Programy modyfikacji zachowań niebezpiecznych - wyniki wdrażania w wybranych polskich przedsiębiorstwach
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2011, str. 9-11
mgr Małgorzata Pęciłło
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule przedstawiono wyniki projektu, którego celem było wdrożenie programów modyfikacji zachowań niebezpiecznych w trzech polskich przedsiębiorstwach. Wyniki projektu wyraźnie wskazują, że programy te przyczyniają się do podniesienia kultury bezpieczeństwa i jakości życia pracowników, a zatem mogą stanowić skuteczne narzędzie prewencji wypadkowej.
Poznawcze, behawioralne i społeczne podejście do zmiany postaw wobec bezpieczeństwa pracy
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2011, str. 19-21
mgr Agnieszka Szczygielska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Tak długo, jak główną przyczyną wypadków przy pracy będą nieprawidłowe zachowania pracowników, działania zmierzające do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy koncentrować się będą na przewidywaniu oraz dążeniu do zmian tych zachowań. W kontekście postulowanego przez wielu psychologów społecznych związku przyczynowego pomiędzy postawą a zachowaniem człowieka, coraz większego znaczenia nabiera charakterystyka postaw pracowników wobec bezpieczeństwa pracy oraz umiejętne kształtowanie tych postaw. W artykule omówiono trzy podejścia do zmiany postawy: poznawcze, społeczne i behawioralne.
Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z zagrożeń psychospołecznych w działach obsługi klienta
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2011, str. 5-9
mgr Lidia Cukrowska
Starszy inspektor ds. bhp
|
|
Ocena ryzyka zawodowego umożliwia podjęcie odpowiednich przedsięwzięć w celu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy we wszystkich jej aspektach. Stanowisko pracownika działu obsługi klienta uważane jest za bardzo stresujące. W mikroprzedsiębiorstwach, stanowiących 94,7% liczby wszystkich podmiotów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON), wytwarzających ok. 29,8% PKB przedsiębiorstw i zatrudniających prawie 39% pracujących problem ten jest traktowany marginalnie.
Styl przywództwa a dobrostan psychiczny pracowników
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2011, str. 10-13
mgr Zofia Mockałło
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule przedstawiono koncepcję modelu przywództwa transformacyjnego i transakcyjnego i ich skutki dla dobrostanu psychicznego pracowników. Zarówno transformacyjne, jak i transakcyjny styl przywództwa wiąże się z niższym poziomem stresu i lepszym samopoczuciem wśród pracowników. Transakcyjny styl przywództwa mniej jednoznacznie wiąże się z pozytywnymi wynikami: w mniejszym stopniu, niż transformacyjny niweluje stres, natomiast pośrednio wiąże się z alienacją w pracy.
Klimat dla kreatywności w miejscu pracy
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2009, str. 18-20
dr Maciej Karwowski
Akademia Pedagogiki Specjalnej,
mgr Karolina Pawłowska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Współczesne wymagania pracy coraz częściej stawiają przed zespołami pracowniczymi i całymi organizacjami potrzebę aktywności wykraczającej poza powielanie schematów i skuteczne stosowanie algorytmów, które sprawdziły się w przeszłości. Dotyczy to także sfery bezpieczeństwa i higieny pracy. Coraz częściej zadania, przed jakimi stajemy mają charakter otwarty, wymagający nie tylko wiedzy, ale również świeżego spojrzenia. Cecha ludzka, jaką jest kreatywność rozumiana jako potencjał do twórczych działań, okazuje się szczególnie przydatna i warta pielęgnowania. Troska o rozwój i wykorzystanie kreatywności powinna przede wszystkim polegać na stwarzaniu klimatu psychospołecznego, w którym może się ona wyrażać. Artykuł ten przedstawia kilka najbardziej reprezentatywnych koncepcji takiego klimatu wraz z krótkim omówieniem najpopularniejszych metod jego pomiaru.
Kultura bezpieczeństwa i psychologiczne uwarunkowania sprawności kierowcy - wybrane zagadnienia
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2008, str. 10-13
mgr Andrzej Najmiec
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule omówiono zagadnienia kultury bezpieczeństwa oraz różne uwarunkowania sprawności kierowcy. Sprawne zachowanie kierowcy zależy od trzech warunków: 1) trafnej oceny samego siebie i sytuacji drogowej, 2) podejmowania właściwych decyzji oraz 3) sprawnych manewrów. Sprawność kierowcy zależy m.in. od wieku, cech osobowościowo-temperamentalnych, doświadczenia, zmęczenia lub monotonii.
