OBCIĄŻENIA  TERMICZNE  W ŚRODOWISKU  PRACY Między człowiekiem a środowiskiem zachodzi nieustanna wymiana ciepła Odbywa się ona czterema drogami: przez przewodzenie, konwekcję, promieniowanie oraz odparowywanie potu. Tego rodzaju przepływy ciepła zależą od pewnej liczby charakterystyk fizycznych otoczenia. Są to: temperatura powietrza, średnia temperatura promieniowania, ciśnienie pary wodnej i prędkość ruchu powietrza. Ponieważ do prawidłowego działania wszystkich funkcji organizmu jest konieczne utrzymanie stałej ciepłoty ciała, muszą istnieć odpowiednie mechanizmy, które pozwalają organizmowi wytworzyć niezbędną ilość ciepła lub też odprowadzić jego nadmiar. Mechanizmy te, uruchamiane za pomocą niezależnego mechanizmu termoregulacji, nie zawsze mogą podołać obciążeniom termicznym, na jakie narażony jest organizm ze strony środowiska. Konsekwencją takiego stanu jest nieuchronny wzrost temperatury wnętrza ciała w środowisku gorącym lub jej spadek w środowisku zimnym. Projektując warunki środowiska termicznego na stanowiskach pracy należy dążyć do osiągnięcia optymalnego samopoczucia pracowników - komfortu cieplnego. Odczucia cieplne człowieka odnoszą się głównie do równowagi cieplnej całego ciała. Na równowagę wpływa aktywność fizyczna człowieka, odzież, jaką ma na sobie, jak również parametry otoczenia: temperatura powietrza, średnia temperatura promieniowania, prędkość przepływu powietrza i wilgotność powietrza                                                                Więcej...

Przepisy prawne		Książki		Artykuły

KSIĄŻKI

Cieplne oddziaływanie organizmu człowieka na zmiany mikroklimatu w pomieszczeniu
- Anna Bogdan

		W monografii przedstawiono numeryczny model cieplny człowieka, umożliwiający określenie ilości ciepła oddawanego do otoczenia poprzez promieniowanie, konwekcję i oddychanie. Przeanalizowano zależności między ruchem strumieni powietrza otaczającego oraz rozkładem temperatury powietrza i na powierzchni ciała człowieka, a także izolacyjność stosowanej odzieży i zmienność mikroklimatu pomiędzy odzieżą, a skórą człowieka. Szczegółowo przedstawiono badania zachodzących procesów fizycznych, nagiego i ubranego modelu cieplnego człowieka. Opracowany model umożliwia dopasowanie środowiska cieplnego w pomieszczeniach do indywidualnych potrzeb użytkowników, np. przez stosowanie spersonalizowanych układów wentylacji i klimatyzacji. Format: B5 - 16,5 x 24 cm Stron: 151 ISBN: 978-83-7373-084-7 Cena: 25,00 zł Rok wydania: 2011 Status: dostepny

Praca w zimnym środowisku a wiek pracownika
- Anna Marszałek

		Poradnik zawiera informacje na temat sposobów zapewnienia bezpieczeństwa pracy w zimnym środowisku, obejmujące zarówno analizę warunków środowiska termicznego, jak i działania służące zabezpieczeniu przed nadmiernymi stratami ciepła. Omówiono wpływ zimnego środowiska na organizm człowieka, również w warunkach pracy zawodowej, z uwzględnieniem zmian funkcjonalnych organizmu, związanych z wiekiem osoby eksponowanej. W załącznikach podano wzory kwestionariuszy do oceny stanu zdrowia osób przewidzianych do pracy oraz pracujących w takich warunkach. Format: B5 - 16,5 x 24 cm Stron: 34 ISBN: 978-83-7373-092-2 Cena: 10,00 zł Rok wydania: 2010 Status: dostepny

BEZPIECZNA PRACA W ZIMNYM MIKROKLIMACIE
- T. Makowiec-Dąbrowska, A. Bogdan, A. Kurczewska, A. Stefko, W. Kamińska

