobrazowano praktycznym przykładem badań na wybranych stanowiskach pracy w piekarni.

Czynniki kształtujące tolerancję zimnego środowiska

W artykule omówiono niektóre czynniki mające wpływ na tolerancję zimnego środowiska, do których należą wiek, wydolność fizyczna i poziom aklimatyzacji osoby eksponowanej, ale też odzież ochronna, jako czynnik zewnętrzny. Oddziaływanie niektórych z wymienionych czynników nie jest jeszcze jednoznacznie określone.

Ocena środowiska zimnego - według PN-EN ISO 11079:2008

W artykule przedstawiono metodę oceny środowiska zimnego zgodnie z zasadami opisanymi w PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia środowiska termicznego. Wyznaczanie i interpretacja stresu termicznego wynikającego z ekspozycji na środowisko zimne z uwzględnieniem wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży (IREQ) oraz wpływu wychłodzenia miejscowego (oryg.). Procedurę obliczania przedstawiono na podstawie praktycznego przykładu.

Wpływ zimnego środowiska na organizm człowieka

W artykule omówiono reakcje człowieka na zimne środowisko z podziałem na ogólne i lokalne jego oddziaływanie. Zwrócono uwagę na wielkość obciążenia cieplnego w zależności od pory roku, intensywności pracy i miejsca jej wykonywania (otwarta przestrzeń lub pomieszczenie).

Komfort cieplny chirurgów pracujących na bloku operacyjnym

W artykule scharakteryzowano warunki mikroklimatu panującego na bloku operacyjnym oraz wymagania dotyczące odzieży medycznej i chirurgicznej. Przedstawiono również wyniki badań przeprowadzonych w ramach I etapu projektu pn. Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego, realizowanego w CIOP-PIB.

Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne - metody czyszczenia i dezynfekcji (2)

W artykule omówiono sposoby czyszczenia i dezynfekcji przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Przedstawiono także przykładowe urządzenia czyszczące oraz wskazano wady i zalety dezynfekcji za pomocą biocydów i lamp UV-C.

Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne - kontrola stanu higienicznego (1)

W artykule omówiono wpływ zanieczyszczenia przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na jakość środowiska w pomieszczeniach biurowych i na zdrowie pracowników. Przedstawiono również obecny stan prawny dotyczący kontroli czystości przewodów w Polsce i pozostałych krajach.

Ocena energetyczna budynków według dyrektywy 2002/91/WE

"Jakość środowiska wewnętrznego w budynku wiąże się z jego charakterystyką energetyczną budynku. Od 1 stycznia 2009 r. wszystkie nowo powstające budynki, a także niektóre termomodernizowane powinny, przed oddaniem do użytkowania, uzyskać świadectwo energetyczne określające klasę zużycia energii na cele eksploatacji budynku w stosunku do jakości środowiska wewnętrznego, obejmującego jakość powietrza (stężenie zanieczyszczeń, zapachy itp.) oraz środowisko cieplne.
Niniejszy artykuł powstał w celu przybliżenia czytelnikom zmian wynikających z wprowadzenia dyrektywy 2002/91/WE, której celem jest promocja poprawy jakości energetycznej budynków, przy uwzględnieniu typowych dla danego kraju zewnętrznych i wewnętrznych warunków klimatycznych, dzięki czemu możliwe będzie zredukowanie globalnego zużycia energii, a tym samym spadek poziomu emisji gazów cieplarnianych."

Komfort termiczny w pomieszczeniach biurowych w aspekcie norm

"Zapewnienie pracownikom poczucia komfortu cieplnego poprzez regulację odpowiednich parametrów środowiska pracy przekłada się, m.in. na zmniejszenie liczby popełnianych błędów, ograniczenie liczby wypadków oraz chorób zawodowych, a także poprawę wydajności pracy oraz jakości produktów i usług. Dokument przygotowany przez Centrum Tematyczne Research on Work and Health Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy wykazał, że dyskomfort termiczny jest identyfikowany jako jeden z głównych fizycznych czynników ryzyka w środowisku pracy. W 2005 roku w warunkach mikroklimatu gorącego zatrudnionych było 17,4 tys., zimnego - 18,3 tys. pracowników w Polsce.
W tym artykule przedstawiono możliwości analizy środowiska pracy pod względem komfortu termicznego, na podstawie norm: PN-78/B-03421, PN-ISO 7730:2006(U), prEN 15251. Zwrócono przede wszystkim uwagę na ich aspekt praktyczny, tzn. możliwość projektowania budynków i pomieszczeń spełniających wymagania komfortu cieplnego oraz ocenę komfortu termicznego pomieszczeń."