Zjawisko mobbingu wśród nauczycieli
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2008, str. 6-9
mgr Magdalena Warszewska-Makuch
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Badania w krajach Europy Zachodniej pokazują, że nauczyciele stanowią grupę zawodową szczególnie narażoną na zjawisko mobbingu w pracy. W artykule przedstawiono wyniki badań nad mobbingiem w grupie 1098 polskich nauczycieli, tj. scharakteryzowano samo zjawisko i oszacowano wskaźnik ofiar mobbingu. Analizie poddano również związek pomiędzy doświadczaną przemocą a zdrowiem psychicznym i zadowoleniem z pracy badanych nauczycieli.
Psychologiczne badania kierowców
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/2004, str. 12-15
dr Jadwiga Bąk
Instytut Transportu Samochodowego
|
|
"Artykuł ma na celu wprowadzenie czytelnika w zagadnienia związane z określaniem predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdem. Ukazuje niezbędne sprawności fizyczne i psychiczne potrzebne kierującemu do właściwego reagowania w ciągle zmieniającej się sytuacji na drodze oraz wskazuje rolę badań w działaniach profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Autorka podkreśla szczególne znaczenie jakie dla psychologii transportu ma przywrócenie od 1 stycznia 2004 r. zasady okresowości badań psychologicznych, których wyniki stanowią także dla kierowcy wskazówkę do oceny zmieniających się sprawności fizycznych i psychicznych."
Indywidualne uwarunkowania bezpiecznych zachowań pracowników
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/2003, str. 5-7
mgr. Andrzej Najmiec,
mgr. Małgorzata Milczarek
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Dane statystyczne pokazują, że około 50% wszystkich wypadków jest spowodowanych nieprawidłowym zachowaniem się pracownika. Co decyduje o tym czy zachowujemy się bezpiecznie, czy zbyt ryzykownie lub czasami nawet bezmyślnie. Jakie cechy człowieka o tym decydują oraz jakie sytuacje sprzyjają takim zachowaniom. W artykule omówiono tylko niektóre uwarunkowania zachowań bezpiecznych, jak: lęk, cechy temperamentu, poziom doświadczenia zawodowego oraz ogólna kultura bezpieczeństwa.
Kształtowanie postaw i zachowań pracowników w celu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/2003, str. 8-11
prof. Dr hab. Inż. Jerzy S. Michalik
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
"W artykule przedstawiono i omówiono postanowienia przepisów Dyrektywy Seveso II, ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia ministra gospodarki, dotyczące programu zapobiegania awariom (PZA) wraz z systemem zarządzania bezpieczeństwem (SZB) oraz wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych (WPO-R).
Na podstawie tych postanowień określono zadania i działania mające na celu kształtowanie właściwych postaw, umiejętności, świadomości oraz zachowań pracowników, niezbędnych do skutecznej realizacji PZA, SZB, WPO-R."
Formy bezpośredniej partycypacji pracowników w zarządzaniu firmą
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2003, str. 13-16
mgr. Magdalena Warszewska,
dr Maria Widerszal-Bazyl
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Partycypacja bezpośrednia stanowi szczególny sposób współuczestnictwa pracowników w zarządzaniu, który pomaga zwiększyć ich zaangażowanie i motywację do pracy, a tym samym pozytywnie wpływa na osiągnięcia całej firmy. Ten rodzaj partycypacji, szeroko praktykowany w krajach Unii Europejskiej, stanowi przedmiot zainteresowania również w Polsce. W artykule przedstawiono cztery główne formy partycypacji bezpośredniej: konsultacje (indywidualne lub grupowe) i delegowanie uprawnień (indywidualne lub grupowe) wraz z przykładami ich wykorzystania w zakładach pracy.
Monotonia jako czynnik obciążenia podczas pracy - ocena ryzyka zawodowego
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2003, str. 13-16
dr hab. Maria Konarska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Monotonia definiowana jako powolnie rozwijający się stan zredukowanej aktywności, jest jednym z uciążliwych czynników pracy. Głównymi przyczynami powstawania monotonii, obok bezczynności jest długotrwałe wykonywanie czynności jednostajnych (tzw. czynności powtarzalne). Skutkami monotonii jest niedociążenie emocjonalne (zmniejszenie sprawności, zmęczenie, zwiększenie ilości popełnianych błędów) oraz dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, wynikające z wykonywania czynności jednostajnych. W artykule zamieszczono proste metody analizy i oceny poziomu monotonii w pracy.