		W poradniku przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z pracą w zimnym mikroklimacie, wskazując, że ekspozycja nawet na umiarkowane zimno może mieć negatywne konsekwencje zdrowotne. Oprócz fizjologicznych reakcji organizmu w warunkach ekspozycji na zimno i czynników modyfikujących te reakcje omówiono warunki pracy w środowisku zimnym (m.in. przerwy w pracy, posiłki dla pracowników), sposoby ograniczania ryzyka, a także zasady stosowania środków ochrony indywidualnej chroniących przed zimnem (odzieży ciepłochronnej, rękawic ochronnych i obuwia. Format: 17 x 24 cm - B5 Stron: 48 ISBN: 978-83-7373-026-7 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

PRACOWNICY STARSI W WARUNKACH GORĄCEGO ŚRODOWISKA
- A. Marszałek, G. Bartkowiak, W. Kamińska, A. Stefko

		W poradniku omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące warunków pracy w środowisku gorącym, sposoby oceny tego środowiska i reakcje człowieka na nie. Przedstawiono zmiany w organizmie człowieka zachodzące z wiekiem, które mogą wpływać na tolerancję gorącego środowiska, wskazano sposoby poprawy tolerancji gorącego środowiska i wysiłku związanego z pracą w tym środowisku, a także środki ochrony indywidualnej odpowiednie do stosowania w nim. Przedstawiono także sposoby zmniejszenia dyskomfortu pracy w odzieży ochronnej w gorącym środowisku. Format: 17 x 24 cm - B5 Stron: 31 ISBN: 978-83-7373-025-0 Rok wydania: 2007 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

Izolacja cieplna odzieży w technice bezpieczeństwa pracy
- K. Sołtyński

		Format: 14,5 x 21 cm - A5 Stron: 20 ISBN: - Rok wydania: 2001 Status: naklad wyczerpany Pozycja dostępna w bibliotece CIOP-PIB

PRZEPISY  PRAWNE

t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   ze zm.   - Dz.U. 2007 nr 49 poz. 330 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   - Dz.U. 2008 nr 108 poz. 690 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy   - Dz.U. 2011 nr 173 poz. 1034 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   ze zm.   - Dz.U. 2005 nr 212 poz. 1769 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2009 nr 105 poz. 873 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy   - Dz.U. 2010 nr 141 poz. 950 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.   - Dz.U. 2011 nr 274 poz. 1621 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dz. U. 1996 nr 60 poz. 279 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów

NORMY  TECHNICZNE

– PN-EN ISO 9886:2005 Ergonomia. Ocena obciążenia termicznego na podstawie pomiarów fizjologicznych (oryg.)

– PN-EN ISO 12894:2002 Ergonomia  środowiska termicznego. Opieka medyczna nad ludźmi eksponowanymi na ekstremalne  środowiska gorące i zimne (oryg.)

– PN-EN ISO 13731:2002 Ergonomia  środowiska termicznego. Słownictwo i symbole (oryg.)

– PN-EN ISO 7726:2002 Ergonomia  środowiska termicznego – Przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych (oryg.)

– PN-EN ISO 8996:2005 Ergonomia  środowiska termicznego – Określanie tempa metabolizmu (oryg.)

– PN-EN ISO 9920:2009 Ergonomia  środowiska termicznego – Szacowanie izolacyjności cieplnej i oporu pary wodnej zestawów odzieży (oryg.)

– PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia  środowiska termicznego – Wyznaczanie i interpretacja stresu termicznego wynikającego z ekspozycji na środowisko zimne z uwzględnieniem wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży (IREQ) oraz wpływu wychłodzenia miejscowego (oryg.)

– PN-EN ISO 13732-3:2009 Ergonomia  środowiska termicznego – Metody oceny reakcji człowieka na dotknięcie powierzchni – Część 3: Powierzchnie zimne (oryg.)

– PN-EN 342:2006/AC: 2008 Odzież ochronna – Zestawy odzieży i wyroby odzieżowe chroniące przed zimnem

– PN-EN 511:2009 Rękawice chroniące przed zimnem

– PN-EN ISO 10551:2002 Ergonomia  środowiska termicznego – Ocena wpływu  środowiska termicznego z zastosowaniem skal osądu subiektywnego (oryg.)