Określanie warunków komfortu termicznego w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV i PPD

Komfort termiczny jest, obok m.in. jakości powietrza wewnętrznego, poziomu hałasu, czy np. wystroju wnętrza, istotnym elementem pozytywnego odbioru otaczającego środowiska. Z uwagi na stale wydłużający się czas spędzany, zarówno w życiu zawodowym, jak i pozazawodowym w pomieszczeniach, w których warunki środowiska są sztucznie kształtowane przez urządzenia klimatyzacyjne, niezbędne jest zaprojektowanie parametrów powietrza wewnętrznego w taki sposób, aby przebywanie w nich nie prowadziło do zaburzeń zdrowotnych (np. zespół chorego budynku - Sick Building Syndrome).
W artykule przedstawiono metodę oceny pomieszczeń pod względem komfortu cieplnego, na podstawie normy PN-EN ISO 7730:2006: Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów lokalnego komfortu termicznego. W sposób praktyczny zilustrowano prowadzenie takiej oceny na przykładzie pomieszczenia biurowego.

Praktyczne aspekty oceny narażenia pracowników zatrudnionych w warunkach środowiska zimnego za pomocą wskaźników WCI i IREQ

Ocena narażenia pracowników na oddziaływanie środowiska zimnego jest przeprowadzana za pomocą dwóch wskaźników: WCI (wind chill index) oraz IREQ (required clothing insulation), z których pierwszy opisuje wpływ miejscowego chłodzenia organizmu przez zimny strumień powietrza, drugi zaś określa izolacyjność cieplną odzieży ochronnej, wymaganą w celu zapobiegania oziębieniu całego ciała. W artykule przedstawiono metodę oceny obciążenia środowiskiem zimnym na przykładzie stanowiska pracy w chłodni, opierając się na obowiązującej normie PN-87/N-08009 Ergonomia. Środowiska zimne. Metoda oceny ujemnego obciążenia termicznego oparta na wskaźnikach WCI i IREQ oraz wg procedury obliczeniowej zawartej w raporcie technicznym ISO/TR 11079:1993 Evaluation of cold environments - Determination of required clothing insulation (IREQ). Na podstawie praktycznego przykładu wskazano na różnice obliczeniowe szacowanego ryzyka uzyskiwane przy postępowaniu zgodnym z wytycznymi powyższych norm.

Ocena obciążenia termicznego pracowników za pomocą wskaźnika WBGT - aspekty praktyczne

Podstawą oceny ryzyka w mikroklimacie gorącym jest norma PN-EN 27243:2005: Środowiska gorące. Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT. Prawidłowo przeprowadzona ocena obciążenia termicznego pracownika, opierająca się na postanowieniach tej normy, obejmuje trzy etapy. Etap pierwszy stanowi ogólna ocena warunków pracy, dokonywana na podstawie analizy warunków termicznych środowiska pracy i stopnia jej intensywności, wywiadu z pracownikiem służby bhp i pracownikami, a także pomiaru parametrów mikroklimatu tego środowiska. Etap drugi obejmuje określenie, ewentualnie pomiar wydatku energetycznego i izolacyjności cieplnej odzieży ochronnej oraz obliczenie wskaźnika WBGT. W trzecim etapie wartość obliczonego wskaźnika WBGT jest porównywana z wartościami odniesienia (tzn. dopuszczalnymi) WBGT. W artykule omówiono metodę pomiaru wskaźnika stresu termicznego WBGT na przykładzie pracy piekarza podczas zmiany roboczej oraz przedstawiono aparaturę badawczą, i wszystkie parametry, które należy uwzględnić dokonując oceny ryzyka związanego z pracą w mikroklimacie gorącym.