Współudział pracowników w zarządzaniu firmą - korzyści dla obu stron
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2003, str. 13-15
mgr. Magdalena Warszewska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Partycypacja pracownicza, czyli współudział pracowników w zarządzaniu, stanowi jedno z najstarszych zagadnień znajdujących się w obszarze zainteresowań dziedziny dotyczącej zachowań organizacyjnych. Partycypacyjny system zarządzania, poprzez zaspokajanie potrzeby podmiotowości propaguje humanistyczny sposób traktowania podwładnych, przy czym należy podkreślić, że humanizm ten ma wymiar ekonomiczny, gdyż gwarantuje lepszą skuteczność pracowników.
Psychologiczne, społeczne i organizacyjne uwarunkowania telepracy
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2003, str. 20-23
mgr. Andrzej Najmiec
Centralny Instytut Ochrony Pracy- Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Telepraca jest nowym sposobem organizacji pracy, który rewolucjonizuje dwa zasadnicze aspekty struktury pracy: czas i przestrzeń. Jest wiele rodzajów telepracy. Do podstawowych zalicza się telepracę w domu, telepracę mobilną, telepracę opartą na samozatrudnieniu (np. SOHO - small office home office), centra telepracy oraz telepracę zamienną. W artykule autor stara się na podstawie przeprowadzanych badań odpowiedzieć na pytanie: jakie właściwości organizacyjne i społeczne oraz jakie cechy indywidualne pracownika warunkują sukces w telepracy.
Jak nie dać się pokonać stresowi w pracy - kilka porad psychologa
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2002, str. 31-32
dr Dorota Żołnierczyk-Zreda
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
W artykuł zaprezentowane są proste sposoby obrony przed stresem, niekorzystnym zjawiskiem występującym w środowisku pracy. Przedstawiono kilka porad psychologa, w jaki sposób łagodzić stres wynikający z narastającej presji czasu poprzez eliminowanie niepotrzebnych zajęć, a także świadome utrzymywanie równowagi pomiędzy róznymi sferami swojej działalności.
Telepraca - szanse, korzyści, uciążliwości
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2002, str. 21-25
dr n. med. Bożena Kurkus-Rozowska,
dr hab. Maria Konarska prof. CIOP
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Telepraca to nowa forma organizacji pracy, polegająca na uzyskiwaniu, przetwarzaniu oraz przesyłaniu informacji. Jest to praca o charakterze umysłowym, w coraz większym stopniu stwarzająca wysokie wymagania intelektualne i odpowiedzialność. Można im sprostać na dobrze zorganizowanym stanowisku, w optymalnych warunkach pracy, które są kształtowane zarówno przez czynniki środowiska materialnego jak i psychospołecznego. Telepraca jest korzystna ekonomicznie dla pracodawców, jednak niewłaściwie zorganizowana może stwarzać wiele uciążliwości dla pracowników.
Testy psychologiczne przydatne w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2001, str. 18-19
dr Anna Łuczak
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy prowadzone są prace walidacyjne nad komputerowymi wersjami testów psychologicznych, przydatnych w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych. Dotychczas opracowane zostały trzy testy: Czas reakcji z wyborem, Tablice liczbowe i Skala jawnego niepokoju. Aktualnie walidowane są kolejne testy psychologiczne: SPM, CORSI, SIGNAL oraz 2 HAND.
Tajemnice postrzegania - ciekawe i niebezpieczne
|
"Nie sklasyfikowane" 11/2000, str. 17-20
mgr Andrzej Najmiec
prof. dr hab. med. Krzysztof Kwarecki
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Spostrzeganie to bardzo złożony mechanizm psychiczny, dzięki któremu każdy z nas może poznawać rzeczywistość. Dokonuje się ono zarówno przez receptory zmysłowe, jak i poprzez wnioskowanie o przedmiocie - czyli te wszystkie informacje, które zdobyliśmy w wyniku naszego doświadczenia. Spostrzegane przez nas przedmioty nie zawsze są takie, jak myje spostrzegamy oraz nie wszyscy spostrzegamy te same przedmioty w ten sam sposób. Różnice mogą powstawać zarówno na poziomie odbioru bodźców przez receptory, jak i w trakcie wnioskowania o przedmiocie. Zdarza się również, że system spostrzegania popełnia omyłki lub rozpoznaje tylko część przekazywanej informacji. Błędy te mogą polegać na złudzeniach, mogą być efektem długotrwałej stymulacji, po której spostrzegane długo obrazy „odbijają" się konsekwencjami w następnych spostrzeganych obrazach lub powstają na skutek ograniczonego czasu rozpoznania lub po prostu zmęczeń i a.
Sytuacje, w których występuje wyraźnie subiektywność spostrzegania lub w których bierzemy pozory za rzeczywistość, to:
- spostrzeganie obrazów niepełnych
- spostrzeganie obrazów wieloznacznych
- spostrzeganie obrazów kontekstowych (spostrzeganie w większym stopniu
zdeterminowane obrazem całości, niż elementami składowymi)
- spostrzeganie obrazów zawierających sprzeczne znaczenie (nie adekwatne do
naszego doświadczenia)
- spostrzeganie „przedmiotów niemożliwych"
- efekty następcze.