–  PN EN 27243:2005 środowiska gorące. Wyznaczenie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT

– raport techniczny ISO/TS 14415:2005 Ergonomics of the thermal environment. Application of international standards to people with special requirements (Ergonomia  środowiska termicznego. Zastosowanie norm międzynarodowych w przypadku osób ze specjalnymi wymaganiami).

ARTYKUŁY

O problemach związanych z oceną środowiska cieplnego za pomocą wskaźnika PMV "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 12/2011, str. 20-23 mgr inż. Andrzej Sobolewski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy mgr inż. Magdalena Zwolińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przestawiono rozważania nt. oszacowań wskaźnika PMV (Predicted Mean Vote – Przewidywana Średnia Ocena) jako wyznacznika komfortu cieplnego. Z reguły, podczas obliczeń PMV (szczególnie przy wysokim tempie metabolizmu), nie uwzględnia się strumienia mocy W wykorzystywanego na pracę mechaniczną. W artykule zaprezentowano rozważania dotyczące różnic między wartościami wskaźnika PMV obliczonymi przy założeniu W = 0 a wartościami oszacowanymi przy założeniu W ≠ 0. Ustosunkowano się także do konieczności szacowania niepewności wskaźnika PMV. Zimne środowisko - sposoby zabezpieczenia organizmu człowieka przed oddziaływaniem zimna "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 10/2011, str. 18-21 dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono zasady oceny obciążenia cieplnego człowieka w zimnym środowisku dotyczące zarówno wychłodzenia ogólnego, jak i lokalnego. Opisano też czynniki wpływające na zróżnicowanie wymagań pracowników odnośnie ciepłochronności odzieży ochronnej. Wyszczególniono czynniki pozwalające zachować równowagę cieplną w zimnym środowisku. Ocena lokalnego dyskomfortu cieplnego w pomieszczeniach biurowych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2011, str. 24-26 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono informacje dotyczące lokalnego dyskomfortu cieplnego i metod jego oceny, zgodnie z PN-EN ISO 7730:2006. Choć zazwyczaj aspekt ten pomijany jest w badaniach środowiska pracy, należy o nim pamiętać, bowiem dyskomfort cieplny to bardzo poważny problem, który występuje zbyt często w biurowej przestrzeni pracy. Problem dyskomfortu cieplnego można stosunkowo łatwo rozwiązać. Ocena ryzyka zawodowego w aspekcie stresu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2011, str. 7-10 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule zaprezentowano metodę oceny ryzyka zawodowego w pomieszczeniach zamkniętych, która dotyczy zarówno możliwości wystąpienia obciążenia cieplnego w środowisku gorącym, jak i dyskomfortu termicznego w środowisku umiarkowanym, w rozumieniu PN-EN ISO 15265:2005. Norma ta może być stosowana w każdym środowisku pracy, w którym parametry powietrza, metabolizm pracowników lub izolacyjność cieplna ich odzieży mają stałe lub zmienne w czasie wartości. Ocena komfortu i obciążenia cieplnego człowieka z zastosowaniem wirtualnych manekinów termicznych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 11/2010, str. 8-11 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W prognozowaniu obciążenia termicznego oraz modelowaniu izolacyjności cieplnej odzieży stosowanej na danym stanowisku pracy od lat stosowane są rzeczywiste manekiny termiczne umożliwiające odwzorowanie procesów wymiany ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem. Wraz z rozwojem technik numerycznego modelowania wymiany ciepła opracowywane są również wirtualne manekiny termiczne, które umożliwiają szybkie określenie ryzyka wystąpienia obciążenia termicznego na danym stanowisku pracy. W artykule przedstawiono informacje na temat konstrukcji pierwszego polskiego wirtualnego manekina termicznego, wyposażonego w moduł umożliwiający symulację również działania układu termofizjologii człowieka. Metoda oceny ryzyka zawodowego podczas pracy w środowisku zimnym "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2010, str. 26-28 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono metodę oceny ryzyka pracy w środowisku zimnym zgodnie z zasadami opisanymi w normie PN-EN ISO 15743:2009 Ergonomia środowiska