Wpływ temperatury środowiska zewnętrznego na sprawność działania człowieka

"Stres termiczny, będący integralnym elementem pracy w wielu sytuacjach życia zawodowego i pozazawodowego, ma istotny wpływ na sprawność i bezpieczeństwo działania człowieka. W artykule przedstawiono procesy fizjologiczne oraz sprawności i funkcje poznawcze, których poziom ulega istotnemu obniżeniu w warunkach stresu termicznego, jak również czynniki indywidualne i środowiskowe mające znaczenie w relacji stres termiczny - sprawność człowieka.
Szczególną sytuacją, zwłaszcza w sezonie letnim, narażenia na mikroklimat gorący jest stosowanie kasku ochronnego, np. motocyklowego, który mimo niepodważalnej roli w zakresie ochrony głowy przed urazami mechanicznymi, może mieć niekorzystny wpływ na szereg procesów poznawczych motocyklisty, z uwagi na tworzące się w przestrzeni pod kaskiem gorące środowisko.
W artykule omówiono więc także szczególną rolę głowy w procesie wymiany ciepła między człowiekiem i otoczeniem, podkreślając przy tym znaczenie badań nad wpływem różnych elementów odzieży ochronnej, w tym kasków, m.in. systemów ich chłodzenia, na komfort i bezpieczeństwo człowieka w warunkach stresu termicznego."

Fizjologiczne reakcje organizmu człowieka podczas pracy w odzieży ochronnej w gorącym środowisku

W artykule przedstawiono wyniki badań reakcji fizjologicznych osób wykonujących lekki wysiłek w gorącym środowisku z zastosowaniem dwóch rodzajów odzieży ochronnej oraz zestawu odzieży bawełnianej, wskazując na przyczyny konieczności skrócenia czasu pracy w odzieży ochronnej.

Ocena niekorzystnego wpływu mikroklimatu - Centrum Badań Obciążeń Termicznych

"Środowisko termiczne, w jakim przebywa człowiek wykonujący pracę w warunkach obciążeń termicznych może mieć ujemny wpływ na jego zdrowie. Dotyczy to zarówno środowisk nadmiernie gorących jak i nadmiernie zimnych. Ciało ludzkie jest zaopatrzone w naturalne mechanizmy termoregulacji. Gdy zostaną przekroczone granice tolerancji organizmu na oddziaływanie tych czynników, konieczne staje się zapobieganie wystąpieniu negatywnych następstw. Aby chronić człowieka w środowisku pracy należy zapewnić mu odpowiednie środki ochrony. Zagrożenia tego typu można oceniać poprzez pomiar parametrów charakteryzujących dane środowisko i wyznaczenie odpowiednich wskaźników umożliwiających określenie stopnia zagrożenia ze strony stresu termicznego.
W tym celu w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym powstało Krajowe Centrum Badań Obciążeń Termicznych, którego działalność będzie miała na celu minimalizację lub eliminację tego typu zagrożeń."

Osoby zatrudnione w środowisku gorącym - struktura wiekowa

W artykule przedstawiono wyniki badań ankietowych dotyczące wiekowej struktury pracowników zatrudnionych w gorącym środowisku. Mężczyźni stanowią ponad 90% osób zatrudnionych w gorącym środowisku. 70% mężczyzn pracujących w gorącym środowisku ma mniej niż 45 lat, natomiast wśród górników aż 87%. Najwięcej jest osób ze średnim stażem pracy (11-20 lat). Wiek pracowników zatrudnionych w gorącym środowisku oraz ich staż pracy będą rzutowały na możliwość wykonywania pracy w tych warunkach.