Wszystkie „zjawiska" tego typu dowodzą, że w czasie zbierania informacji wzrokowych (i nie tylko) powstaje integralny obraz spostrzeganej rzeczywistości. Ta rzeczywistość jest czasami zaburzana błędami spostrzegania - iluzjami. Gdy mamy z nimi do czynienia np. w galerii obrazów lub w laboratorium psychologicznym, możemy je traktować jako ciekawostkę lub dzieło sztuki. Gdy jednak złudzenia pojawią się w odbiorze informacji pilota, kontrolera ruchu lotniczego, kierowcy, czy operatora dźwigu konsekwencje mogą być dużo bardziej poważne. Na tego typu złudzenia narażone są osoby wykorzystujące w swej pracy przede wszystkim wzrokowy odbiór informacji. Gdy jest to powiązane z koniecznością śledzenia określonego pola przestrzeni oraz bodźcami wzrokowymi o dużej intensywności, zniekształcenia spostrzegania mogą występować dość często, szczególnie w razie odczuwania dużego obciążenia pracą. (...)
 |
Kultura bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie - nowe spojrzenie na zagadnienia bezpieczeństwa pracy
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 10/2000, str. 17-20
mgr Małgorzata Milczarek
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Koncepcja kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie pojawiła się w literaturze przed kilku laty. Jednakże jej początki sięgają lat 20. naszego stulecia, kiedy to zauważono, iż zakład pracy jest organizacją społeczną, która wykształca własne normy, wartości, sposoby postępowania. We wczesnych latach 80., zaczęto badać przedsiębiorstwa, traktując je jako organizacje posiadające własną, specyficzną dla siebie kulturę.
W raporcie sporządzonym przez komisję specjalnie powołaną po katastrofie w Czarnobylu (1986) odniesiono się właśnie do koncepcji kultury organizacyjnej. W dokumencie tym, jak podają Cox i Flin, po raz pierwszy użyto określenia kultura bezpieczeństwa. Jako podstawową przyczynę wystąpienia tej, a także następnych wielkich katastrof (wybuch na platformie olejowej Piper Alpha na Morzu Północnym, katastrofa kolejowa Clapham Junction w Londynie) podawano niską kulturę bezpieczeństwa w tych zakładach. Od tego momentu termin ten coraz częściej pojawia się w opracowaniach dotyczących zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach.
W Health & Safety Executive (HSE), angielskim instytucie zajmującym się problematyką bezpieczeństwa pracy przyjęto, iż kultura bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie jest „wynikiem indywidualnych i grupowych wartości, postaw, postrzegania, kompetencji i wzorów zachowań oraz stylu i jakości zarządzania bezpieczeństwem w tej organizacji". Przedsiębiorstwo, które ma wysoką kulturę bezpieczeństwa charakteryzuje „komunikacja oparta na wzajemnym zaufaniu, dzielone postrzeganie ważności bezpieczeństwa oraz zaufanie w skuteczność środków prewencyjnych. (...)
|
Dobór osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
|
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/1999, str. 12-17
mgr Anna Łuczak
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Celem badań psychodiagnostycznych jest poznanie człowieka pod kątem jego sprawności psychomotorycznej, zdolności, zainteresowań, wiedzy i umiejętności oraz cech osobowościowych i temperamentalnych. Badania te prowadzi się za pomocą odpowiednio dobranych testów psychologicznych, które powinny spełniać wymagania psychometryczne (tzn. powinny być trafne, rzetelne, wy standaryzowane i znormalizowane).
Badania psychodiagnostyczne stosowane są najczęściej w poradnictwie i doradztwie zawodowym do orzekania na temat zakresu prac i zawodów, które z powodzeniem może wykonywać dana osoba oraz w procesie selekcji zawodowej do orzekania o przydatności człowieka do wykonywania pracy lub zawodu, wymagających posiadania określonego poziomu wybranych cech i sprawności.
Rola i znaczenie psychodiagnostyki, zarówno w dziedzinie poradnictwa i doradztwa zawodowego jak i selekcji zawodowej, jest szczególnie istotna w obecnej sytuacji społecznej i gospodarczej naszego kraju. Zmieniający się rynek pracy a także skala bezrobocia (1737 tyś. w 1997 roku; Mały Rocznik Statystyczny, 1998) wymagają racjonalnej polityki w sferze właściwego wykorzystania posiadanej kadry ludzi aktywnych zawodowo. (...)
|
|