termicznego. Zimne miejsca pracy. Ocena i zarządzanie ryzykiem (oryg.). Procedurę oceny zilustrowano praktycznym przykładem. Ocena obciążenia termicznego podczas pracy na wybranych stanowiskach w piekarni "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2009, str. 10-12 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule omówiono szczegółowo metodykę prowadzenia oceny obciążenia termicznego pracownika eksponowanego na środowisko gorące. Procedurę oceny zobrazowano praktycznym przykładem badań na wybranych stanowiskach pracy w piekarni. Czynniki kształtujące tolerancję zimnego środowiska "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2009, str. 13-15 dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule omówiono niektóre czynniki mające wpływ na tolerancję zimnego środowiska, do których należą wiek, wydolność fizyczna i poziom aklimatyzacji osoby eksponowanej, ale też odzież ochronna, jako czynnik zewnętrzny. Oddziaływanie niektórych z wymienionych czynników nie jest jeszcze jednoznacznie określone. Ocena środowiska zimnego - według PN-EN ISO 11079:2008 "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2009, str. 2-5 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono metodę oceny środowiska zimnego zgodnie z zasadami opisanymi w PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia środowiska termicznego. Wyznaczanie i interpretacja stresu termicznego wynikającego z ekspozycji na środowisko zimne z uwzględnieniem wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży (IREQ) oraz wpływu wychłodzenia miejscowego (oryg.). Procedurę obliczania przedstawiono na podstawie praktycznego przykładu. Wpływ zimnego środowiska na organizm człowieka "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2009, str. 10-12 dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule omówiono reakcje człowieka na zimne środowisko z podziałem na ogólne i lokalne jego oddziaływanie. Zwrócono uwagę na wielkość obciążenia cieplnego w zależności od pory roku, intensywności pracy i miejsca jej wykonywania (otwarta przestrzeń lub pomieszczenie). Komfort cieplny chirurgów pracujących na bloku operacyjnym "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 11/2008, str. 6-8 dr inż. Anna Bogdan, dr hab. n. med. Iwona Sudoł-Szopińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule scharakteryzowano warunki mikroklimatu panującego na bloku operacyjnym oraz wymagania dotyczące odzieży medycznej i chirurgicznej. Przedstawiono również wyniki badań przeprowadzonych w ramach I etapu projektu pn. Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego, realizowanego w CIOP-PIB. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne - metody czyszczenia i dezynfekcji (2) "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 10/2008, str. 16-17 dr inż. Anna Charkowska Politechnika Warszawska, dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule omówiono sposoby czyszczenia i dezynfekcji przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Przedstawiono także przykładowe urządzenia czyszczące oraz wskazano wady i zalety dezynfekcji za pomocą biocydów i lamp UV-C. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne - kontrola stanu higienicznego (1) "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2008, str. 36-40 dr inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, dr inż. Anna Charkowska Politechnika Warszawska W artykule omówiono wpływ zanieczyszczenia przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na jakość środowiska w pomieszczeniach biurowych i na zdrowie pracowników. Przedstawiono również obecny stan prawny dotyczący kontroli czystości przewodów w Polsce i pozostałych krajach. Komfort termiczny w pomieszczeniach biurowych w aspekcie norm "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/2007, str. 16-19 mgr inż. Anna Chojnacka, dr hab. n. med. Iwona Sudoł-Szopińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy "Zapewnienie pracownikom poczucia komfortu cieplnego poprzez regulację odpowiednich parametrów środowiska pracy przekłada się, m.in. na zmniejszenie liczby popełnianych błędów, ograniczenie liczby wypadków oraz chorób zawodowych, a także poprawę wydajności pracy oraz jakości produktów