Zapobieganie niewłaściwym parametrom mikroklimatu - rozwiązania techniczne i organizacyjne

Omówiono rozwiązania techniczne i organizacyjne służące kształtowaniu optymalnych parametrów środowiska powietrznego. Wymieniono główne źródła emisji substancji niebezpiecznych, w postaci gazów, par i pyłów do środowiska powietrznego pomieszczeń oraz metody ich ograniczania (wybór właściwych, z omawianego punktu widzenia technologii lub operacji, maszyn i materiałów stosowanych w produkcji). Podano przykłady. Przedstawiono warunki uzyskiwania komfortu cieplnego w pomieszczeniach. Podano zalecenia dotyczące organizacji produkcji, użytkowania i konserwacji maszyn i urządzeń oraz stosowania wentylacji miejscowej wywiewnej.

Zastosowanie manekinów termicznych do badania komfortu cieplnego człowieka

"W artykule omówiono podstawowe rodzaje manekinów termicznych i przykładowe ich zastosowania m.in. w sporcie i rekreacji, do badania palności odzieży, do oceny klimatu pomieszczeń, w tym także w pojazdach. Wskazano kierunki rozwoju konstrukcji manekinów termicznych, w najnowszej generacji istnieje możliwość matematycznego modelowania komfortu cieplnego człowieka w różnych warunkach środowiska."

Klimatyczne warunki pracy w kopalniach węgla i ich wpływ na możliwość rażenia prądem elektrycznym pracownika dołowego kopalni

W artykule scharakteryzowano wpływ warunków klimatycznych występujących w kopalniach węgla na elektrofizjologię organizmu człowieka. Uwzględniono wydatek energetyczny człowieka zależny od rodzaju i intensywności pracy. Na podstawie wykonanych pomiarów określono zależność zmian impedancji elektrycznej ciała człowieka, od wskaźnika dyskomfortu cieplnego.

Strategia i profilaktyka zagrożeń na przykładzie pracy w gorącym środowisku

Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. Zima dobra, zima zła...

Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. ..."gdzie najważniejszym aktorem jest chory"...

Współczesny manekin termiczny - jego konstrukcja i zastosowanie

Manekiny termiczne znajdują zastosowanie od ponad 50 lat. McCullough i inni (1987) w przeglądowej pracy podali systematyczny opis tych konstrukcji oraz zidentyfikowali 12 laboratoriów na świecie, w których znajdują one zastosowanie. Manekiny termiczne znalazły zastosowanie głównie w badaniach własności cieplnych odzieży - początkowo w Stanach Zjednoczonych (Seppanen i inni 1972; Sprague and Munson, 1974; McCullough i inni 1983, 1985, 1989), później w Danii (Olesen i inni 1982, 1983) - ale również w testowaniu środowisk termicznych (Wyon i inni 1985). Poziom technicznego wyrafinowania konstrukcji manekinów termicznych jest bardzo zróżnicowany. Począwszy od statycznych, przystosowanych do zachowania jednej pozycji i badania suchej (konwekcyjnej i radiacyjnej) wymiany ciepła, do ruchomych, wielosekcyjnych z symulacją pocenia, a nawet oddychania (Umbach, 1988; Coppelia, 1992; Madsen i inni 1990). Oprócz standardowego wykorzystania, manekiny termiczne mogą być również pomocne w aplikacjach, dla których bezpośrednie badania na ludziach są dla badanych niewygodne i uciążliwe np. w badaniach chłodzenia ciała wodą (Smallhorn, 1988; Allen 1988) oraz w badaniach dzieci (Holmer, 1984).
Międzynarodowa aktywność na tym polu niewątpliwie zaowocuje w przyszłości wykorzystaniem nowych technologii do budowy manekinów, pełną automatyzacją procesu pomiaru, przetwarzania i prezentacji wyników, zwiększonymi możliwościami badawczymi tych urządzeń oraz poszerzeniem pola ich zastosowań.
W niniejszym artykule przedstawiony zostanie szerzej jeden z ważniejszych aspektów zastosowania manekinów termicznych, a mianowicie wykorzystanie ich do badania izolacji cieplnej odzieży zgodnie ze wstępnymi postanowieniami Międzynarodowej Organizacji Standardów ISO (Draft International Standard ISO/DIS 9920; Ergonomics of the thermal environment - Estmation of the thermal insulation and evaprative resistance of a clothing ensemble). (...)