i usług. Dokument przygotowany przez Centrum Tematyczne Research on Work and Health Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy wykazał, że dyskomfort termiczny jest identyfikowany jako jeden z głównych fizycznych czynników ryzyka w środowisku pracy. W 2005 roku w warunkach mikroklimatu gorącego zatrudnionych było 17,4 tys., zimnego - 18,3 tys. pracowników w Polsce. W tym artykule przedstawiono możliwości analizy środowiska pracy pod względem komfortu termicznego, na podstawie norm: PN-78/B-03421, PN-ISO 7730:2006(U), prEN 15251. Zwrócono przede wszystkim uwagę na ich aspekt praktyczny, tzn. możliwość projektowania budynków i pomieszczeń spełniających wymagania komfortu cieplnego oraz ocenę komfortu termicznego pomieszczeń." Określanie warunków komfortu termicznego w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV i PPD "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2007, str. 19-23 dr hab. n. med. Iwona Sudoł-Szopińska, mgr inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Komfort termiczny jest, obok m.in. jakości powietrza wewnętrznego, poziomu hałasu, czy np. wystroju wnętrza, istotnym elementem pozytywnego odbioru otaczającego środowiska. Z uwagi na stale wydłużający się czas spędzany, zarówno w życiu zawodowym, jak i pozazawodowym w pomieszczeniach, w których warunki środowiska są sztucznie kształtowane przez urządzenia klimatyzacyjne, niezbędne jest zaprojektowanie parametrów powietrza wewnętrznego w taki sposób, aby przebywanie w nich nie prowadziło do zaburzeń zdrowotnych (np. zespół chorego budynku - Sick Building Syndrome). W artykule przedstawiono metodę oceny pomieszczeń pod względem komfortu cieplnego, na podstawie normy PN-EN ISO 7730:2006: Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów lokalnego komfortu termicznego. W sposób praktyczny zilustrowano prowadzenie takiej oceny na przykładzie pomieszczenia biurowego. Praktyczne aspekty oceny narażenia pracowników zatrudnionych w warunkach środowiska zimnego za pomocą wskaźników WCI i IREQ "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2007, str. 16-19 dr hab. n. med. Iwona Sudoł-Szopińska, mgr inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Ocena narażenia pracowników na oddziaływanie środowiska zimnego jest przeprowadzana za pomocą dwóch wskaźników: WCI (wind chill index) oraz IREQ (required clothing insulation), z których pierwszy opisuje wpływ miejscowego chłodzenia organizmu przez zimny strumień powietrza, drugi zaś określa izolacyjność cieplną odzieży ochronnej, wymaganą w celu zapobiegania oziębieniu całego ciała. W artykule przedstawiono metodę oceny obciążenia środowiskiem zimnym na przykładzie stanowiska pracy w chłodni, opierając się na obowiązującej normie PN-87/N-08009 Ergonomia. Środowiska zimne. Metoda oceny ujemnego obciążenia termicznego oparta na wskaźnikach WCI i IREQ oraz wg procedury obliczeniowej zawartej w raporcie technicznym ISO/TR 11079:1993 Evaluation of cold environments - Determination of required clothing insulation (IREQ). Na podstawie praktycznego przykładu wskazano na różnice obliczeniowe szacowanego ryzyka uzyskiwane przy postępowaniu zgodnym z wytycznymi powyższych norm. Ocena obciążenia termicznego pracowników za pomocą wskaźnika WBGT - aspekty praktyczne "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 10/2006, str. 16-20 dr hab. med. Iwona Sudoł-Szopińska, mgr inż. Andrzej Sobolewski, mgr inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Podstawą oceny ryzyka w mikroklimacie gorącym jest norma PN-EN 27243:2005: Środowiska gorące. Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT. Prawidłowo przeprowadzona ocena obciążenia termicznego pracownika, opierająca się na postanowieniach tej normy, obejmuje trzy etapy. Etap pierwszy stanowi ogólna ocena warunków pracy, dokonywana na podstawie analizy warunków termicznych środowiska pracy i stopnia jej intensywności, wywiadu z pracownikiem służby bhp i pracownikami, a także pomiaru parametrów mikroklimatu tego środowiska. Etap drugi obejmuje określenie, ewentualnie pomiar wydatku energetycznego i izolacyjności cieplnej odzieży ochronnej oraz obliczenie wskaźnika WBGT. W trzecim etapie wartość obliczonego wskaźnika WBGT jest porównywana z wartościami odniesienia (tzn. dopuszczalnymi) WBGT. W artykule omówiono metodę pomiaru wskaźnika stresu termicznego WBGT na przykładzie pracy piekarza podczas zmiany roboczej oraz przedstawiono aparaturę badawczą, i wszystkie parametry, które należy uwzględnić dokonując oceny ryzyka związanego z pracą w mikroklimacie gorącym. Wpływ temperatury środowiska zewnętrznego na sprawność działania człowieka "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2006, str. 16-19 dr hab. med. Iwona Sudoł-Szopińska, dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy "Stres termiczny, będący integralnym elementem pracy w wielu sytuacjach życia zawodowego i pozazawodowego, ma istotny wpływ na sprawność i bezpieczeństwo działania człowieka. W artykule przedstawiono procesy fizjologiczne oraz sprawności i funkcje poznawcze, których poziom ulega istotnemu obniżeniu w warunkach stresu termicznego, jak również czynniki indywidualne i środowiskowe mające znaczenie w relacji stres termiczny - sprawność człowieka. Szczególną sytuacją, zwłaszcza w sezonie letnim, narażenia na mikroklimat gorący jest stosowanie kasku ochronnego, np. motocyklowego, który mimo niepodważalnej roli w zakresie ochrony głowy przed urazami mechanicznymi, może mieć niekorzystny wpływ na szereg procesów poznawczych motocyklisty, z uwagi na tworzące się w przestrzeni pod kaskiem gorące środowisko. W artykule omówiono więc także szczególną rolę głowy w procesie wymiany ciepła między człowiekiem i otoczeniem, podkreślając przy tym znaczenie badań nad wpływem różnych elementów odzieży ochronnej, w tym kasków, m.in. systemów ich chłodzenia, na komfort i bezpieczeństwo człowieka w warunkach stresu termicznego." Strategia i profilaktyka zagrożeń na przykładzie pracy w gorącym środowisku "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2001, str. 39-40 dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. Zima dobra, zima zła... "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 12/2000, str. 26-27 prof. dr hab. med. Krzysztof Kwarecki dr Krystyna Zużewicz Centralny Instytut Ochrony Pracy Współczesny manekin termiczny - jego konstrukcja i zastosowanie "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2000, str. 16-20 dr Krzysztof Sołtyński Centralny Instytut Ochrony Pracy Manekiny termiczne znajdują zastosowanie od ponad 50 lat. McCullough i inni (1987) w przeglądowej pracy podali systematyczny opis tych konstrukcji oraz zidentyfikowali 12 laboratoriów na świecie, w których znajdują one zastosowanie. Manekiny termiczne znalazły zastosowanie głównie w badaniach własności cieplnych odzieży - początkowo w Stanach Zjednoczonych (Seppanen i inni 1972; Sprague and Munson, 1974; McCullough i inni 1983, 1985, 1989), później w Danii (Olesen i inni 1982, 1983) - ale również w testowaniu środowisk termicznych (Wyon i inni 1985). Poziom technicznego wyrafinowania konstrukcji manekinów termicznych jest bardzo zróżnicowany. Począwszy od statycznych, przystosowanych do zachowania jednej pozycji i badania suchej (konwekcyjnej i radiacyjnej) wymiany ciepła, do ruchomych, wielosekcyjnych z symulacją pocenia, a nawet oddychania (Umbach, 1988; Coppelia, 1992; Madsen i inni 1990). Oprócz standardowego wykorzystania, manekiny termiczne mogą być również pomocne w aplikacjach, dla których bezpośrednie badania na ludziach są dla badanych niewygodne i uciążliwe np. w badaniach chłodzenia ciała wodą (Smallhorn, 1988; Allen 1988) oraz w badaniach dzieci (Holmer, 1984). Międzynarodowa aktywność na tym polu niewątpliwie zaowocuje w przyszłości wykorzystaniem nowych technologii do budowy manekinów, pełną automatyzacją procesu pomiaru, przetwarzania i prezentacji wyników, zwiększonymi możliwościami badawczymi tych urządzeń oraz poszerzeniem pola ich zastosowań. W niniejszym artykule przedstawiony zostanie szerzej jeden z ważniejszych aspektów zastosowania manekinów termicznych, a mianowicie wykorzystanie ich do badania izolacji cieplnej odzieży zgodnie ze wstępnymi postanowieniami Międzynarodowej Organizacji Standardów ISO (Draft International Standard ISO/DIS 9920; Ergonomics of the thermal environment - Estmation of the thermal insulation and evaprative resistance of a clothing ensemble). (...)